مقاله investigating labyrinth weirs performance with variable downstream slope تحت فایل ورد (word) دارای 8 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله investigating labyrinth weirs performance with variable downstream slope تحت فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله investigating labyrinth weirs performance with variable downstream slope تحت فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله investigating labyrinth weirs performance with variable downstream slope تحت فایل ورد (word) :

سال انتشار: 1384

محل انتشار: سمپوزیوم برآورد عدم قطعیت در مهندسی سد

تعداد صفحات: 8

چکیده:

The use of labyrinth weirs especially in narrow channels may be beneficial as these types of weirs increase the effective length of the spillway in a given space; therefore, in a given width and for a low effective head, such arrangement can pass larger discharges in comparison with the ordinary ones. For this reason, these weirs may be employed as a substituted for the gated spillways; in other words, using such technology eliminates necessity of using gates for accurate control of water level. The present study which is based on the results of experiments on scaled model, aims to clarify the effect of the slope of downstream apron in a labyrinth weir on its hydraulic performance. Observations indicate that: 1. In all cases of triangular or trapezoidal plan form, with increasing discharge, the discharge coefficient decreases. 2. For triangular labyrinth weirs, when the hydraulic head is medium or low, the discharge coefficient decreases with an increase in downstream slope; though for high hydraulic heads, the results are vice versa. 3. For trapezoidal labyrinth weirs, no relationship between discharge coefficient and downstream slope of the weir was observed, which may be due to the complicated hydraulic conditions in comparison with the triangular labyrinth weirs; therefore, further experiments are required using accurate and proper measuring techniques. 4. Qualitative observations on the hydraulic behavior of the flow over the labyrinth weirs in the present study, implies the major effect of downstream aeration under the nappes

مقاله کاربرد نمایه خشکسالی NDWI در ارزیابی تنش خشکی پهنه ایران در دوره زمانی دیماه 90 تا اردیبهشت ماه 91 تحت فایل ورد (word) دارای 8 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله کاربرد نمایه خشکسالی NDWI در ارزیابی تنش خشکی پهنه ایران در دوره زمانی دیماه 90 تا اردیبهشت ماه 91 تحت فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله کاربرد نمایه خشکسالی NDWI در ارزیابی تنش خشکی پهنه ایران در دوره زمانی دیماه 90 تا اردیبهشت ماه 91 تحت فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله کاربرد نمایه خشکسالی NDWI در ارزیابی تنش خشکی پهنه ایران در دوره زمانی دیماه 90 تا اردیبهشت ماه 91 تحت فایل ورد (word) :

سال انتشار: 1391

محل انتشار: سومین همایش ملی مدیریت جامع منابع آب

تعداد صفحات: 8

چکیده:

نمایه نرمال شده گیاهی (Normalized Difference Water Index, NDWI) بر پایه اختلاف ویژگی جذبی پرتوهای فرو سرخ موج کوتاه و فروسرخ نزدیک، به وسیله آب موجود در ساختار گیاهی برای ارزیابی پوششهای گیاهی پهنه های گوناگون بکار برده میشود. در این پژوهش با کاربرد نگاره های سنجنده MODIS با توان جداسازی مکانی 500 متر، در دوره زمانی دی ماه 90 تا اردیبهشت ماه 91 نمایه نرمال شده گیاهی، تولید گردید. یافته ها نشان داد که در بیشتر گستره های ایران اندازه این نمایه در بهمن ماه نسبت به دی ماه افزایش یافته است. به دیگر سخن در گذر زمانی یک ماه اندازه آب و شادابی گیاهی در بیشتر پهنه های کشور افزایش یافته است. در گذر از ماههای اسفند تا اردیبهشت اندازه نمایه در بیشتر جاهای ایران به میزان کمی کاهش یافته است به گونه ای که میتوان گفت تغییر آب گیاهی و شادابی آن از بهمن ماه تا اردیبهشت ماه چندان احساس نمیشود.

مقاله سلسله مراتب ورود مهمان به خانه های سنتی ایران تحت فایل ورد (word) دارای 9 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله سلسله مراتب ورود مهمان به خانه های سنتی ایران تحت فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله سلسله مراتب ورود مهمان به خانه های سنتی ایران تحت فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله سلسله مراتب ورود مهمان به خانه های سنتی ایران تحت فایل ورد (word) :

سال انتشار: 1393
محل انتشار: اولین کنگره ملی مهندسی ساخت و ارزیابی پروژه های عمرانی
تعداد صفحات: 9
چکیده:
اصول معنوی معماری سنتی ایران ریشه های عمیقی در فرهنگ این مرز و بوم دارد. اصل محرمیت بعنوان یک اصل حاکم بر تمامی شئون زندگی به زیبایی در معماری سنتی ایران کالبد یافته و اثرات عمیقی در ساماندهیفضایی و نحوه قرارگیری عملکرد های گوناگون داشته است. گسست تاریخی روزگار معاصر از سیر تکامل دستاوردهای پیشینیان معماری، موجب پیدایش فضایی ناخوانا در شهرهای معاصر گشته، گویی شاهکارهایمعماری ایرانی در جای دیگری ساخته شده یا بوسیله ی افرادی غیرایرانی برپا گشته است که تا این حد با معماری معاصر ما متضاد و بیگانه می نماید. این پژوهش به دنبال شناسایی مؤلفه های سلسله مراتب ورودمهمان و چگونگی ظهور آن در عناصر معماری خانه های سنتی ایران بوده و به دنبال شناخت روش تبدیل یافته های این مقاله به ضوابط اجرایی راهنمای طراحی می باشد. روش تحقیق توصیفی تحلیلی است و – اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه ای و مشاهده و بررسی چند نمونه موجود جمع آوری شده است. نتیجه این بررسی نشان می دهد که در طراحی خانه های سنتی ایران، معمار آشنایی کامل با مؤلفه های هویت ساز یعنی باورهای دینی، مذهبی، حفظ حریم خصوصی و احترام به مهمان دارد که همه آن شیوه ها را در معماری وارد نموده است.

مقاله مراحل تهیه قند از چغندر قند تحت فایل ورد (word) دارای 22 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله مراحل تهیه قند از چغندر قند تحت فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله مراحل تهیه قند از چغندر قند تحت فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله مراحل تهیه قند از چغندر قند تحت فایل ورد (word) :

مراحل تهیه قند از چغندر قند

مراحل حمل چغندر قند به کارخانه را می توان در نمودار زیر مشاهده کرد.
دستگاه تخلیه
خاک برگشتی به کامیون
کامیون حامل خاک
توزین
خروج از کارخانه
اولین مرحله که در کارخانه بعد از حمل چغندر قند انجام می شود مرحله عیارسنجی می باشد که این مرحله به سه روش انجام که مختصراً به آن اشاره می کنیم .
1-نمونه برداری با دست که این روش دارای اشکال می باشد چون عیار از بالای کامیون برداشته می شود که قسمت های پایین کامیون عیار آن سنجیده نمی شود.

2-روش ریپرو . این روش نیز با ضربه زدن به چغندر باعث صدمه دیدن آن می شود
3-بیلچه مکانیکی: این روش بهترین روش برای عیار سنجی است.
بعد از مرحله عیار سنجی مرحله شستشو و تمیز کردن چغندر قند می باشد.

مصرف آب در سیولها 8 برابر وزن چغندر قند است. چغندرقند از طریق کانال به طرف حوض شستشو هدایت می شود . دمال آب کانال در حدود 20سانتی گراد است چنانچه دمای آب کانال افزایش یابد در این صورت به نسبت افزایش دما مقداری از چغندرقند در آب حل می گردد. به منظور جلوگیری از ایجاد کف و بوی نامطبوع در آب کانال باید به آن شیر آهک اضافه نمود تاPH آب به 11-10 افزایش یابد در این حالت اولاً فعالیت میکرواژه نسیم ها کاهش می یابد و ثانیاً از ایجاد کف جلوگیری به عمل می آید . چنانچه چغندر قند یخ زده باشد می توان از آب نسبتاً ولرم برای حمل چغندرقند در کانال ها استفاده نمود.

کشوی تنظیم نیز در مسیر چغندرقند قرار می گیرد و جلوی چغندرقند اضافی را در مسیر کانال گرفته و مانع عبور چغندرقند اضافی به قسمت بعدی می شود.
معمولاً برای جداسازی برگ و علف در مسیر کانال چغندرقند علف گیر نصب می نمایند. یکی از مشکلات علف ها و برگهای چغندرقند که معمولاً در سیلو لابه لای چغندرها پوسیده شده اند لابه لای تیغه های آسیاب خلال قرار گرفته و باعث کاهش کیفیت خلال می گردد. همچنین چون برگ منبع عفونت است بنابراین باعث تشدید عفونت در دیفوزین می گردد و در این مسیر سنگ گیر نیز نصب می شود چون باید سنگ از آب خارج و جداگردد در صورتیکه سنگ جدانگردد در اینصورت به آسیاب خلال راه پیدا نموده و باعث خرابی و شکستگی تیغه های آسیاب خلال می گردد و بعد از جدا شدن شن و ناخالصیها از چغندرقند به کمک هلیس به قسمتهای حوض شستشو منتقل می گردد و در نهایت در مسیر دوش پرکلرین قرار گرفته و ضدعفونی می شود.

معمولاً حوض شستشو چغندرقند به قسمت تقسیم می شود ولی به طراحی می توان کمتر یا بیشتر شود. طریقه تقسیم بندی خانه های حوض بدین صورت است که برخی از طراحان دو خانه اول را به عنوان شن گیر و خانه سوم را به عنوان شستشو و خانه چهارم را شن گیر و خانه پنجم را به عنوان شستشو در نظر می گیرند. تفاوت خانه های شستشو و شن در آن است که حجم خانه های شن گیر بیشتر است ولی در قسمت شستشو حجم خانه ها کمتر است.
بعد از مرحله تمیز کردن و شستشو به مرحله دم گیری می رسیم. در این مرحله دم چغندرقندها و تکه های چغندرقند و چغندرهای کوچک را جدا می کنند . در این مرحله چغندرقند به همراه برگ و علف و آب و سنگ در محفظه بالایی قرار دارد و آب با سرعت m/s1% موجب جداسازی برگ و علف از چغندرقند می شود.
بعد از مرحله دم گیری به مرحله تهیه خلال و استخراج عصاره از چغندرقند می رسیم. چغندرقند پس از آماده سازی به بوتکر چغندرقند منتقل می شود که در بونکر همیشه مقداری چغندرقند آماده وجود دارد تا کار به صورت یکنواخت صورت گیرد تا در صورت ایجاد مشکل در مراحل آماده سازی برای مدت زمان کوتاهی حدود 85بونکر جوابگو باشد.
زمانی که بونکر خالی باشد فشار بر روی سطح آسیاب کم است و خلالها نازک می شوند و زمانیکه بونکر پر باشد فشار ایده آل بوده و خلال مورد نظر ایجاد می گردد. علت دو تا بودن ماشین آسیاب خلال این است که یکی در حال کارکردن باشد و یکی در حال باسازی باشد به دلیل اینکه تیغه های آسیاب خلال هر 5 ساعت یکبار کند می شود معمولاً پرش خلال ها باید به نحوی باشد که حتی الامکان تعداد زیادی از سلولها باز شوند و خلالها باید دارای سطح خارجی نسبتاً زیادی باشند.
اگر خلال های تولیدی حاصله از آسیاب خیلی نازک باشد خرد می شود و تولید نرمه می نماید و اگر ضخیم باشد جلوی خروج شربت به خارج از خلال زیاد می شود. بنابراین یک قطر بهینه انخاب کرد تا مسیر جور کوتاه و مناسب باشد و همچنین در همه جهات مختلف یکسان باشد چون اگر یکنواخت نباشد در برخی از قسمتها سازگار مانده و در برخی قسمتها علاوه بر ساکارز مواد قندی هم استخراج می شود.
ماشین خلال (آسیاب)
این دستگاه از چند قسمت تشکیل شده است:
1-قیف ورودی خلال
2-صفحه برش (قطر این صفحه به ظرفیت کارخانه بستگی دارد)
3-قوطی برش دو یا سه تیغه دارد . این تیغه ها قابل تعویض هستند.
4-نگهدارنده چغندرقند برای اینکه چغندرها با صفحه برش بچرخند و خرد شوند-
5-دریچه(برای تعویض قوطی های برش و ایغه ها تعبیه شده اند)
6-قیف زیرین(خلال ها را بر روی می اندازد)
7-کلاچ الکترومغناطیسی
بعد از مرحله خلال کردن به مهم ترین مرحله استخراج قند در صنعت چغندرقند و نیشکر یفوزیون می رسیم. هدف اصلی از دیفوزیون بدست آوردن شربت خام با حداکثر درجه خلوص و حداقل درجه قند تفاله می باشد. در گذشته برای شربت گیری از چغندرقند آنرا به جوره تبدیل نموده و با استفاده از پرس عصاره شربت را استخراج می کردند ولی امروزه این روش به دلایلی متروک گردیده و دیفوزین جایگزین شده است. جهت استخراج مواد قندی از بافت چغندرقند یا نیشکر ابتدا لازم است که مواد مذکور بتوانند با عمل دیفوزین از قسمت های داخل آنها به طرف سطح آن نفوذ کنند . با توجه به اینکه سلولهای چغندرقند دارای پرده نیمه تراوا می باشند لذا شربت سلولی به سادگی از درون سلول خارج نمی شود و برای عمل اسمز باید دما را افزایش داد که اصطلاحاً این عمل را کشته شدن غشاء سلولی می نامند.

عوامل موثر بر دیفوزین:
1-دما
دما موجب افزایش سرعت عمل اسمز می شود و هرچه این دما بیشتر شود عمل اسمز با سرعت بیشتری می شود و درصد تفاله قند کاهش می یابد.
تاثیر دما بر میکروبها نیز حائز اهمیت است. چنانچه دمای دیفوزین نامناسب باشد میکروارگانیسم ها شروع به فعالیت می کنند و ساکارز را هیدرولیز نموده در نتیجه قندزیادتری از بین می رود که موجب افزایش مایعات نامعلوم می گردد که قابل محاسبه نیست و برای از بین بردن میکروارگانیسم ها بهترین راه این است که دمای دیفوزین در حداکثر ممکن قرار گیرد.

دیفوزین ها یا دوجداره هستند یا دارای دیگ حرارتی هستند.
خواص دیگ حرارتی
1-استریل کردن خلال: چون دمای خلال به طور ناگهانی و سریع افزایش می یابد بنابراین میکروارگانیسم ها در اثر شوک حرارتی از بین رفته و خلال استریل می گردد.

2-انعقاد مواد پروتئینی و تثبیت آن در داخل سلول : چون دمای خلال به سرعت افزایش می یابد بنابراین پروتئین نیز به سرعت منعقد می شود.
ج-تسریع در عمل اسمز: چون دمای خلال سریعاً به 72سانتی گراد می رسد لذا سرعت پرده نیمه تراوا بازشده و عمل اسمز فوراً شروع می شود.
کشش دیفوزیون (سوتیراژ)

درصد وزنی یا حجمی شربت خام نسبت به چغندر را کشش دیفوزیون می گوییم اگر به ازای صدتن چغندرقند 105 تن شربت خام داشته باشیم کشش وزنی 105% است .
درجه دیفوزیون:

با دیفوزیون ها امروزه قادریم تا 99% قند خلال استخراج نماییم بعبارت دیگر عیار معمولی چغندرقند در حدود 20-15% است و قند خلال را می توان تا حدی استخراج نماییم. که این میزان قند تفاله به 7-5 درصد برسد ولی باید توجه داشت که ماده غیرقندی زیادی وارد شربت نگردد زیرا از کریتامیزاسیون مولکول ساکارز جلوگیری نموده و راندمان استحصال شکر را کاهش می دهد.
اثرات نرمه در دیفوزیون

نرمه و خلالها بزرگتر از 1سانتیمتر باعت می گردد که شربت در اواسط دیفوزیون قند خون را از دست داده و در بقیه مسیر دیفوزیون ماده غیرقندی آزاد نمایند و در نتیجه کویسان شربت را کاهش می دهد. بعلاوه نرمه لابه لای چغندرها درشت قرار گرفته و ایجاد انباشتگی در دیفوزیون می نماید و در نتیجه عبور شربت در داخل دیفوزیون را مسدود می نماید و از عبور شربت از دیفوزیون جلوگیری بعمل می آورد همانطور که قبلاً گفته شد در ابتدای عمل اسمز شتاب خروج ماده قندی بیشتر از ماده غیرقندی است و هرچه به انتهای عمل اسمز نزدیک می شویم این عمل معکوس می شود با توجه به موارد فوق مشخص می گردد که

شربتی که طی عمل اسمز بدست می آید درچه خلوص بالاتری از شربت به علت پارگی سلولها و بطور مستقیم خارج می گردد. در اثر ایجاد نرمه سلول های بیشتری از خلال برش خورده و شربت درون سلول بطور مستقیم وارد شربت شود. علاوه بر سطح تمامی دیواره های سلول ناشی از برش با آب بیشتر بوده و درنتیجه مواد تشکیل دهنده دیوار سلولی مانند پکتین بیشتر در شربت حل می شود. بنابراین کویسان شربت بیشتر می شود و ثانیاً خلالهای ایجاد انباشتگی ننموده و به صورت شبکه در می آید و در نتیجه شربت براحتی از لابه لای خلال ها عبور می نماید.

مقاله در مورد ‌‌معانی پلورالیسم تحت فایل ورد (word) دارای 20 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله در مورد ‌‌معانی پلورالیسم تحت فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله در مورد ‌‌معانی پلورالیسم تحت فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله در مورد ‌‌معانی پلورالیسم تحت فایل ورد (word) :

معانی پلورالیسم

پلورال‏ در لغت، به معناى جمع، جمعى، متکثر و چندگانه است وپلورالیسم به معناى تکثر، چند گانگى، آیین کثرت،کثرت‏گرایى، تعدد مقام، تعدد شغل و شرک فلسفى است.براى پلورالیسم دینی‏ معانى گوناگون و بعضا متضادى ارائه شده که با توجه به مجموع نوشته‏ها در این زمینه، مى‏توان معانى اظهار شده اینگونه طبقه بندی نمود:
الف :حقیقت واحد، اما راه‏هاى منتهى بدان‏ها متفاوت است. ادیان ومذاهب گوناگون راه‏هاى رسیدن به‏آن حقیقت واحدند و همه در رسیدن به حقیقت، مشترک مى‏باشند بنابراین، باید به نحوى بین ادیان و مذاهب را جمع کرد. به تعبیر دیگر، ادیان و مذاهب تفسیر و تعبیرهاى گون

اگون یک حقیقت‏اند و ادیان بزرگ على‏رغم اختلافات سطحى خود، داراى وحدت متعالى هستند.
همه این اختلافات نیز به دو چیز باز مى‏گردد:الف : تکثر و تحول فهم ما از حقایق و متون دینى ب : تنوع تجارب دینی و تفاسیر مربوط به آن.اختلاف تنوع و تحول در این دو زمینه، موجب اختلاف راه‏هاى وصول به حقیقت‏شده است. همه ادیان و مذاهب تجلیات واقعیت واحدى هستند که هر کس به‏قدر توان و قابلیت‏خود به آن نزدیک شده،گرچه ممکن است ‏به‏طور کامل،بدان راه نیافته باشد.
ب: از آن‏جا که حقایق متکثر، تو در تو و داراى بطون فراوان‏اند و هر کس از این حقیقت‏سهمى دارد، مى‏توان گفت:ادیان و مذاهب گوناگون داراى بخشى از حقیقت‏اند، گرچه ممکن است‏بخش‏هاى غیر حقیقى را نیز در درون خود داشته باشند. همچنین ادیان و مذاهب قابل تبدیل و تحول به همدیگر نیستند و هیچ کدام در دیگرى مندرج و مستحیل نمى‏شود. همه حقیقت نزد عده‏اى خاص نیست، بلکه همه حقیقت نزد همه است و همیشه حق و باطل در کنار یکدیگرند.
ج:حقایق در اصل، متعددند و همه عقاید و ادیان گرچه متناقض باشند، حقیقت دارند و صحیح و درست‏اند و این حقایق قابل تحویل و تبدیل به یکدیگر نیستند.

د: مى‏توان با وجود عقاید و ادیان و مذاهب گوناگون، با مسالمت زندگى کرد، یعنى مى‏توان با وجود اعتقادات کاملا متعارض در مقام نظر، در عمل بدون درگیرى و با صلح و صفا و در کنار هم زندگى کرد و عقاید دیگران را تحمل نمود.
انگیزه یا انگیزه های پیدایش تفکّر پلورالیسم

برای گرایش به پلورالیسم می توان دو انگیزه عقلایی برشمرد:
انگیزه عاطفی و روانی
عده ای می گویند اگر بخواهیم فقط یک دین یا مذهب را بر حق و اهل نجات بدانیم این امری بعید است. زیرا هر کس در میان هر ملّت و گرایشی متولّد شده و نشو و نما پیدا کرده است، همان عقیده و راه را بر حق می داند و سایرین را ناحق و گمراه. این فکر اختصاص به ما مسلمانان یا شیعیان یا امامیه ندارد. کما اینکه ما سایرین را ناحق می دانیم، آنها هم به همین ترتیب ما را ناحق می دانیم، آنها هم به همین ترتیب ما را ناحق می دانند. اگر ما در میان ملت و دین دیگری و از پدر و مادر دیگری متولّد می شدیم، فکر و ایده دیگری داشتیم، همانگونه که اگر یک مسیحی یا یهود

ی اروپایی یا آمریکایی، در تهران و قم متولد می شد، دین و آیین دیگری داشت. و همانگونه که آنها باید احتمال حقانیت دین اسلام و پیامبر گرامی آن را بدهند و به دنبال تحقیق برآیند و کوتاهی نکنند، ما هم متقابلاً باید احتمال دهیم که راه های دیگر حقّ اند و تحقیق کنیم؛ چرا که تولّد قهری ما در یک نقطه از زمین و از پدر و مادری خاص، مستلزم حقانیت ما از سویی و عدم حقانیت سایرین از سوی دیگر نیست. از زاویه ای دیگر آیا می توان پذیرفت از میان 6 میلیارد انسانی که روی کره خاکی زندگی می کنند فقط حدود 100 الی 200 میلیون نفر، بر حق و اهل بهشت باشند، و هر کس غیر مسلمان باشد (= یهودی ها، مسیحی ها، زرتشتی ها، بودائی ها، هندوها و;) و هر کس غیر شیعه باشد (= فرق مختلف عامه) و هر کس غیر دوازده امامی باشد همه اهل گمراهی و عذاب و جهنّم باشند!!؟ این تحلیل، انگیزه روانی می شود که برخی، مذاهب و ادیان دیگر را هم بر حق بدانند. ما بر حقّیم ولی آنها هم اهل نجات و بهشت هستند. آنها هم به نظر خودشان برحقند و چه بسا خیلی نجیب تر و پاک تراز ما باشند و عمل به دین و آیین خود کنند.
انگیزه اجتماعی
انگیزه دیگری که موجب تمایل به این نظریه شده است مواجهه با کشمکش ها و کدورت ها و جنگهای خانمانسوزی است که در طول تاریخ بشریت تاکنون همواره وجود داشته است. چه بسیار خرابی ها و ویرانی ها و خونریزی هایی که بر سر حقانیت این یا آن آیین، و تعصّب و اصرار افراد بر عقاید خاصّ خود، رخ داده است. جنگهای صلیبی بین مسلمانان و مسیحیان و جنگهای فرقه ای بین شیعه و سنّی یا بین کاتولیک ها و پروتستانها، همه نمونه هایی از این قبیل هستند. ریشه

همه این درگیری ها و تنش ها تعصّب و اصرار بر نظر خود است. برای تنش زدایی و پایان دادن به این درگیری ها باید قدری تسامح کرد و سهل گرفت. اگر همه بیاییم و بگوییم، ما حق هستیم و شما هم برحقید، هم اسلام حق است و هم مسیحیت، هم تشیع و هم تسنن، هم کاتولیک، هم ارتدوکس و هم پروتستان و; ریشه غائله کنده خواهد شد و بشریت به صلح و صفا و صمیمیت می رسد
بعد عملی پلورالیسم دینی در طول تاریخ اسلام
پلورالیسم دینی بین دو فرقه از یک مذهب یا بین دو مذهب از یک دین و یا حتی بین دو دین مطرح است. مثلاً می توان آن را بین اسلام، مسیحیت و یهودیت که در جوامع نزدیک به هم یا حتی در یک منطقه جغرافیایی واحد یا در یک شهر زندگی می کنند در نظر گرفت که پیروان این ادیان بدون هیچ برخورد فیزیکی با یکدیگر بصورت مسالمت آمیز زندگی می کنند. در حالی که هر کدام خود را حق و دیگری را باطل می داند و حتی با یکدیگر مباحثات و مناظراتی هم انجام می دهند. در اسلام چنین چیزی وجود دارد.
قرآن کریم و سیره پیامبر اکرمصلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم و ائمه اطهارعلیه‌السلام مسلمانان را به داشتن چنین روابطی توصیه می کنند. وحدتی که ما امروزه در شعارهایمان مطرح می کنیم و شیعه و سنّی را بدان دعوت می نماییم، در زمان حضرت صادق علیه‌السلام نیز مطرح بوده و آن حضرت شرکت در نمازها و تشییع جنازه برادران اهل سنت را توصیه می کرده اند. از بیمارانشان عیادت می نموده و از هر کمکی که می توانسته اند نسبت به آنها مضایقه نمی کرده اند. حتّی فراتر از این، از صدر اسلام رابطه مسلمانان با اهل ذمّه دوستانه و صمیمانه بوده و با یکدیگر معامله یا مشارکت می کرده و به یکدیگر وام می داده و از بیماران یکدیگر عیادت می نموده اند. اما در عین حال از حیث نظری و فکری هر کدام از آنها دین خود را بر حق می دانسته است.
در هر صورت این موضوع از مسائل قطعی اسلام است و جای هیچ شکی در آن نیست و اندیشمندان مسلمان اعم از شیعه و سنّی در این تردیدی ندارند که زندگی مسالمت آمیز با اهل کتاب پذیرفته شده است. هر چند بین این دو فرقه در نحوه این معاشرت ها تفاوت هایی هست. اما در هر صورت راه حل هایی برای مسائل مشترک و ارتباطات وجود دارد. البته این موضوع بمعنای تأیید مذهب آنها نیست. حتی می توان گفت به نظر اسلام در صورت امضای قرارداد صلح با مشرکان می توان، به حکم ثانوی، با آنان همزیستی مسالمت آمیز داشت; کمااینکه در صدر اسلام ما شاهد صلح پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم با مشرکان و قرارداد عدم تعرّض به جان و مال بین دو طرف هستیم.
منابع
پلورالیسم دینی
پلورالیسم دینی یعنی اینکه حقیقت و رستگاری در دین ویژه ای نبوده ، همه ادیان بهره ای از حقیقت مطلق و غایت قصوی دارند ، در نتیجه پیروی از برنامه های هر یک از آنها می تواند مایه نجات و رستگاری انسان باشد. بر این اساس نزاع حق و باطل از میان ادیان رخت بر بسته ،

خصومت ها و نزاع ها و مجادلات دینی نیز جای خود را به همدلی و همسویی می دهند.
پلورالیزم دینی در جهان مسیحی ، در دهه های اخیر، توسط جان هیک ( متولد1922م) طرح و یا ترویج شده است . نامبرده در این باره چنین گفته است: از نظر پدیدار شناسی ، اصطلاح تعدد ادیان ( کثرت دینی) به طور ساده عبارت است از این واقعیت که تاریخ ادیان نمایانگر تعدد سنن و کثرتی از متفرعات هر یک از آنهاست. از نظر فلسفی ، این اصطلاح ناظر به یک نظریه خاص از روابط بین سنتهاست، با دعاوی مختلف و رقیب آنها . این اصطلاح به معنای این نظریه است که ادیان بزرگ جهان تشکیل دهنده برداشت های متفاوت از یک حقیقت غایی و مرموز الوهی اند.در جای

دیگر گفته است: «ادیان مختلف ، جریانهای متفاوت تجربه دینی هستند که هر یک در مقطع متفاوتی در تاریخ بشر آغاز گردیده و خودآگاهی عقلی خود را درون یک فضای فرهنگی بازیافته است ».
در جای دیگر گفته است :
«تجربه دینی مسیحی یک فرافکنی صرف تخیلی نیست، بلکه لبیکی به حق متعال است. از آن جا که ادیان بزرگ دیگر جهان صوری از تجربه حق متعال را گزارش می کنند، و نوع یکسانی از ثمرات اخلاقی و معنوی را در زندگی بشر نشان می دهند ، ناگزیرم باور کنم که آنها نیز لبیک گوی ذات متعال اند، و لذا من به یک حقیقت الهی غایی که ورای شبکه مفاهیم انسانی است و به نحوی متفاوت به تجربه در می آید و بنابراین ، در زندگی ، در چارچوب سنت های دینی بزرگ نسبت به آن واکنش متفاوتی نشان داده می شود، اذعان دارم. ادیان کلیت هایی هستند که اشکالی چند بعدی در زمینه تجربه دینی ، اعتقادات ، متون مقدس ، مناسک ، شیوه های زندگی و غیره دارند، اما همه آنها متناسب با تأثیری که ذات غایی بر حیات انسانی دارد، شکل می گیرند ».
تاریخ پیدایش پلورالیسم دینی
تعدد و تکثر ادیان، واقعیتی نوظهور نیست و چنان‏که گلین ریچاردز در کتاب « به سوی یک الهیات ناظر به همه ادیان‏» گفته است:انواع تجارب دینی متعلق به روزگار ما افزایش و تفاوت قابل توجهی نسبت ‏به انواع تجارب دینی مربوط به گذشته نشان نمی‏دهند، بلکه آن‏چه در قرن اخیر روی نموده، تنها رشد وافر آگاهی از تکثرگرایی دینی است.» جان‏هیک نیز براین نکته تاکید می‏ورزد که وجود ادیان مختلف، واقعیت تازه‏ای نیست و حتی ادیان بزرگ از طریق جنبش‏های بزرگ بایکدیگر تماس پیدا کرده‏اند; ولی این تماس‏ها، به ویژه در مورد مسیحیت و اسلام، مبتنی بر تعارض بوده است نه گفتگو و شناخت عمیق یا تفاهم‏آمیز یکدیگر.

پلورالیسم به شکل کنونی آن، یعنی «ادیان گوناگون، حتی اگر پاسخ‏ها و واکنش‏هایی گوناگون نسبت ‏به واقعیت الوهی باشند، همگی می‏توانند مایه رستگاری، رهایی یا کمال نفس پیروان خود شوند» ، پدیده‏ای متعلق به عصر جدید است.
پیدایش نظریه پلورالیسم عمدتا به قرن بیستم برمی‏گردد. نخستین‏بار این نظریه، در اندیشه ویلفرد کنتول استاد دانشکده الهیات هاروارد، خطور کرد و سپس توسط شاگردانش، به ویژه جان هیک در کتاب «فلسفه دین‏» بسط پیدا کرد. بنابراین، پلورالیزم دینی به شکل کنونی آن یک طرز تلقی در تئولوژی مسیحی است که با تحقیقات جان هیک در این مورد، در جهان مسیحی بسط پیدا کرده است.

لذاریشه‏های فلسفی پلورالیسم دینی را می‏توان در تاریخ کهن فلسفه و دین جستجو کرد. برخی عناصر این مشی فکری در ادیان مختلف تحت عناوین و حرکتهائی که غالبا توسط افرادی که در جهت مخالفت و یا اعتراض به مشی معمول مطرح ساخته‏اند به چشم می‏خورد. اما شکل گیری آن بصورت یک فرضیه و یا مشی فکری به یکی دو قرن اخیر بازگشت می‏کند.
برخی نویسندگان معاصر بر این اعتقادند که عوامل اقتصادی و سیاسی در قرون اخیر موجب پیدایش و رشد تفکرات پولورالیستی شده است . قبل از قرن نوزدهم چندان تماس و ارتباطی بین ادیان نبود و اعضاء ادیان بزرگ جهانی تمایلی در جهت ارتباط و فهم متقابل از خود نشان نمی‏دادند. از قرن نوزدهم به بعد به خصوص درقرن‏بیستم‏ به‏لحاظ گسترش ‏ارتباطات در زمینه‏های مختلف اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی تمایلاتی مبنی بر شناخت‏بیشتر و بهتر از ادیان مختلف در بین جوامع آکادمیک پدید آمد. در سالهای 1950 (میلادی) به بعد بطور فزاینده‏ای این ایده مطرح گشت که لازم است ‏بین ادیان بزرگ بخصوص اسلام، مسیحیت و یهودیت نوعی فهم متقابل و ارتباط مبتنی بر شناخت‏ بهتر و دقیقتر از یکدیگر پدید آید. این ایده خود سرآغاز حرکتها و تحولاتی در گوشه و کنار جهان در محیطهای آکادمیک شد و به دنبال آن سمینارها، کنفرانسها و اجتماعاتی در این ارتباط پدیدار گشت. این تحولات و ارتباطات بیشتر در محدوده شناختی و توصیقی شکل می‏گرفت و گاه تحت عنوان مباحثه و گفتگو صورت می‏پذیرفت.
اصول و مبانی پلورالیسم دینی

تفکر پلورالیسم دینی از ابتدا به عنوان یک فرضیه در قلمرو شناخت واقعیت و یا حقیقت و دستیابی علمی و عملی به آن واقعیت و یا حقیقت از سوی اندیشمندان دینی ارائه شد. بنابراین مهمترین و زیربنائی‏ترین اصل که در شکل‏گیری این مشی فکری نقش کلیدی را ایفا می‏کند اصل واقعیت است. تمایز بین واقعیت آنگونه که هست و واقعیت‏ بدانگونه که در تجربه انسانی قرار می‏گیرد یکی از محورهای اصلی موردنظر و بحث متفکران دینی بوده و هست .

در این فرضیه سعی بر آن است که این تمایز را برجسته ساخته و ضمن به کارگیری برخی اصول فلسفی آن را تبیین و توجیه عقلانی نمایند. حقیقت و واقعیتی که مطلق و بینهایت است هرگز در محدوده شناخت و تجربه آدمی قرار نمی‏گیرد. آن حقیقت واحد است، مستقل است و تمامی صفات کمالی را به گونه بی‏نهایت داراست. برای آن حقیقت مفاهیم و نامهای گوناگونی در فرهنگها و زبانهای مختلف یافت می‏شود. در فرهنگ غربی آن را تحت عنوان واقعیت نهائی می‏نامند و در زبان عربی با واژه الحق و در زبان سانسکریت‏ با کلمه سات آن را مشخص می‏سازند. تمامی این اسماء و عناوین بیانگر حقیقتی است که از دسترس شناخت وتجربه آدمی دور بوده و وراء اندیشه و فکر انسانی قرار گرفته است.
در مقابل، آدمیان واقعیت و حقیقتی را مورد شناخت قرار داده و آن را در تجربه‏های دینی خود تحت صور، مفاهیم و حتی اسماء گوناگونی به‏کار می‏گیرند. این واقعیت‏شناخته شده محدود بوده و در قلمرو حدود فهم و توانائیهای فکری و عقلی آدمیان در آمده است. این همان حقیقتی است که آن را تحت عناوین و نامهائی همچون خدا، رب، خالق و; می‏نامیم و می‏شناسیم و در تمامی تجارب و حالات دینیمان با آن انس می‏گیریم. این حقیقتی است محدود و گرفتار آمده در حصار فکری و تجربه ما آدمیان. این همان حقیقتی است که در ادیان مختلف و در طول سالیان درازتاریخ بشری در زبانها و نمودهای رنگارنگ جلوه کرده و هر دینمدار و صاحب آئینی نوعی برداشت و فهمی خاص به خودش از آن داشته است.

صاحبان تفکر پلورالیستی برای تبیین فلسفی این دو گانگی و یا دوانگاری واقعیت و حقیقت ‏به اصل شناختیی کانت تمسک می‏جویند. براساس این اصل، شناختی که انسان از محیط خود و اشیاء و موجودات خارج از وجود خود دارد ترکیبی است از یافته‏هائی که از بیرون کسب می‏کند و فعالیتها و تفسیرهائی که در خود ذهن صورت می‏گیرد. هرگونه شناخت و تجربه‏ای که ما از عالم خارج و واقعیات وراء خود داریم در چهارچوب این فعل و انفعالات ذهنی قرار گرفته و همیشه آن را آنگونه که برای ما جلوه می‏کند (نه آنگونه که هست) می‏یابیم و تجربه می‏کنیم. براساس این اصل برای واقعیت دو چهره ترسیم می‏شود: یکی واقعیت در ذات خود و آنگونه که هست، که این جنبه خارج از

دسترس ما بوده و راهی برای دستیابی به آن نیست، و دیگر واقعیت آنگونه که برای ما جلوه می‏کند و مشهود ما واقع می‏شود.
تلاش داعیان فرضیه پلورالیسم دینی بر آن است تا این امر را به ثبوت برسانند و مورد مقبولیت دینمداران قرار دهند که همه ادیان در پی یک حقیقت‏اند و هرکدام به فراخور ظرفیت و در چهارچوب اصول و معیارهای خاص خود به آن حقیقت دست‏یازیده‏اند. واقعیت و حقیقت مطلق وراء همه ادیان بوده و کسی را یارای درک و یا رسیدن یه آن را نبوده و نخواهد بود. آنچه که به عنوان حقیقت الهی بخشی از مجموعه هریک از ادیان قرار گرفته و در طول تاریخ آن دین به صورت جزء لاینفک آن در آمده است همان حقیقت‏خاص و تعیین یافته در همان چهارچوب دینی می‏باشد.

ریشه‏ها و عوامل پلورالیسم دینی از منظر علوم اسلامى
تجربه دینی
از نظر دین اسلام، اسلام وحی الهی است که به طور معصومانه به دست ‏بشر رسیده است. نه دست غیر به آن رسیده است و نه از جانب رسول خدا چیزی بر آن افزوده یا از آن کاسته شده است. از این‏رو، اسلام خود را هادی انسان‏ها و تنها دین حق و پذیرفته شده خداوند معرفی می‏کند و بنابراین، تاکید بر تجربه دینی، از حقانیت گزاره‏های اسلام نخواهد کاست. قرآن کریم درباره پیامبر اکرمصلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم می‏فرماید: «و ما ینطق عن الهوی ان هو الا وحی یوحی‏» ،النجم: 4 و 3 پیامبر و فرستاده من از روی دلخواه سخن نمی‏گوید و آنچه به شما می‏گوید، چیزی نیست جز وحی الهی که به او وحی شده است. خداوند به پیامبرش می‏فرماید: «فاستمسک بالذی اوحی الیک انک علی صراط مستقیم‏» الزخرف: 43 همان صراط مستقیمی که هر روز آن را در نماز می‏طلبی و می‏گویی: «اهدنا الصراط المستقیم‏» الحمد: 6 در اسلام علاوه بر آن‏که بر تدین و روحیه حقیقی اسلام را داشتن و رسیدن به تجارب عرفانی دینی توصیه شده، بر اعتقادات پاک و عمل صالح نیز تاکید بسیار شده است. چنان‏که قرآن می‏فرماید: «الیه یصعد الکلم الطیب والعمل الصالح یرفعه‏» فاطر: 10 اعتقادات پاک انسان به سوی او بالا می‏رود و عمل صالح، آن را بالاتر می‏برد.
دوگانگی واقعیت فی نفسه با واقعیت پدیداری

این یکی از نظریاتی است که پس از کانت وارد مباحث معرفت‏ شناسی غرب گردید و بعدها تحت تاثیر این نظریه دوگانگی واقع و پدیدار، فنومنولوژی یا پدیدارشناسی هوسرل و سایر پدیدارشناسان شکل گرفت. بدین ترتیب، رسیدن و دستیابی به واقع، چنان‏که هست، و شناختن آن، مورد تردید قرار گرفته و احیانا ممتنع دانسته شد. و بدین صورت، موج نوع جدیدی از نسبیت ‏گرایی ، اندیشه غرب را لرزاند و البته پلورالیسم دینی هم از این موج بی‏تاثیر نبود; اما فلسفه و تفکر اسلامی، که این نظریه را برنتافت، نتایج‏شوم آن را نیز نپذیرفت و به نقد آن همت گماشت. از نظر تفکر اسلامی برای دستیابی به حقایق و واقعیات، وسایل و راه‏های متعددی وجود دارد که عبارتند از:وحی ، عقل ، حس و تجربه. در تفکر اسلامی، انسان با داشتن بدیهیات و اشکال منتج و راه‏های صحیح

استدلال، اگر چه نمی‏تواند تمام حقایق را به طور قطعی به دست آورد، اما بر تحصیل پاره‏ای از آن‏ها توانا است و نصوص وحی و کلام الهی نیز به مدد عقل آمده، او را در یافتن حقیقت و واقعیات، چه در صحنه هستی‏شناسی و چه در بستر ارزشی، یاری می‏کنند.از نظر اسلام، حق قابل تشخیص است و لازم الاتباع. لذاتصریح می‏کندکه: «قد جاءکم الحق من ربکم فمن اهتدی فانما یهتدی لنفسه‏» یونس: 8 بنابراین، حق مطلق، اگرچه به طور فی الجمله، قابل شناخت است و پس

از آگاهی از حق مطلق، پیروی از غیر آن، ضلالت است و گمراهی، پلورالیسم در میدان حق مطلق و مقابل آن، معنا ندارد و چون اسلام حق است غیر از آن، درست و صحیح نخواهد بود و چنان‏که امام رضاعلیه‌السلام در جواب ابن سکیت فرمود: امروز عقل حجت ‏باطنی است و هنگامی می‏تواند عقل حجت ‏باطنی باشد که قدرت تشخیص حق از باطل را داشته باشد چنان‏که انبیاء که حجت ظاهری‏اند، حق را به انسان‏ها معرفی می‏کنند.
توسعه ارتباطات
اسلام با دستوراتی که درباره چگونگی رفتار با اهل کتاب دارد و احترام به آنان را توصیه می‏کند، زمینه‏ای مناسب برای مشارکت مسلمانان و پیروان سایر ادیان را فراهم ساخته است و بستر مناسبی را برای همزیستی مسالمت‏آمیز و ارتباطات محترمانه بین آنان فراهم می‏آورد. قرآن درباره نیکی کردن و رعایت قسط حتی در مورد مشرکان غیر محارب توصیه می‏کند که «خداوند، شما را از نیکی و قسط به کسانی‏که در دین با شما نمی‏جنگند و شما را از دیارتان خارج نمی‏کنند و به دشمنانتان کمک نمی‏کنند نهی نمی‏کند. به درستی که خداوند رعایت‏ کنندگان قسط را دوست دارد.» ممتحنه: 8

انحصارگرایی و خلوص و صدق پیروان سایر ادیان
اسلام از همان اوان ظهور، به انسان‏هایی که خالصانه و صادقانه در عمل به دین‏شان می‏کوشیدند، هرچند غیر مسلمان بودند، توجه داشت و قصور آنان را جرم نشمرد و برای آن مجازاتی مقرر نکرد. چنین برخوردی با پیروان سایر ادیان، از همان ابتدا باعث گردید تا گرفتار معضلاتی که دامن‏گیر مسیحیت‏بود نگردد.اسلام از طرفی توصیه به حسن رفتار با اهل کتاب می‏کند و از طرفی نیز مستضعفان را، یعنی کسانی که حق بر آن‏ها آشکار نشده است، معذور می‏شمارد و در صورت تلاش صادقانه‏شان آنان را مثوب و رستگار می‏داند. این مطلب از روایات ما در تفسیر «مستضعفین‏» و «مرجون لامر الله‏» استفاده می‏شود.
مکاتب نوظهور
وجه مشترک همه مکاتب نوظهور ، عبارت است از تاکید بر عدم دستیابی به شناخت امر مطلق و واقعیت و حقیقت، آن طور که هست، در حالی‏که چنین چیزی پذیرفتنی نیست. در نهایت، اینکه ریشه‏ها و عوامل تکثرگرایی در اسلام و فرهنگ و جامعه اسلامی وجود ندارد و تاثر برخی روشنفکران از این‏گونه نظریات نباید باعث گردد تا چیزی را که در بستری متفاوت از بستر فرهنگ ما رخ داده است ‏به فرهنگ جامعه خودمان تسری دهیم.
مستندات قرآنی پلورالیسم
کثرت‏ گرایان مى‏کوشند با استناد نظریه خود به شریعت ، ادله و شواهدى از آن ارائه دهند که گام اولین آن‏ها تمسک به ظواهر برخى آیات است. اما با وجود این، به قاعده علم تفسیر و هرمنوتیک ملتزم نماندند و در تفسیر و استناد به آیات، اصول و روش بحث‏هاى تفسیرى را سهوا یا عمدا رعایت نکردند. مانند:

مستند اول: اسلام، تسلیم مطلق به خدا
گوهر و لب نظریه «پلورالیسم‏» بر این نکته استوار است که حقیقت دین و اسلام، که خداوند آن را از انسان مى‏خواهد. تسلیم مطلق و سر تعظیم فرودآوردن بر آستان قدس حضرت حق است. اما این‏که آن در قالب آیین خاصى مانند یهود یا مسیح یا اسلام تحقق پیدا کند، تاثیرى در ماهیت آن نمى‏گذارد. کثرت‏گرایان بر این باورند که از منظر قرآن، «اسلام‏» معناى عام ، یعنی تسلیم مطلق به خدادارد که شامل تمامى ادیان، به خصوص ادیان اهل کتاب ، مى‏شود. رهاورد این باور آن است که گام‏نهادن‏بر صراط مستقیم و اسلام اختصاص به امت اسلام ندارد
شامل ‏پیروان‏ادیان‏دیگرنیزمى‏شود.آن‏هابه‏آیات‏ذیل استناد مى‏کنند: حضرت ابراهیم‏علیه‏السلام از خداوند اسلام حقیقى و امتى مسلمان از نسل خویش درخواست مى‏کند: «ربنا واجعلنا مسلمین لک و من ذریتنا امه مسلمه» بقره:127
حضرت موسى‏علیه‏السلام ‏نیزقوم‏خودرا «مسلمین‏» مى‏خواهند: «و قال‏موسى ‏یاقوم‏ان کنتم‏آمنتم بالله ‏فعلیه ‏توکلواان‏کنتم‏مسلمین» یونس: 84
مستند دوم: تکثر ادیان،خواست‏ خدا
پلورالیست‏ها تکثر ادیان و صراطها را به خواست و اراده خدا مى‏دانند، به این معنا که چون انسان‏ها داراى طبایع مختلف‏اند و در مناطق و زمان‏هاى گوناگون زندگى مى‏کنند، راه‏هاى ارتباطشان با خداوند نیز متفاوت خواهد بود. بر همین اساس، خداوند به سوى انسان‏ها پیامبران و ادیان متعددى فرستاده است; چنان که نوشته‏اند: «اولین کسى که بذر پلورالیسم را در جهان کاشت‏ خود خداوند بود که پیامبران مختلف فرستاد و بر هر کدام ظهورى کرد و هر یک را در جامعه‏اى مبعوث و مامور کرد و بر ذهن و زبان هر کدام تفسیرى نهاد و چنین بود که کوره پلورالیسم گرم شد.» آیاتى زیر را براى تایید و اثبات نظریه حود مورد استناد قرار داده‏اند:

«لکل جعلنا منکم شرعه و منهاجا و لو شاءالله لجعلهم امه واحده و لکن لیبلوکم فی ما آتیکم فاستبقوا الخیرات‏» مائده: 48 «ولوشاء الله لجعلهم امه واحده و لکن یدخل من یشاء فى رحمته‏» شورى: 8 «ولوشاء ربک لجعل الناس امه و لا یزالون مختلفین الا من رحم ربک و لذالک خلقهم‏» هود: 118 و119 «و لکل وجهه هو مولیها فاستبقوا الخیرات» بقره: 148
مستند سوم: استعمال صراط مستقیم‏ به صورت نکره
در باور کثرت ‏گرایان ، قرآن از صراط مستقیم‏ به صورت مطلق و نکره سخن مى‏گوید که

مقصود از چنین کاربردى ابلاغ این نکته است که هر پیامبرى براى خود و امتش یک «صراط مستقیم‏» دارد و ما با کثرت پیامبران و یا دست‏کم، پیامبران صاحب شریعت، با صراطهاى مستقیم مواجه خواهیم بود. برخى از آیات مستند کثرت ‏گرایان عبارت است از: «انک على صراط مستقیم‏» زخرف:43 آن‏ها معتقدند که آیه شریفه پیامبر اکرم‏صلى الله علیه وآله را تنها به گام برداشتن او بر یک منهج و صراط مستقیم توصیف مى‏کند واز آن چنین برمى‏آید که ما نه با یک «صراط مستقیم‏» خاص و معروف مانند آیین اسلام، بلکه با صراطهاى مستقیم و حق مواجه‏ایم.
یده‏های مبتنی بر تفکر پلورالیزم دینی
باطرح فرضیه و یا تفکر پولورالیستی در جوامع آکادمیک دینی، برخی طرحها، پیشنهادات و یا فرضیه‏هائی از سوی موافقین و یا مخالفین این روند فکری ارائه شده مانند:
مباحثه بین الادیان
یکی از طرحها و ایده‏های مقبول تمامی اندیشمندانی که داعیه مشی پولورالیستی دارند طرح مناظره و مباحثه مستقیم بین صاحبان ادیان است. در طول سالیان متمادی تلاشهای چشمگیری در این زمینه انجام گرفته و با برپائی نشستها، سمینارها و کنفرانسهای کوچک و بزرگ محلی و بین المللی، مجریان امور تلاش نموده‏اند متفکران ادیان مختلف را گرد هم آورده و با طرح مباحث دینی باب مناظره و گفتگوی مستقیم را بگشایند. انگیزه‏ها و اهدافی را که برای اینگونه بحثها برشمرده‏اند می‏توان به اختصار چنین نام برد: فهم بهتر و عمیق‏تر از خود، فهم بهتر و عمیق‏تر از طرف مقابل، طرح و بررسی مسائل مشترک و قابل فهم برای طرفین، و در پی آن تعمیق بخشیدن به ارتباطات همراه با احترام و درک متقابل.
کلام جامع یا کلام جهانی
یکی از ایده‏ها و بلکه آرزوهای دیرینه تفکرو سیستم اعتقادی جامعی است که از یک سو کمبودها و نارسائیهای موجود در هریک از سیستمهای ادیان را نداشته و از سوی دیگر نوعی مقبولیت عمومی و فراگیر در پی داشته باشد. برای رسیدن به این هدف تلاشهای مستمری صورت گرفته و همانگونه که قبلا اشاره رفت انگیزه برپائی برخی کنفرانسها نیز برای نیل به این مقصود بوده است. در این راستا از سوی اندیشمندان و متفکران دینی طرحها و پیشنهاداتی ارائه شده که اگر ما از دریچه اعتقادی خود و از زاویه اسلام نظر بیفکنیم برخی اصول آنها قابل قبول بوده، در حالیکه برخی دیگر نمی‏تواند در دیدگاه اسلامی مقبول افتد. اگر منظور این منادیان کلام جهانی تکیه کردن بر اصولی است که مشترک بین همه ادیان ابراهیمی است، این حقیقت مورد قبول و بلکه تاکید

اسلام است و در قرآن همگی به آن فرا خوانده شده‏اند و این را نقطه آغازی دانسته که بر محور آن هرگونه مناظره و گفتگوئی شکل می‏گیرد. و اگر مقصود ایشان از کلام جامع شکل دادن و تنظیم نمودن سیستمی است که اجزاء آن از ادیان مختلف و آئینها و فرهنگهای گوناگون انتخاب شده باشد، به گونه‏ای که در ساختار آن همگی را سهیم نموده و نهایتا همه را خوشنود کرده باشیم، و یا هدف ایشان تنظیم و ارائه سیستمی است که بافت و محتوای کلامی آن اصولی غیر از آنچه که در ادیان ابراهیمی آمده است‏باشد، از نظر اسلام این دو معنا لازمه‏اش خلق دین جدید است.

نسبیت ‏گرایی
ایده نسبیت در دو قلمرو معنا پیدا می‏کند: یکی قلمرو دریافتها و برداشتها و دیگری محدوده ارزشها و قضاوتها. در قلمرو برداشتها و دریافتها که در حقیقت‏به محدوده شناختی انسان بازگشت می‏کند، پذیرش واقعیتی مطلق وراء آنچه که در قالب برداشتها و تفسیرهای ما جای می‏گیرد اصل اولیه‏ای است که براساس هرگونه تحلیل شناختی در محدوده قلمرو ایده نسبیت قرار نمی‏گیرد.در قلمرو

ارزشها، با پذیرش این ایده که دین و عناصر دینی در زمره پدیده‏های بشری بوده و نه تکوین یافته و نشات گرفته از سرمنشا ربانی و الوهی، ادیان همچون سائر سیستمهای اخلاقی و آداب و رسوم اجتماعی که در جوامع مختلف شکل می‏گیرد ارزش خاص خود را می‏یابد، و خوب و بد بودن عناصر دینی تنها در چهارچوب همان منشا تکوین معنا می‏پذیرد. هردین و آئینی در قالب سیستم و فلسف

ه وجودی خود دارای ارزش و حقانیت ‏بوده و هرگز نمی‏بایست تنها یک دین را برحق دانست و یا آن را ارزشمندتر از دیگر ادیان پنداشت. لازمه این گرایش و قبول این گونه تفسیر در مطالعه ادیان، نوعی نسبیت گرائی در سیستم ارزش‏ گذاری خواهد بود و به دنبال آن هرگونه ایده مطلق و عنصر ثابت و پذیرفته شده در هریک از ادیان درجه اعتبار و اثبات پذیری خود را از دست‏خواهد داد.