مقاله نظام بانکداری اسلامی فایل ورد (word) دارای 84 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله نظام بانکداری اسلامی فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله نظام بانکداری اسلامی فایل ورد (word)

مقدمه

تعاریف و کلیات

عقد

قرض

بیع

اجاره

سند

قرارداد

فصــل اول : قرض‌الحسنه

موارد پرداخت قرض‌الحسنه

کارمزد

عملیات حسابداری قرض‌الحسنه

فصــل دوم : مضاربه

تعریف

کاربرد و مدت مضاربه

انواع مضاربه

نحوه تقسیم سود مضاربه بین طرفین

اخذ وثیقه

عملیات حسابداری مضاربه

مثال

اجاره به شرط تملیک

ویژگیهای اجاره به شرط تملیک

عملیات حسابداری اجاره به شرط تملیک

نکته

مثال

مشارکت مدنی

انواع مشارکت

کاربرد مشارکت

ویژگیهای مشارکت مدنی

حسابداری مشارکت مدنی

مثال

فروش اقساطی

اقسام فروش اقساطی

الف ـ فروش اقساطی مواد اولیه لوازم یدکی و ابزار کار

تعریف

ب ـ فروش اقساطی وسایل تولید، ماشین‌آلات و تأسیسات

تعریف

ج ـ فروش اقساطی مسکن

ویژگیهای فروش اقساطی

نحوه محاسبه سود معاملات فروش اقساطی

نحوه محاسبه سود اقساط یک دوره مالی

مثال

عملیات حسابداری فروش اقساطی

ســلف

تعریف

شرایط کلی

روش تناسب

عملیات حسابداری سلف

مثال

خرید دین

تعریف

موارد استفاده

شرایط انجام معامله

نحوه تنزیل اسناد تجاری (سفته و برات)

وصول وجه اسناد تجاری (سفته و برات)

نحوه تعیین سود خرید دین

عملیات حسابداری خرید دین

مثال

جعـاله

تعریف

موضوع جعاله

انواع جعاله

ماهیت حقوقی جعاله

جعـل

ویژگیهای جعاله

نحوه محاسبه جعل و تعیین اقساط

عملیات حسابداری جعاله

مثال

مشارکت حقوقی

تعریف

ضوابط اجرایی مشارکت حقوقی

نتیجه بررسی طرح

سرمایه‌گذاری مستقیم

تعریف

نکات قابل ملاحظه در سرمایه‌گذاری مستقیم

ضوابط اجرایی

مزارعه و مساقات

تعریف مزارعه

تعریف مساقات

قرارداد مشارکت مدنی

قرارداد فروش اقساطی

قرارداد سلف

(باستناد وثیقه غیرمنقول)

قرارداد قرض‌الحسنه

قرارداد جعاله

قرارداد اجاره به شرط تملیک;

(رسمی)

قرارداد مضاربه

(بازرگانی داخلی به استناد قرارداد تخصیص تسهیلات)

قرارداد تخصیص تسهیلات

(درمواردی که ملک مورد رهن متعلق به شخص مشتری است)

قرارداد خرید دین

تعاریف و کلیات

پس از ارائه تعریف و مقایسه‌ای از دو نظام بانکداری اسلامی و ربوی و قبل از ارائه موضوع اصلی لازم است پاره‌ای از اصطلاحات که در این نوشته به آنها اشاره شده تعریف شوند تا در هنگام مطالعه مباحث اصلی برای خواننده قابل درک باشند

عقد

عقد عبارتست از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد بر انجام امری و یا انتقال مالی بنمایند و مورد قبول طرفین باشد. در واقع عقد دو طرف دارد و اراده هر دو طرف دخیل است

عقد بر دو نوع است

عقد جایز: عقدی است که با اراده هر یک از طرفین قابل فسخ و یا ابطال است

عقد لازم : عقدی است که هیچیک از طرفین توانایی فسخ آن را ندارند

قرض

قرض عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین مالی را به دیگری تملیک می‌نماید و طرف دیگر متعهد می‌شود مثل آن را از حیث جنس و مقدار مسترد نماید

بیع

تملیک عین به عوض معلوم . در واقع به معنی خرید می‌باشد

اجاره

تملیک منفعت به عوض معلوم برای زمان محدود و معین

سند

سند نوشته‌ای است که در مقام دعوی و یا دفاع از دعوی قابل استناد باشد

قرارداد

سندی است که طی آن طرفین به انجام امری یا اموری و یا تملیک مالی تعهد کنند و یا در مقام رفع تنازع و حل اختلافات طی آن موافقتهایی بعمل آورند

فصــل اول : قرض‌الحسنه

تعریف: ماده 14 قانون عملیات بانکی بدون با بانکها را مکلف نموده برای تأمین شرایط و امکانات کار در شکل تعاونی از راه وام بدون بهره و همچنین تأکید بر افزایش تولیدات کشاورزی دامی و صنعتی که نیازهای عمومی را تأمین کند تسهیلات مالی اعطا نمایند. عقد قرض یکی از عقود معین قانون مدنی است که به معنای بریدن و قطع کردن است زیرا در عقد قرض شخص مقدار معین از مال خود را از مالکیت خود خارج و به مالکیت شخص دیگری درمی‌آورد تا قرض گیرنده در مهلت معین عین مال را مسترد کند و در صورت عدم امکان استرداد مثل، قیمت یوم‌الرد را بدهد. موضوع عقد قرض در عملیات بانکی پول می‌باشد لذا هیچگونه سود یا منفعتی به آن تعلق نمی‌گیرد زیرا در معادلاتی که موضوع آن پول می‌باشد هرگونه سود یا منفعتی ربا بوده و حرام است و فقط بانکها سالانه به میزان 4% کارمز نسبت به مانده بدهی دریافت می‌دارند

موارد پرداخت قرض‌الحسنه

با توجه به ماده 14 قانون عملیات بانکی بدون ربا موارد پرداخت قرض‌الحسنه به ترتیب الویت به شرح زیر است

1-  تأمین وسایل و ابزار و سایر امکانات برای ایجاد کار جهت کسانی که فاقد اینگونه امکانات هستند در شکل تعاونی . با توجه به تعریف فوق شرط اعطای وام در این حالت داشتن قالب تعاونی ، تولیدی و خدماتی می‌باشد

2-  کمک به افزایش تولید با تأکید بر تولیدات کشاورزی و دامی و صنعتی. طبق دستورالعمل قرض‌الحسنه اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه دراین خصوص منوط به مواردی به شرح زیر است

الف ـ جلوگیری از توقف کار در کارگاهها و واحدهای تولیدی راکد

ب ـ  ایجاد و توسعه کارگاههای واحدهای تولیدی کوچک در شهرهای کوچک و روستاها

ج  ـ  مواردی که تأمین نیاز کارگاهها یا واحدهای تولیدی از طریق سایر تسهیلات امکانپذیر نباشد

د ـ ایجاد تسهیلات برای اشخاصی که در بخش کشاورزی فعالیت دارند و به علت بروز عوامل نامساعد طبیعی دچار زیان شده‌اند

3-  رفع احتیاجات ضروری مثل تأمین هزینه ازدواج ، تهیه جهیزیه ، درمان بیماری، تعمیرات مسکن و ; این قالب تنها مختص اشخاص حقیقی است

حداکثر مدت بازپرداخت قرض‌الحسنه در مورد قرض‌الحسنه دفع احتیاجات ضروری سه سال و در بقیه موارد 5 سال است

حد مجاز: حد مجاز در اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه از دو جنبه تعیین و ابلاغ می‌گردد

حد مجاز جمعی: مجموع تسهیلاتی است که هر یک از بانکها مجاز می‌باشند در قالب یک تا ترکیبی از تسهیلات در مجموع اعطا نمایند که توسط شورای پول و اعتبار برای هر یک از بانکها تعیین و از سوی بانک مرکزی ابلاغ می‌شود

 در حال حاضر حداکثر مجموعه قرض‌الحسنه اعطایی توسط بانکها %10 مجموع کل تسهیلات اعطایی در آن سال تعیین گردیده است مشروط بر آن که از جمع کل سپرده‌های پس‌انداز قرض‌الحسنه تجاوز ننماید و ضمناً حداکثر سقف تسهیلات اعطایی قرض‌الحسنه جهت رفع حوایج ضروری اشخاص حقیقی نباید از% 20 کل تسهیلات قرض‌الحسنه تجاوز نماید

مجاز فردی : عبارتست از میزان تسهیلاتی که بانک در قالب یک یا انواع تسهیلات می‌تواند در اختیار یک متقاضی قرار دهد

کارمزد

در اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه بانک سودی دریافت نمی‌کند. ولی به موجب ماده 17 آیین‌نامه فصل سوم قانون عملیات بانکی بدون ربا پیش‌بینی گردیده که هزینه‌های پرداخت قرض‌الحسنه بر اساس دستورالعملهای موجود محاسبه و از قرض‌گیرنده دریافت گردد. در حال حاضر نرخ کارمزد قرض‌الحسنه %4 در سال می‌باشد مشروط بر اینکه از هزینه‌های تجهیز منابع اعطای قرض‌الحسنه و نیز هزینه‌های اعطای آن تجاوز ننماید

کارمزد قرض‌الحسنه در هنگام اعطا برای مدت باقیمانده از سال و در ابتدای هر سال نسبت به مانده آن برای کل سال یا مدت باقیمانده طبق فرمول زیر محاسبه می‌گردد

تعداد ماههای باقیمانده تا پایان سال × نرخ کارمزد× میزان قرض‌الحسنه اعطایی دربدوامر

عملیات حسابداری قرض‌الحسنه

1- ثبت حساب انتظامی قراردادها

بدهکار – حساب انتظامی قرار دادها – قرض‌الحسنه اعطایی                1 ریال

بستانکار – طرف حساب انتظامی                                                                 1 ریال

2- ثبت وثایق و تضمینات

   بدهکار – حساب انتظامی وثایق و تضمینات مربوط                                    به مبلغ ترهین / اسمی

               بستانکار – طرف حساب انتظامی                                                  به مبلغ ترهین / اسمی

3- پرداخت قرض‌الحسنه و اخذ کارمزد

   بدهکار _ حساب مشتری                                                             به مبلغ کارمزد سال اول

               بستانکار ـ حساب کارمزد دریافت                                                 به مبلغ کارمزد سال اور

بدهکار – حساب قرض‌الحسنه اعطایی                     به میزان قرض‌الحسنه پرداختی و کارمزد سالهای آینده

            بستانکار – حساب مشتری                                                به مبلغ قرض‌الحسنه پرداختی

            بستانکار – حساب کارمزد سالهای آینده               به مبلغ کارمزد سالهای آینده

لازم به ذکر است مبلغ کارمزد سالهای آینده هر سال با قسط فروردین ماه همان سال از مشتری اخذ می‌گردد و سند زیر صادر می‌گردد

   بدهکار _ کارمزد سالهای آینده                                       به مبلغ کارمزد سال مربوطه

               بستانکار _ کارمزد دریافتی                                  به مبلغ کارمزد سال مربوطه

4- دریافت اقساط

   بدهکار _ حساب مشتری / صندوق                                   به مبلغ اقساط دریافتی

               بستانکار _ حساب قرض‌الحسنه اعطایی                 به مبلغ اقساط دریافتی

خاتمه قرارداد و تسویه حسابهای مربوطه

بدهکار _ طرف حساب انتظامی و ثایق و تضمینات                         به مبلغ ترهین / اسمی

بستانکار _ حساب انتظامی و ثائق و تضمینات                     به مبلغ ترهین / اسمی

بدهکار _ طرف حسابهای انتظامی قراردادها                                   مبلغ 1 ریال

            بستانکار _ حساب انتظامی قراردادها ـ قرض‌الحسنه اعطایی مبلغ 1 ریال

لازم به یادآوری است که پس از اخذ کلیه اقساط سایر حسابها تسویه خواهد شد و فقط ثبتهای فوق انجام می‌شود

فصــل دوم : مضاربه

تعریف

مضاربه از لحاظ لغوی مشتقی است از ضرب در ارض یعنی راه رفتن و سفر کردن در زمین بدین لحاظ که در مضاربه شخص عامل به منظور تجارت و تحصیل ریح یا سود به مسافرت مبادرت می‌نماید

بنابراین مضاره عبارتست از شرکت در امور تجاری و به موجب موارد 546 و 547 قانون مدنی عقدی است که به موجب آن احد متعاملین سرمایه می‌دهد با قید اینکه طرف دیگر با آن تجارت کرده و در سود آن شریک باشند صاحب سرمایه مالک و عامل مضارب نامیده می‌شود. سرمایه مضاربه باید وجه نقد باشد

به موجب ماده 9 از قانون عملیات بانکی بدون ربا (بهره) بانکها می‌توانند به منظور ایجاد تسهیلات لازم جهت گسترش امور بازرگانی در چارچوب سیاستهای بازرگانی دولت منابع مالی لازم را بر اساس قرارداد مضاربه در اختیار مشتریان با اولویت دادن به تعاونی‌های قانونی قرار دهند. ضمناً بر اساس تبصره‌ای از این ماده بانکها ، بانکها در امر واردات مجاز به مضاربه با بخش خصوصی نمی‌باشند

کاربرد و مدت مضاربه

کاربرد ـ مضاربه در امور بازرگانی اعم از بازرگانی داخلی و خارجی کاربرد دارد. البته در امور بازرگانی خارجی در حال حاضر ممنوع است. در بازرگانی داخلی سرمایه از طرف بانک تأمین شده و کار تماماً توسط عامل انجام می‌پذیرد

مدت ـ مضاربه تسهیلاتی کوتاه مدت است و معادل یک دوره گردش کالا و حداکثر یکسال می‌باشد

نکاتی چند در رابطه با مضاربه

1-    مضاربه عقد جایز است یعنی هر یک از طرفین می‌تواند قرارداد را فسخ کند

2-    سرمایه مضاربه نقدی بوده و حتماً باید توسط وجه نقد پرداخت شود

3-    هزینه‌های مضاربه تماماً به عهده بانک بوده و از محل سرمایه مضاربه تأمین می‌گردد

4-    مضاربه عقدی کوتاه مدت است و معادل یک دوره گردش کالا و حداکصر یکسال به طول می‌انجامد

انواع مضاربه

مضاربه بر دو نوع است

1-  مضاربه خاص یا مقید : در این نوع مضاربه نوع کار و محل آن و زمان و چگونگی کار و کسانیکه همکاری دارند و نوع کالایی که مورد خرید و فروش واقع می‌شود مشخص می‌باشد

2-  مضاربه عام یا مطلق یا آزاد : این نوع مضاربه از کلیه قیود ذکر شده در مضاربه خاص آزاد بوده و عامل می‌تواند هر نوع عمل تجاری شروع که منجر به سود بشود را با سرمایه مورد نظر انجام دهد. باید توجه داشت که در مضاربه آزاد عامل حق ندارد سرمایه مضاربه را در غیر عمل تجاری به کاربرد

نحوه تقسیم سود مضاربه بین طرفین

در مضاربه تعیین سود بانک به طور قطعی و زمان انعقاد قرارداد مجاز نبوده و طرفین در سود شریک می‌باشند. نحوه تقسیم سود بین طرفین به صورت کسر یا درصدی از کل سود احتمالی تعیین و در قرارداد لحاظ می‌شود. معمولاً هر صاحب سرمایه‌ای قبل از اقدام به تجارت و سرمایه‌گذاری دستیابی میزان شخصی از سود را مد نظر دارد که در عمل ممکن است تحقق یابد و یا تحقق نیابد بانک نیز به عنوان صاحب سرمایه باید مبنایی برای پذیرش تقاضای مضاربه از نظر سودآوری و برگشت منابع داشته باشد در این رابطه حداقل نرخ سود مورد انتظار  به عنوان مبنایی برای پذیرش درخواست‌های تسهیلات مضاربه مطرح می‌گردد که این نرخ توسط شورای پول و اعتبار تعیین و توسط بانک مرکزی اعلام می‌گردد

حداقل سود مورد انتظار بانک در مضاربه با توجه به تعرفه‌های بانک و همچنین نسبت تسهیم سود بین بانک و عامل با توجه به میزان سرمایه ، مدت قرارداد و نرخ سود مورد انتظار بانک پیش‌بینی و به شرح زیر تعیین می‌گردد

1-    ابتدا سود مورد نظر در مرحله فروش پیش‌بینی می‌شود

2-    حداقل سود مورد انتظار بانک در مدت تعیین شده محاسبه می‌شود

3-    با یک تناسب حداقل نسبت سهم سود بانک به دست می‌آید

اخذ وثیقه

طبق ماده 15 قانون عملیات بانکی بدون ربا قراردادهای مضاربه در حکم اسناد لازم‌الاجرا و تابع مفاد آیین‌نامه اجرایی اسناد رسمی می‌باشند. با این حال بانک برای حصول اطمینان از حسن اجرای قرارداد و جبران زیان احتمالی وارد بر اصل سرمایه موظف است از عامل وثیقه یا تضمین کافی اخذ نماید

عملیات حسابداری مضاربه

پس از تعیین شرایط مضاربه و قبول آنها توسط عامل قرارداد مضاربه منعقد می‌شود و عملیات حسابدای به شرح زیر توسط بانک انجام می‌شود

1- ثبت قرارداد مضاربه

   بدهکار – حساب انتظامی قراردادها _ مضاربه                    1 ریال

               بستانکار _ طرف حساب انتظامی قراردادها                                    1 ریال

2- ثبت وثائق

   بدهکار _ حساب انتظامی وثائق _ مضاره                          به مبلغ تعیین شده

               بستانکار _ طرف حساب انتظامی وثائق                  به مبلغ تعیین شده

نکته: با توجه به اینکه در مضاربه کل مبلغ در هنگام انعقاد قرارداد به عامل پرداخت می‌شود نیازی به ثبت سند تعهدات نمی‌باشد

3- ثبت تسهیلات اعطایی مضاربه

با پرداخت سرمایه مضاربه سند زیر صادر می‌شود

   بدهکار – حساب تسهیلات اعطایی – مضاربه                    حداکثر به مبلغ سرمایه مضاربه

               بستانکار_ حساب جاری عامل/چکهای بانکی                    حداکثر به مبلغ سرمایه مضاربه

4- برگشت منابع حاصل از عملیات مضاربه: (فروش کالای موضوع مضاربه)

با انجام عملیات مضاربه و فروش تدریجی کالای موضوع مضاربه عامل طبق مفاد قرارداد موظف است وجوه مربوط را به تدریج به حسابی که در بانک بدین منظور اختصاص یافته واریز نماید که ثبت مربوط به شرح زیر خواهد بود

بدهکار _ حساب صندوق / جاری عامل                   به میزان کل وجوه حاصل از فروش کالاها

   بستانکار _ حساب مضاربه _ وجوه دریافتی                       به میزان کل وجوه حاصل از فروش کالاها

5- تسویه قرارداد

بعد از خاتمه عملیات موضوع مضاربه و برگشت منابع حاصل از فروش کالاها و در صورتیکه مضاربه منتج به سود شود ابتدا سرمایه یا تسهیلات اعطایی را برگشت داده و سپس سود حاصله را به نسبتی که در قرارداد تعیین شده بین بانک و عامل تقسیم می‌نماییم و اسناد زیر صادر می‌شود

الف ـ برگشت سرمایه

   بدهکار _ حساب مضاربه _ وجود دریافتی                        به میزان کل سرمایه استفاده شده

               بستانکار _ حساب تسهیلات اعطایی _ مضاربه       به میزان کل سرمایه استفاده شده

ب ـ تقسیم سود

   بدهکار _ حساب وجوه دریافتی _ مضاربه                         به میزان مانده بستانکار موجود یا کل سود

               بستانکار _ حساب سود دریافتی معاملات مضاربه                به میزان سهم سود بانک

               بستانکار _ حساب صندوق / جاری عامل                           به میزان سهم سود عامل

ممکن است بنا به عللی مضاربه با زیان مواجه شده و به اصل سرمایه نیز خسارتی وارد شود که در این صورت سند زیر را خواهیم داشت

   بدهکار _ حساب جاری عامل                  به میزان خسارت وارده بر اصل سرمایه مضاربه

               بستانکار_ حساب تسهیلات اعطایی _ مضاربه                    به میزان خسارت وارده بر اصل سرمایه

6- برگشت قرارداد

   بدهکار ـ طرف حساب انتظامی قراردادها                           1 ریال

               بستانکار _ حساب انتظامی قراردادها _ مضاربه                               1 ریال

7- برگشت وثائق

   بدهکار _ طرف حساب انتظامی وثائق                   به میزان اخذ شده

               بستانکار _ حساب انتظامی وثائق _ مضاربه                        به میزان اخذ شده

نکته : نوع دیگری از عقد مضاره وجود دارد که مضاربه مطلق یا اعتبار در حسابجاری نامیده می‌شود. در این نوع مضاربه نسبت شراکت بانک در سود همانند رویه معمول در تسهیلات مضاربه عادی محاسبه می‌شود. به علاوه اینکه در عملیات حسابداری مضاربه مطلق حساب تعهدات نیز ثبتی خواهد داشت. ثبت تعهدات به میزان کل اعتبار انجام می‌شود و در طول دوره اعتبار متناسب با تسهیلات پرداخت یا بازپرداخت شده حساب مزبور تعدیل یا ترمیم می‌گردد

اجاره به شرط تملیک

تعریف:  اجاره به شرط تملیک عقد اجاره‌ای است که در آن شرط شود مستأجر در پایان مدت اجاره، در صورت عمل به شرایط قرارداد عین مستأجره را مالک گردد. چهار عنصر تشکیل‌دهنده عقد اجاره به شرط تملیک عبارتند از

1-    موجر (اجاره دهنده)

2-    مستأجر (اجاره کننده)

3-    مورد اجاره (عین مستأجره)

4-    مبلغ اجاره ( مال‌الاجاره)

در حال حاضر بانکها عقد اجاره به شرط تملیک را در مورد خریداری مدارس، دفاتر وکالت و مطب منعقد می‌کنند. در خصوص برخی از اموال مانند ماشین‌آلات و تجهیزات و یا خودرو عقد اجاره به شرط تملیک منعقد نمی‌شود. چون با اینکه منع قانونی ندارد ولی به دلایل امنیتی در خصوص خودرو و به دلیل قابل حمل بودن تجهیزات و ماشین‌آلات به صلاح نمی‌باشد

ویژگیهای اجاره به شرط تملیک