سفارش تبلیغ
صبا ویژن
بسا یک خوردن که مانع شود لذّت از خوردنیها را بردن . [نهج البلاغه]
 
پنج شنبه 95 تیر 31 , ساعت 4:36 صبح

 

برای دریافت پروژه اینجا کلیک کنید

  مقاله بررسی پایه‌های روان‌شناختی و نشانگان صبر در قرآن فایل ورد (word) دارای 28 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله بررسی پایه‌های روان‌شناختی و نشانگان صبر در قرآن فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله بررسی پایه‌های روان‌شناختی و نشانگان صبر در قرآن فایل ورد (word)

چکیده  
مقدّمه  
مفهوم شناسی صبر  
الف. واژه‌های معادل صبر در روان‌شناسی  
ب. تعاریف صبر در منابع دینی  
ج. تعریف منتخب  
د. رابطه صبر با مفاهیم مشابه  
کارکردهای صبر در زندگی  
پایه‌های روان‌شناختی صبر  
تعمیم الگو به رفتارهای غیر معنوی  
نشانگان صبر  
نتیجه  
پی نوشت  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه مقاله بررسی پایه‌های روان‌شناختی و نشانگان صبر در قرآن فایل ورد (word)

ـ آمدی، عبدالواحد، تصنیف غررالحکم و دررالکلم، تحقیق مصطفی درایتی، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، بی‌تا

ـ ابن‌منظور، محمد بن مکرم (قرن هفتم)، لسان العرب، بیروت، دار صادر، 1414، چ سوم

ـ امام خمینی(ره)، شرح چهل حدیث، تهران، مؤسسه نشر و تنظیم آثار امام، 1372، چ سوم

ـ راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، بیروت، دارالعلم الدار الشامیه، 1421

ـ پروچاسکا، جیمز او؛ نورکراس، جان سی، نظریه‌های روان‌درمانی، ترجمه یحیی سیدمحمدی، تهران، رشد، 1385، چ سوم

ـ پورافکاری، نصرت‌الله، فرهنگ جامع روان‌شناسی، روان‌پزشکی و زمینه‌های وابسته، تهران، فرهنگ معاصر، 1380، چ سوم

ـ کلینی، محمدبن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیه، 1365

ـ خدا پناهی، محمد کریم، انگیزش و هیجان، تهران، سمت، 1379، چ دوم

ـ دیماتئو، ام. رابین، روان‌شناسی سلامت، ترجمه گروهی از مترجمان زیر نظر کیانوش ‌‌هاشمیان، تهران، سمت، 1378

ـ سارافینو، ادوارد پ، روان‌شناسی سلامت، ترجمه گروهی از مترجمان زیر نظر الهه میرزایی، تهران، رشد، 1384

ـ طرفه، طلال، الصبر فی الاسلام رویه تحیلیه، بیروت، الغدیر، 2000، ط. الثالثه

ـ طیب، سیدعبدالحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران، اسلام، 1378

ـ مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، 1404

ـ غزالی، ابی‌حامد محمد بن محمد، احیاء علوم الدین، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1986

ـ کاشانی، مولی محسن فیض، راه روشن ترجمه محجه البیضاء، ج 7، ترجمه سیدمحمدصادق عارف، مشهد، آستان قدس رضوی، 1379، چ دوم

ـ گلمن، دانیل، هوش هیجانی، خودآگاهی هیجانی، خویشتن‌داری، همدلی و یاری به دیگران، ترجمه نسرین پارسا، تهران، رشد، 1383، چ سوم

ـ محدث نوری، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، قم، مؤسسه آل‌البیت‰، 1408

ـ مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1360

ـ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1374

ـ نراقی، ملااحمد، معراج السعاده، قم، طوبای محبت، 1385

چکیده

این مقال به بررسی پایه‌های روان‌شناختی و نشانگان صبر از منظر قرآن می‌پردازد. هدف از این پژوهش بیان این مسئله است که در افراد خویشتن‌دار چه سازه‌های روان‌شناختی وجود دارد که آنان را قادر می‌سازد تا در موقعیت‌های دشوار خودمهارگری مهارگیری نشان دهند. با عنایت به آیات قرآن کریم باید به این سوال پاسخ داد که، چه نشانه‌هایی را می‌توان برای افراد صبور ارائه داد. همچنین در این پژوهش به اهمیت روان‌شناختی صبر، تعریف صبر، مفاهیم مشابه آن در روان‌شناسی اشاره و هفت مبنای روان‌شناختی برای صبر مطرح شده است

کلید واژه‌ها:خویشتن‌داری، خود مهارگری، خودگردانی، کنترل تکانه، سرسختی، تحمل

 

مقدّمه

بشر امروز در دنیایی به سر می‌برد که از رویدادهای تنیدگی‌های گوناگون اجتماعی، محیطی، شغلی، خانوادگی، ناکامی‌ها و; رنج می‌برد. این در حالی است که رفاه حاصل از پیشرفت فناوری، افزایش روحیه راحت‌طلبی و کاهش ظرفیت تحمل را در او موجب شده است. در چنین شرایطی، برخورداری از ویژگی صبر توان درونی انسان را ارتقا می‌بخشد؛ زیرا خویشتن‌داری مستلزم مدیریت و مهار احساسات است و افراد خویشتن‌دار از ثبات هیجانی بیشتری برخوردار خواهند بود. این امر کارایی آنان را در حیطه‌های گوناگون زندگی افزایش می‌دهد. با توجه به کارایی‌های گوناگون صبر در زندگی معنوی و مادی انسان، پژوهش در مورد آن ضروری می‌نماید. به رغم اینکه در منابع دینی، صبر جایگاه بزرگی دارد، اما چون با رویکرد روان‌شناختی بدان پرداخته نشده، کارکردها و پایه‌های روان‌شناختی آن مورد پژوهش قرار نگرفته است. از این‌رو، نقش صبر در سلامت روان، رهایی از تنیدگی، موفقیت در عرصه‌های مختلف، و; بحث نشده است. این مقاله بدین هدف نگارش یافته است تا نقطه آغازی باشد در مطرح کردن بحث گسترده صبر با رویکرد روان‌شناسی. این نوشتار به دنبال پاسخ به این سؤال است که چه سازه‌های شناختی و عاطفی در برخی افراد وجود دارد که آنان را در موقعیت‌های گوناگون صبور می‌سازد و افراد دیگر به خاطر فقدان یا کمبود این سازه‌ها نمی‌توانند خویشتن‌داری نشان دهند؟ پاسخ به سؤال مزبور را با تجزیه و تحلیل آیات قرآن مورد بررسی قرار داده‌ایم

 

مفهوم شناسی صبر

مفهوم «صبر» از چهار زوایه قابل توجه است: نخست اینکه چه معادل‌هایی در روان‌شناسی برای صبر می‌توان یافت. دوم اینکه در منابع اسلامی چه تعاریفی برای صبر ارائه شده است. سوم، با توجه به تعاریف گوناگون اخلاقی و آموزه‌های دینی، چه تعریفی انتخاب می‌شود. چهارم، رابطه صبر با مفاهیم دیگر اسلامی چگونه است

الف. واژه‌های معادل صبر در روان‌شناسی

همان‌گونه که برخی از نویسندگان اذعان نموده‌اند[245] در زبان انگلیسی نمی‌توان واژه‌ای پیدا کرد که معادل دقیق صبر به حساب آید. شاید در زبان فارسی نیز هیچ‌کدام از واژه‌های «شکیبایی»، «خویشتن‌داری» و; نتواند آن معنای عمیق و گسترده صبر در فرهنگ اسلامی را منتقل سازد. از این‌رو، باید برای اقسام گوناگون صبر در روان‌شناسی به دنبال واژه‌های جداگانه گشت. صبر در معصیت، به مهار تکانه‌های جنسی، پرخاشگری، تکانه‌های خوردن، شهوت سخن گفتن، گرایش‌های قدرت و ثروت مربوط می‌شود. صبر در طاعت، به معنای انجام کارهای دشوار و ادامه دادن به هدف حتی هنگام مواجهه با مشکلات است. این دو نوع صبر را در روان‌شناسی می‌توان به مفهوم «خودگردانی»[246] نزدیک دانست. «خودگردانی زمانی رخ می‌دهد که افراد به منظور کسب نتیجه‌ای یا اجتناب از پیامدی، کنش‌ها، گفتارها و نگرش‌هایی را انجام داده یا ترک کنند، یا فرد به گونه‌ی خاص باشد یا نباشد».[247] در این تعریف، انجام کار می‌تواند ناظر به «صبر در طاعت» و ترک آن ناظر به «خویشتن‌داری در ترک گناه» باشد. اما مفهوم خودگردانی در ادبیات روان‌شناسی و فلاسفه غربی ریشه در «اصل لذت»[248] دارد. به اعتقاد روان‌شناسان، فرد زمانی عملی را انجام می‌دهد یا کاری را ترک می‌کند که این تلاش لذتی را برای او به ارمغان آورد یا رنجی را از او دور سازد.[249] ولی مفهوم دینی صبر نمی‌تواند تابع اصل لذت باشد؛ زیرا در مفهوم صبر ترک گناه و دوری از لذت‌گرایی نهفته است، مگر اینکه ترک گناه را به خاطر لذت قرب به خدا یا نعمت‌های بهشتی در نظر بگیریم. در این صورت، می‌توان مفهوم صبر را نیز تابع اصل لذت دانست، اما اصل لذت معنای فراتر از مقصود روان‌شناسان خواهد داشت

برخی از منابع روان‌شناسی مفهوم «خودگردانی» را با «خود مهارگری»[250] و «کنترل تکانه»[251] الفاظ مترادف و ناظر به یک معنا ذکر کرده‌اند.[252] اما دیگران خودگردانی و خودمهارگری را دو نوع کنترل و دارای سه تفاوت دانسته‌اند.[253] نخست آنکه افراد خودگردان[254] قصد و تعمد[255] بیشتری نسبت به افراد خودمهارگر دارند. دوم اینکه خودگردانی با هیجانات مثبت همراه است، در حالی‌که خودمهارگری با هیجانات منفی پیوند بیشتر دارد. سوم اینکه خودگردانی انتقال آموزش را بیشتر از خودمهارگری میسر می‌سازد.[256]

همچنین صبر در برابر شهوت‌ها و گرایش‌های جنسی را می‌توان در روان‌شناسی تحت عوان مفهوم «خویشتن‌داری»[257] مطرح کرد، هرچند این واژه در روان‌شناسی به دو معنای کنترل ادرار و کنترل تکانه‌های جنسی به کار برده می‌شود.[258]

این نوع صبر را در روان‌شناسی می‌توان تحت عنوان «سر سختی»[259] جست‌وجو کرد. همچنین صبر در مصیبت را که مستلزم تحمل ناملائمات و رویدادهای ناخوشایند است، می‌توان تحت عنوان «تحمل»[260] بررسی نمود، هرچند واژه تحمل در روان‌شناسی به دو معنا به کار رفته است: 1 میزان تحمل افراد به مواد روان‌گردان؛ 2 توانایی مقاومت در برابر تنیدگی، درد و فشار روانی ناشی از رویدادهای تنش‌زا.[261]

صبر در منابع اسلامی معنای وسیع‌تر از موارد مزبور دارد. علاوه بر سه قسم صبر که مربوط به موقعیت‌های ناخوشایند و ناراحت کننده می‌باشد، صبر در موقعیت‌های آسایش و راحتی نیز مطرح است.[262] در روایتی آمده است: «الصَّبْرُ عَلَی الْعَافِیَهِ أَعْظَمُ مِنَ الصَّبْرِ عَلَی الْبَلَاءِ»؛[263] صبر بر سلامتی دشوارتر از صبر در برابر سختی‌هاست. این گستردگی معنای صبر در منابع اسلامی، مسئله معادل‌یابی آن را در روان‌شناسی دشوارتر می‌سازد

بخشی از منابع و مراجع پروژه مقاله بررسی پایه‌های روان‌شناختی و نشانگان صبر در قرآن فایل ورد (word)

غزالی و خواجه عبدالله انصاری صبر را یک منزل و مقام در سیر و سلوک می‌دانند و گفته‌اند: مقام و منزل از سه چیز شکل می‌گیرد: معارف، احوال و اعمال.[264] معارف و شناخت‌ها اصل و ریشه هستند که سبب به وجود آمدن حال می‌شوند و حال سبب پیدایش عمل می‌شود. شناخت‌ها مانند درختان، حال‌ها مانند شکوفه‌ها و اعمال مانند میوه‌ها هستند. از نظر آنان، صبر مرکب از معرفت و حال است که عمل نتیجه آن است.[265]

لغت‌نامه‌ها معنای لغوی «صبر» را «حبس» دانسته‌اند: «و اصل الصبر: الحبس».[266] همچنین «حبس» را «المنع من الانبعاث»[267] و «ضدّ التخلیه»،[268] یعنی جلوگیری از تحریک شدن و تخلیه معنا کرده‌اند. در روایت نیز «صبر» به معنای حبس به کار رفته است: «و نُهی عن صبر ذی الروح»؛[269] یعنی از زندانی و حبس کردن موجودات جاندار منع شده است

اما در اصطلاح، تعاریف تقریباً مشابهی از صبر ارائه شده است که معنای لغوی را در آن لحاظ کرده‌اند؛ از جمله: «و الصَّبْرُ حبس النّفس علی ما یقتضیه العقل و الشرع»؛[270] صبر، کنترل نفس بر طبق خواسته شرع و عقل است. خواجه‌نصیر الدین طوسی نیز می‌گوید: «صبر نگاه‌داری نفس است از بی‌تابی نزد مکروه».[271] خواجه عبدالله انصاری در منازل السائرین می‌نویسد: «صبر نگاه‌داری نفس است از شکایت بر جزع مستور». (همان) وی معنای کنترل و نگه‌داری نفس و همچنین ضد صبر یعنی جزع را در تعریف لحاظ کرده است

ج. تعریف منتخب

 

برای دریافت پروژه اینجا کلیک کنید

لیست کل یادداشت های این وبلاگ