پایان نامه طلاق از دیدگاه اسلام و ادیان دیگر فایل ورد (word) دارای 80 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پایان نامه طلاق از دیدگاه اسلام و ادیان دیگر فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پایان نامه طلاق از دیدگاه اسلام و ادیان دیگر فایل ورد (word)

فصل اول: کلیات
مقدمه    
بیان مسئله (طلاق ):    
اهمیت و ضرورت تحقیق    
سؤالات تحقیق    
روش تحقیق    
تعاریف طلاق     
فصل دوم: طلاق از دیدگاه اسلام و سایر ادیان
ازدواج از دیدگاه قرآن و اسلام    
تعدد همسران و شرایط آن    
خوش رفتاری    
تعدد زوجات و طلاق در اسلام    
طلاق در قرآن کریم    
طلاق و حفظ شأن انسانی در اسلام    
تعریف طلاق     
انواع طلاق در اسلام    
مبغوضیت طلاق در اسلام    
مواردی که مبغوضیت طلاق را افزایش می دهد.    
مواردی که مبغوضیت طلاق را کاهش می دهد.    
پیشینه نظری طلاق در اسلام    
شرایط طلاق در اسلام    
اسلام، از هر عامل انصراف از طلاق استقبال می کند.    
طلاق از دیدگاه مسیحیت    
طلاق از دیدگاه زرتشت    
طلاق از دیدگاه یهودیت    
مقایسه طلاق از دیدگاه اسلام، مسیحیت، یهودیت    
ممنوعیت طلاق در مسیحیت یا مشروعیت آن در اسلام    
طلاق در ایران    
فصل سوم: علل و عوامل طلاق و راهکارهای جلوگیری از آن
علل و عوامل طلاق     
علل و عوامل فردی طلاق     
علل و عوامل خانوادگی طلاق     
علل و عوامل اجتماعی طلاق     
پیامدهای طلاق     
پیامدهای فردی طلاق     
پیامدهای خانوادگی طلاق    
پیامدهای اجتماعی طلاق    
راه کارهای فردی طلاق    
راه کارهای خانوادگی طلاق    
راه کارهای اجتماعی طلاق    

بخشی از فهرست مطالب پروژه پایان نامه طلاق از دیدگاه اسلام و ادیان دیگر فایل ورد (word)

_       قرآن کریم

_       انجیل متا، باب 19، آیه

_       انجیل مرقس، باب 10 ، آیه 11، انجیل لوقا، باب 16، آیه

_       ترجمه تفسیر المیزان، ج8، ص

_       ترجمه تفسیر المیزان ، ج 4، ص

_       حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج 7، ص

_       حقانی زنجانی

_       دائره المعارف، کتاب مقدس، ص

_       دهخدا، علی اکبر(فرهنگ دهخدا، نرم افزار کامپیوتری)

_       ری شهری، محمد، میزان الحکمه، ج 5، ص

_       ساروخانی،

_       صفایی، امامی، 1372، ص

_       عهد جدید ساله اول قرنتیان، باب 7 ، آیات

_       فرهنگ عمید

_       کیانی، رضا، طلاق در ادیان ابراهیمی

_       گیرنز، آنتونی

_       ملاکی، کتاب، باب 2، ص

_       ملاکی، کتاب، باب 2، آیه

_       متی، فصل 5، آیات 31 و

_       مرقس، فصل 10، آیات 11 و

_       مطهری، مرتضی(1360) نظام حقوق زن در اسلام، ص

_       محقق داماد، خانواده، نکاح، انحلال، ص

_       والچاک برنر

_       همان

_       همان ، صص 259-

چکیده

خداوند متعال انسان را به صورت زوج آفرید و ازدواج را پیوند مقدس بین این  زوج قرار داد تا به واسطه آن هم غرایز جنسی انسان ها ارضا شوند و هم نسل انسان ها تداوم یابد. در برخی مواقع زوجین به دلیل برخی اختلافها دیگر قادر به ادامه زندگی با یکدیگر نیستند که طلاق و جدایی مطرح می شود

طلاق در طول تاریخ به عنوان راه حلی برای مشکلات زناشویی مطرح بوده و هست. اما شیوه برخورد و قوانین طلاق درهر جامعه ای متفاوت است

اسلام طلاق را به عنوان آخرین راه حل دانسته و طلاق را نمی پسندد و آن را مکروه می داند و فقط در موارد سخت و اضطرار جایز می شمرد

طلاق در اسلام و مذاهب اسلامی موضوعی است که تحقیق حاضر می کوشد با بررسی طلاق و شرایط آن بین مذاهب مختلف به آن بپردازد

طلاق و ادیان دیگر مانند یهود و مسیحیت و زرتشت با مسائلی نظیر حقوق زوجین و موجبات  طلاق مواجه است و این تحقیق سعی دارد با مقایسه طلاق بین ادیان مختلف و اسلام، برتری دین اسلام در این امر را اثبات کند

از این رو به بررسی طلاق در مکاتب به صورت جداگانه پرداخته و جایگاه و ارزش طلاق را مورد مطالعه قرار داده و در آخر به مقایسه طلاق در اسلام با سایر ادیان الهی پرداخته و در نهایت به این نتیجه رسیده که دیدگاه اسلام در مورد طلاق و منابع آن جامع ترین و کامل ترین بوده و بهترین مسیر برای تعالی و تکامل همه جانبه انسان چه از لحاظ اخلاقی و تربیتی و معنوی ترسیم نموده است

واژگان کلیدی در این تحقیق عبارتند از: طلاق ، اسلام، مسیحیت، یهودیت، زرتشت می باشد

مقدمه

طلاق به عنوان آخرین راه حل برای مشکلات زناشویی مطرح است در ارتباط با این پدیده طبیعی می توان از این اصل کلی آغاز کرد که همان گونه که ازدواج ریشه در فطرت انسان دارد جدایی نیز فطری است، طبیعی است. آن گاه که یک زوج برای رفه موانع زندگی زناشویی تلاش می کنند و همه مسیرها را امتحان می کنند و نمی توانند زندگی را در مسیر تعادل قرار دهند. نتیجه می گیرند که زندگی به جای اینکه آرامش بخش باشد، زجر آور است. به همین دلیل از همدیگر جدا می شوند

طلاق مانند سایر پدیده های اجتماعی دارای پیشینه ای پر فراز و نشیب است. چون ادیان و ایین های گوناگون هر کدام قوانین ویژه ای را برای آن برشمرده اند و از طرف دیگر این قوانین در جامعه های مختلف به شکل های مختلفی تبلور یافته است

بدیهی است که ارزش و برتری قوانین یک ایین نسبت به آیین دیگر آنگاه آشکار می گردد که پس از تبیین و معرفی هر کدام به صورت مستقل با همدیگر مورد مقایسه قرار گیرند تا نقاط قوت و ضعف هریک هویدا شود، معیار دیگری که در این روش می تواند ملاک ارزش گذاری باشد توجه به حقوق و تکالیف زوجین هنگام جدایی است. قوانینی که از این جامعیت برخوردار باشد تا حقوق هر کدام از طرفین طلاق را در برگیرد و از طرف دیگر مانع از تعدی به حقوق دیگری باشد، قطعاً نسبت به قوانین دیگر کامل تر است

بیان مسئله : طلاق

طلاق در لغت به معنی گشودن گره و رها کردن است. در فقه اسلامی در تعریف اسلامی در تعریف طلاق گفته اند

« طلاق عبارتست از زائل کردن قید ازدواج با لفظ مخصوص» (صفایی، امامی، 1372، ص 259)

در حقوق امروز ایران طلاق ممکن است به حکم دادگاه یا بدون آن واقع شود و در تعریف آن می توان گفت : « طلاق عبارتست از انحلال نکاح دائم با شرایط و تشریفات خاص از جانب مرد یا نماینده قانونی او »

بنابراین طلاق ویژه نکاح دائم است و انحلال نکاح منقطع از طریق بذل یا انقضاء مدت صورت می گیرد

ماده ی 1139 قانونی مدنی در این باره می گوید

« طلاق مخصوص عقد دائم است و زن منقطعه یا انقضاء مدت یا بذل آن از طرف شوهر از زوجت خارج می شود.»(همان جا، صص 259-260)

طلاق عدم رعایت آداب و اخلاق طلاق از سوی دیگر معضلات و مشکلاتی پیرامون این امر را چند برابر نموده است. طلاق از شیوه های رفع اختلافات خانوادگی است و پیشینه آن در جامعه های گوناگون وجود دارد، بدیهی است که ادیان آسمانی و ایین ها دیدگاه مخصوص به خود دارد و هر کدام بر اساس شرایط اجتماعی و فرهنگی خود قوانینی را وضع کردند

ولی طلاق در عصر حاضر یک معضل بزرگی در خانواده ها تلقی می شود و خانوداه را رو به انحلال می کشاند. زنان بعد از طلاق از نظر اقتصادی دچار مشکل می شوند. این زنان اغلب دچار مشکلات روانی و حداقل آن دچار افسردگی حاد می شوند و فرد دچار یأس و ناامیدی می شود. کودکان پس از جدایی پدر و مادرشان در واقع اغلب از اضطراب عاطفی آشکار رنج می برند. همچنین فشارهای زندگی پس از طلاق و فعالیتهایی که مادر ناگزیر است به عنوان پدر و مادر داشته سبب می شود اوقات زیادی از روز را از فرزند خود دور باشد و این اثرات ناگواری بر روی تربیت فرزندان می گذارد. یکی از عمده ترین علل ویران گری شخصت کودکان، جدایی پدر و مادر دانسته اند و زمینه برای بزه کاری فرزندان فراهم می شود

طلاق به عنوان یک پدیده خانمان سوز تلقی می شود که امروزه جامعه با آن دست و پنجه نرم می کند و روز به روز آمار طلاق رو به افزایش است. که این پدیده از لحاظ روحی بر مرد و زن و فرزندان تاثیر بدی بر جای می گذارد

گسترش جهانی طلاق ما را بر آن می دارد که این پدیده خانوادگی و اجتماعی مهم را به رسمیت شناخته و با رعایت اصول اخلاقی و اداب طلاق از منظر دین اثرات منفی این حلال منفور الهی را کاهش دهیم

اهمیت و ضرورت تحقیق

یکی از آفات زندگی و اجتماعی و نظام خانواده مشکل طلاق است. طلاق بریدن پیوند مقدسی است که همراه با هزاران امید و آرزو شکل گرفته است، طلاق نشان عدم دقت در انتخاب و یا سقوط اخلاقی یکی از طرفین اصلی زندگی خانوادگی و گاه مرگ ارزش ها در کانون همسری است

بررسی مسأله طلاق از دیدگاه های گوناگون می تواند در کاهش این بلای اجتماعی موثر باشد و از این رو مساله بریدن پیوند ازدواج همواره مورد توجه اندیشمندان و حقوق دانان و مربیان جامعه بوده و دلسوزان و مصلحان را به تلاش های فرهنگی و اجتماعی برای جلوگیری از گسترش و افزایش این افت همدلی ها وا داشته است

طلاق در بسیاری از موارد ضروری است و زوجین ناگزیر به قبول این امر هستند ولی در اغلب موارد جدایی ها در نتیجه توقعات بی جایی احساسی، اقتصادی و عاطفی زوجین از دیگر، سوء ظن و بد بینی بی مورد، نداشتن صبر و گذاشت در زندگی، حسادت بیش از حد زن و شوهر، پرخاشگری و تند خویی زن و مرد و غرور و خودخواهی بی مورد صورت می گیرد. بدیهی است در گیری های خانوادگی و مشاجره های پدر و مادر در حضور فرزندان تاثیرات روحی شدیدی بر کودکان و نوجوانان ناظر بر صحنه می گذارد و در رفتارهای پرخاشگرانه کودکان و نوجوانان اثر مزمن بر جای خواهد گذاشت

سؤالات تحقیق

دیدگاه اسلام و قرآن درباره ازدواج چیست؟
دیدگاه قرآن درباره طلاق را بیان کنید؟
دیدگاه دین اسلام درباره پدیده ی طلاق چیست؟
دیدگاه دین مسیحیت درباره پدیده ی طلاق چیست؟
دیدگاه دین زرتشت درباره پدیده ی طلاق چیست؟
دیدگاه دین یهودیت درباره پدیده ی طلاق چیست؟
علل و عوامل طلاق و راهکارهای جلوگیری از آن چیست؟

روش تحقیق

موضوع این تحقیق طلاق از دیدگاه اسلام و ادیان دیگر است

روش تحقیق در این پژوهش کتابخانه ای است و با مراجعه به منابع نوشتاری در این زمینه پروژه تنظیم شده است

تعریف طلاق

طلاق در لغت: واژه طلاق در لغت به معنی بیزاری و جدایی کامل است.(لغت نامه دهخدا) و در لغت عرب، واژه تطبیق بیشتر برای گسست پیوند زناشویی به کار می رود. طلاق در اصطلاح این چنین تعریف شده است که

«و شرعاً ازاله فید النکاح بصیغه طالق و شبهها»

طلاق عبارت از زائل کردن قید ازدواج با لفظ مخصوص« و أنت طالق» و شبیه آن می باشد

در اصطلاح حقوقی طلاق عبارت است از : جدا شدن زن از مرد، به سبب انحلال نکاح دائم، با شرایط و تشریفاتی خاص از جانب مرد یا نماینده قانونی او، که با حکم دادگاه انجام می شود

در اصطلاح حقوقی طلاق این گونه تفسیر شده است

  مقاله رابطه متغیرهای کنترل راهبردی و اثربخشی شرکتهای فعال در بازار سهام تهران فایل ورد (word) دارای 210 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله رابطه متغیرهای کنترل راهبردی و اثربخشی شرکتهای فعال در بازار سهام تهران فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله رابطه متغیرهای کنترل راهبردی و اثربخشی شرکتهای فعال در بازار سهام تهران فایل ورد (word)

 پیشگفتار

چکیده پایان نامه

فصل اول

1-1- مقدمه

2-1- مسأله

3-1- سابقه موضوع

4-1- هدف

5-1- ضرورت و اهمیت پژوهش;

6-1- پرسش‌های پژوهش;

7-1- فرضیه های پژوهش

8-1- واژه های کلیدی پژوهش;

فصل دوم

ادبیات تحقیق و مبانی نظری

1-2- مقدمه

2-2- سامانه‌های کنترل راهبردی

3-2- ناپیوستگی محیطی

1-3-2-نیروهای اجتماعی، فرهنگی

2-3-2- نیروی های اقتصادی

3-3-2- نیروهای فناوری

4-3-2- نیروهای سیاسی، دولتی و قانونی

5-3-2- آثار ناپیوستگی‌های محیطی

4-2-تعریف کنترل راهبردی

1-4-2-کنترلهای مثبت و منفی

2-4-2-کنترلهای نتایج و اقدامات

3-4-2- ضرورت کنترل

4-4-2-تعریف راهبرد

1-4-4-2-معیارهای راهبرد اثر‌بخش;

5-2-تفاوت کنترل راهبردی با کنترل مدیریت

1-5-2-کنترل اجرای راهبرد

2-5-2- روایی فرضیات راهبردی

3-5-2- مدیریت مقوله راهبردی

4-5-2-کنترل تعاملی

5-5-2-بررسی های دوره ای راهبرد

6-5-2-اهمیت کنترل راهبردی

7-5-2-بررسی اجمالی رویکرد های کنترل راهبردی

1-7-5-2-رویکرد سنتی

2-7-5-2-رویکرد های جایگزین

1-2-7-5-2-رویکرد انتقادی

1-1-2-7-5-2-پاییدن محیطی به منظور کنترل فرضیه

2-1-2-7-5-2 : پویش محیطی برای نظارت راهبردی

3-1-2-7-5-2-کنترل هشدار ویژه

2-2-7-5-2-رویکرد تنظیم متمرکز

6-2-کنترل حرکت عادی راهبردی

7-2-کنترل جهش راهبردی

8-2-روشهای تدوین راهبرد

9-2-تطبیق کنترلهای راهبردی سطح کسب و کار با راهبرد

10-2-یادگیری و کنترلهای راهبردی

11-2- انواع کنترل حرکت راهبردی و جهش راهبردی

1-11-2-تعیین متغیرهای کلیدی

2-11-2-ساز و کارهای کنترل حرکت راهبردی

3-11-2-یک چارچوب اقتضایی برای کنترل راهبردی زمان صلح

12-2- گذر از کنترل حرکت راهبردی  به کنترل جهش راهبردی

13-2- گذر از کنترل جهش راهبردی به کنترل حرکت راهبردی

14-2- سلسله مراتب کنترل راهبردی

15-2-کنترل راهبردی در انواع مختلف شرکتها

16-2- عملیاتی کردن کنترل راهبردی

1-16-2-گروههای کنترل راهبردی

2-16-2-نقش مدیریت ارشد

3-16-2-نقش کنترل کننده مدرن

17-2- اثر بخشی سازمانی

1-17-2-مقدمه

2-17-2-اهمیت عملکرد سازمان در مدیریت راهبردی

3-17-2-محدود کردن مفهوم عملکرد سازمانی

4-17-2-سنجش عملکرد سازمان

5-17-2-تعریف اثر بخشی

6-17-2-مقایسه اثر بخشی موسسات دولتی با شرکتهای خصوصی

7-17-2-معیارهای اثر بخشی

8-17-2-مدل ارزشهای رقابتی

9-17-2- چشم اندازهای مدیریتی به اثر بخشی

10-17-2- چارچوب نظری پژوهش;

11-17-2- جمع بندی فصل دوم

فصل سوم

روش شناسی پژوهش;

1-3- مقدمه

2-3- جامعه آماری

3-3- روش نمونه‌گیری و حجم نمونه

4-3- ابزارهای جمع آوری داده ها

1-4-3- منابع داده ها

2-4-3- پایایی پرسش ها

3-4-3- متغیرهای اندازه گیری شده در پژوهش;

تعریف متغیرهای پیش بین ( متغیرهای کنترل راهبردی )

تعریف متغیرهای ملاک ( متغیرهای اثر بخشی )

5-3- روش تجزیه و تحلیل داده ها

1-5-3- مدل تجزیه و تحلیل داده ها

2-5-3- روشهای آماری برای تحلیل داده ها و تفسیر نتایج

فصل چهارم

تحلیل داده‌ها

1-4- مقدمه

2-4- تحلیل پایایی پرسش های پرسشنامه

3-4- توزیع فراوانی داده ها

4-4- آزمون کولموگوروف – اسمیرنوف

5-4- همبستگی متغیر ملاک اثربخشی با متغیرهای پیش بین کنترل راهبردی

6-4- تحلیل رگرسیون جند متغیره خطی

7-4-گزینش متغیرهای پیش بین

8-4- نمودار پراکنش;

9-4- بررسی مقادیر پرت

فصل پنجم

بحث و نتیجه گیری

1-5- مقدمه

2-5- مروری بر چارچوب نظری پژوهش;

3-5- یافته های مهم پژوهش;

4-5- نتایج و پیشنهادهای پژوهش;

1-4-5- پیشنهاد به پژوهشگران

2-4-5- توصیه به شرکتهای بازرگانی

3-4-5- پیشنهاد به دولت

منابع و مأخذ

پیوست 1

پیوست 2

سؤالات مربوط به بعضی از متغیرهای اثر بخشی

بخشی از منابع و مراجع پروژه مقاله رابطه متغیرهای کنترل راهبردی و اثربخشی شرکتهای فعال در بازار سهام تهران فایل ورد (word)

1- ایکاف، راسل ( 1375 ) برنامه ریزی تعاملی، ترجمه خلیلی شورینی- سهراب ، تهران

کتاب ماد ( وابسته به نشر مرکز )، صفحات 7،

2- پیرس- جان و رابینسون- ریچارد ( 1377 ) ، برنامه ریزی و مدیریت استراتژیک ، ترجمه : خلیلی شورینی- شهراب، تهران انتشارات یا دواره کتاب- چاپ اول- صفحات 441- 440 ، 301

3- رحمان سرشت، حسین، (1377)، تئوریهای سازمان و مدیریت از نوین گرایی تا پسانوین گرایی، انتشارات فن و هنر، چاپ اول، صفحات، 340-334، 1-182

4- خلاصه کتاب های

- بوزل- رابرت دی و گیل- بردلی تی ، ( 1987 ) ، پیمز

- هافر- چارلز و شندل- دن ( 1986 ) ، طراحی راهبرد

- تری گو- بنیامین و زیمرمن، جان راهبرد مدیریت عالی سازمان، رحمان سرشت- حسین، جزوه کلاسی دوره دکتری- راهبردهای بازرگانی (1377)

5- دلاور ، علی ، (1376 ) ، مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی ، انتشارات رشد چاپ دوم، صفحات 202، 201 ،191، 190، 49 ، 48، 45 ،

6- زرگر محمود ( مترجم ) ، (1380 ) راهنمای جامع SPSS 10 ، انتشارات بهینه، چاپ اول

7- ماریاجی نورسیس، (1380)، راهنمای SPSS 8، ترجمه فتوحی اردکانی- اکبر و اصغری- فریبا، چاپ سوم، صفحه 424

8- فرگوسن- جرج و تاکانه- یوشیو ، ( 1380 ) ، تحلیل آماری در روانشاسی و علوم تربیتی ، ترجمه : دلاور- علی و نقشبندی- سیامک، نشر ارسباران ، چاپ دوم ، صفحات 577- 573-

9- آلن- مری جی و ین- وندی ام ، (1374 ) ، مقدمه ای بر نظریه های اندازه گیری ، ترجمه : دلاور- علی ، انتشارات سمت، چاپ اول ، صفحات 128-

10- سیگل- سیدنی ، ( 1372 ) ، آمار غیر پارامتری برای علوم رفتاری ، ترجمه : کریمی- یوسف، انتشارات دانشگاه علامه طبا طبایی ، چاپ دوم ، صفحات 76- 63 و 256-

11- گرین- جودیت و الیویرا- مانویلا دی ، (1380 ) ، کاربرد آزمونهای آماری در پژوهش های علوم رفتاری ، ترجمه: دلاور- علی و پژمان- مهرداد ، نشر ارسباران ، چاپ اول ، صفحات 166-

12- هومن- حیدرعلی ، (1380 ) ،‌تحلیل داده های چند متغیری در پژوهش رفتاری ، نشر پارسا ، چاپ اول ، صفحات 128-122، 97، 95، 94، 93، 87، 84

13- کرلینجر- پدها زور  و آلازار- فرد ان ، ( 1366 ) ، رگرسیون چند متغیره در پژوهش رفتاری ، جلد اول ، ترجمه : سرایی- حسن ، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی- چاپ اول ، صفحه

14- گزارشهای مالی سه ساله شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ( 1379- 1372 )، روابط عمومی بورس تهران- سه جلد

15- کاتلر- فیلیپ و آرمسترانگ- گری، (1379)، اصول بازاریابی، ترجمه پارساییان- علی، ناشر ادستان ، چاپ اول. صفحات 82-80

16- استونر- جیمز- و فریمن- ادوارد ، (1379) ، مدیریت ، جلد دوم، ترجمه پارساییان- علی و اعرابی- سید محمد ، انتشارات دفتر پژوهشهای فرهنگی- چاپ اول ، صفحات: 1-970، 964

17- دیوید- فردآر . (1379) ، مدیریت استراتژیک ، ترجمه پارساییان- علی و اعرابی- سید محمد، انتشارات دفتر پژوهشهای فرهنگی- چاپ اول، صفحات: 243، 8-237، 5-3-222

18- هانگر- دیوید و توماس- ویلن (1381)، مبانی مدیریت استراتژیک، ترجمه اعرابی- سید محمد و ایزدی- داود ، انتشارات دفتر پژوهشهای فرهنگی- چاپ اول، صفحات:174، 24

19- مرکز تجارت بین الملل (1381). آشنایی با قواعد سازمان جهانی تجارت. مؤسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی- چاپ اول ، صفحه 3

20- رابینز – استیفن پی (1374)، مدیریت رفتار سازمانی،‌جلد اول، ترجمه پارسائیان – علی و اعرابی – سید محمد، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، چاپ اول – صفحه 314

21- رابینز – استیفن پی (1374)، مدیریت رفتار سازمانی ، جلد سوم ، ترجمه پارسائیان – علی و اعرابی-  سیدمحمد،‌موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی – چاپ اول – صفحه 982

1-2- مقدمه

دلیل موجودیت شرکتهای انتفاعی، وجود تقاضا برای کالا یا خدمات آنها است. اگر تقاضا برای محصولات آنها وجود نداشته باشد ، توجیه عاقلانه ای برای فلسفه وجودی آنها باقی نخواهد ماند. از طرف دیگر تقاضا برای محصولات شرکتها ثابت نیست به ویژه در محیط سریع التغییر امروزه این تقاضا از ابعاد مختلف، مثل نوع، جنس، شکل،  اندازه و مقدار ‌پیوسته در حال تغییر است

از یک بعد اصلاح عملکرد، در پاسخ به محیط صورت می گیرد و بنابراین بدون شناخت تغییرات محیطی، اصلاح عملکرد غیر ممکن است. در واقع عملکرد شرکت باید متناسب با نیازهای محیط باشد . از طریق کنترل راهبردی که به داشتن دیدی روشن از مأموریت،نیروهای مهاجم و پیشرفت به سوی هدفها اشاره دارد، ( لورانژ و همکاران-1986[1])، می توان موقعیت شرکت را در محیط ( از نظر سهم بازار ، رشد و مانند اینها)، به طور پیوسته و نظام مند بررسی نمود تا در صورت نیاز، مأموریت شرکت تأیید یا اصلاح شود و نیروهای مهاجم شناخته شده و در مقابل آنها اقدامات لازم عملی گردد و هدفها نیز مورد بررسی قرار گیرند

این پایان نامه شامل دو عنصر از سه عنصر گسترده است که جهت تأمین هدفهای راهبردی سازمان ضروری هستند : 1- جهت‌گیری راهبردی. 2- اثر بخشی راهبردی. انسجام راهبردی که متضمن هماهنگی راهبردی همه عناصر سازمان در یک سطح کافی است، ( تناسب با کنترلهای عملیاتی و تاکتیکی ) موضوع اصلی این پایان نامه نیست، بنابراین در فصل دوم موضوع انسجام راهبردی مورد بحث قرار نخواهد گرفت.

فصل دوم ادبیات موضوع و مبانی نظری درباره کنترل راهبردی، اثربخشی و مدل نظری پژوهش را در بردارد

2-2- سامانه‌های کنترل راهبردی

سامانه‌های کنترل راهبردی یکی از سرفصل‌های اصلی مدیریت راهبردی است که جایگاه آن در فرآیند مدیریت راهبردی در نمودار (1-2)  مشخص است (لورانژ و همکاران – 1986)

کنترل راهبردی به لحاظ ناپیوستگی[2] محیطی ضروری است، اگر محیط بدون تغییر باشد، نیازی به پاییدن ندارد و سازمان با ماموریت و هدفهای از پیش تعیین شده و با  تحلیل اولیه از نیروهای بیرونی و غیره به پیشرفت خود ادامه می‌دهد. درحالی که ناپیوستگی در بسیاری از بخشها، سازمان را برای ادامه حیات مجبور به بازنگری در مأموریت، هدفها و تحلیل نیروهای بیرونی می‌کند. در سالهای اخیر، ناپیوستگی را در بسیاری از بخشهای اقتصادی  آزموده‌ایم. در چنین وضعیتهایی تغییر پذیر، داشتن دیدی روشن از ماموریت، نیروهای مهاجم و پیشرفت به سوی هدفها برای سازمان بسیار مهم است. برای درست انجام دادن موارد مذکور لازم است که همراه با دیگر فعالیتها، به پیشرفت سازمان توام با ابعاد راهبردی  مناسب، نظارتی نظام مند داشته و راهبرد سازمان را بر مبنای آن ارزشیابی و اصلاح کنیم. این فرآیند که ما آنرا کنترل راهبردی می‌نامیم؛ ترکیبی حائز اهمیت و غالباً نا‌پیدا[3] از سامانه‌های ضروری برای مدیریت اثر‌بخش است. یک سامانه‌ برنامه‌ریزی که محیط خارجی و قوتها و ضعفهای داخلی را ارزیابی می‌کند ، به توانمندی کامل خود نخواهد رسید، مگر اینکه در همان زمان، پیشرفت سازمان را همراه با ابعاد راهبردی کلیدی پاییده[4] و ارزیابی نماید (لورانژ و همکاران-‌1986 )

3-2- ناپیوستگی محیطی

یک روش مفید برای شروع درک انواع ناپیوستگی که در محاسبه ضرورت کنترل راهبردی باید در‌نظر گرفته شود؛ گروه‌بندی آنها در چهار قلمرو گسترده است. رویکردی که نویسندگان متعددی (مثل اندوز و استینر) آنرا در مبحث راهبرد شرکت به کار برده‌اند. این چهار قلمرو ، قلمروهای اجتماعی، اقتصادی، فناوری و سیاسی هستند. هر یک از این قلمروها  دلایل مستحکمی را برای داشتن یک سامانه‌ کنترل راهبردی اثر بخش ارائه می‌دهند. برای مثال، تغییر کردن اولویتها در محیطهای اجتماعی و سیاسی، مثلاً تغییر نقش دولت در زندگی شهروندان عادی و افزایش تمایل به داشتن کیفیت کالا، که نیازمند نظارت فعال متغیرهای کیفی هستند؛ تغییر شکل شبکه‌های امنیت اجتماعی که به وسیله دولت آماده می‌شود، مفهوم روشنی برای الگوهای پس‌انداز و سرمایه‌گذاری دارند به طور مشابه مدیریت بهینه ناپیوستگی در قلمرو‌های اقتصادی و فناوری نیز نیازمند یک سامانه‌ کنترل راهبردی اثر‌بخش است ( لورانژ و همکاران – 1986). در زیر چهار قلمرو به اختصار شرح داده می‌شوند، ( دیوید –  1379)

1-3-2-نیروهای اجتماعی، فرهنگی

تغییرات عوامل اجتماعی، فرهنگی ، بوم شناسی و محیطی می تواند اثرات عمده ای بر بازارها، مشتریان، محصولات و خدمات بگذارد. تهدیدها و فرصت های ناشی از تغییر در این عوامل، توانسته است سازمانهای کوچک و بزرگ (در همه صنایع) را به چالش بطلبد

2-3-2- نیروی های اقتصادی

عوامل اقتصادی بر جذابیت راهبردهای گوناگون اثرات مستقیمی دارد. مثلاً اگر نرخ بهره افزایش یابد هزینه سرمایه گذاری بیشتر می شود. همچنین اگر نرخ بهره افزایش یابد، درآمد قابل تصرف کاهش می یابد و در نتیجه تقاضا برای کالاهای غیر ضروری کم می شود. اگر نرخ دلار تغییر کند، صنایع مختلف تحت تأثیر آن قرار خواهند گرفت

3-3-2- نیروهای فناوری

نیروهای فنی، منبع دیگر فرصتها و تهدیداتی می باشند که سازمانها به هنگام تدوین راهبردها، باید آنها را مورد توجه قرار دهند. تغییرات بسیار شدیدی که در فناوری رخ داده است و کشف های جدید مثل، ابرهادی‌ها، مهندسی رایانه، روبات ها، کارخانه های بدون کارکنان، داروها، شبکه های ماهواره ای ، لیزر، انتقال پول از طریق دستگاههای الکترونیکی اثرات شدیدی بر سازمانها داشته اند

4-3-2- نیروهای سیاسی، دولتی و قانونی

دولت های خارجی، سازمان های دولتی محلی، ایالتی و مرکزی، تدوین کننده یا حذف کننده مقررات هستند. از طرف دیگر یارانه پرداخت می کنند، مشتری سازمان های دیگر هستند و کارفرما هستند. بنابراین عوامل یاد شده به صورت فرصت و تهدیدهایی برای شرکت های بزرگ و کوچک در می آیند. سازمان ها، هنگام تدوین و اجرای راهبرد، باید به اثرات ناشی از متغیرهای سیاسی توجه کنند

5-3-2- آثار ناپیوستگی‌های محیطی

در واقع هر وضعیت دشوار در کسب و کارها، مثالی از تاثیر شدید یکی یا چند نیرو از این نیروها را بر شرکت یا صنعت ارائه می‌دهد. برای مثال فناوری جدید و بی‌نظمی تدریجی بر صنعت خدمات مالی تأثیر شدیدی می‌گذارد. زمانی امور بانکداری، یکی از عملیات متخصصان مالی در پشت  سدهای ناظر با ارتشهایی از کارمندان و روابط مشکل و پیچیده معطوف به مقامات بود. حالا بانکها قسمتی از صنعت خدمات مالی شده‌اندکه با شرکتهای بیمه، دلالان و حتی خرده فروشان مثل شرکت سیرز ، روباک[5] رقابت می‌کنند. در همه این موارد، بینشها نه تنها به ما اجازه می‌دهند که ببینیم بیشتر سامانه‌های برنامه‌ریزی خلاق لازمند، بلکه در دوره‌های تلاطم، فکر کردن درباره یادگیری و یادگیری از معیارهای جدید برای پاییدن عملکرد ضروری هستند. منظور آن است که نباید با تغییر جنگید بلکه باید از آن یاد گرفت. کنترل راهبردی خوب باید تاکید بر این داشته باشد که چگونه می‌توان بر تغییر و ناپیوستگی چیره شد . این عوامل باید به عنوان فرصتها به نظر برسند نه به صورت تهدیدات نا‌خواسته. کنترل راهبردی، در میانه قلمرو تسلسلی زیر جای می‌گیرد (لورانژ و همکاران- 1986)

کنترل نوع 1

غیر قابل کنترل

کنترل نوع 2

قابل نفوذ

کنترل نوع 3

قابل کنترل

هیچ اقدامی از طرف شرکت بر حوادث این قلمرو تاثیر ندارد، مثل تغییرات گسترده اجتماعی

شرکت قادر به تاثیر گذاشتن در رفتار سهامداران و غیره است، مثل پویائیهای صنعت

شرکت حاکم بر نیروی علت و معلول است، مثل کنترل عملیاتی

چهار نیرویی که در صفحات قبلی بحث شد، از نقطه نظر شرکت، به طور واقعی غیر قابل کنترل‌اند، با این وجود آنها عناصر قطعی[6] کنترل راهبردی هستند، کنترل نوع1 نیازمند آن است که سازمان به طور فعال این نیروها‌ی خارجی گسترده را بپاید و برای پاسخگویی به آنها در نقاط مقتضی گوش‌به زنگ باشد

کنترل نوع 2 است که ما آنرا کنترل راهبردی می‌نامیم، چنین کنترلی یک سنگ‌بنا برای کنترل نوع 3 دارد که در واقع بودجه‌بندی کلاسیک و کنترل عملیاتی است. همه شرکتها، در یک موقعیت تلاطم قرار ندارند. با وجود این تغییر در بعضی از صنایع، غالباً فراگیر است، مثلاً در صنایع سیمان و شیمیایی(فله‌ای)[7] تغییر، بیشتر بصورت خطی و کمتر نا‌منظم است

یک عیب عمده سامانه‌های برنامه ریزی راهبردی متداول[8]،عدم حساسیت آنها در برخورد با تغییرات محیطی است. از طرف دیگر سامانه‌های مدیریت مقوله های راهبردی[9]،که اخیرا در پاسخ به علائم ضعیف و محیطهای متلاطم تدوین شده اند، فاقد بعضی از کیفیتهای بصیرتی[10] پایا و انگیزشی هستند، (کامیلوس و همکارش[11])

4-2-تعریف کنترل راهبردی

کلمه استراتژی از استراتگوس[12] که یک کلمه یونانی به مفهوم کلی هنر است ، اقتباس شده است . مطابق تعریف فرهنگ لغتی، کنترل؛ اعمال کنترل یا آزمایش کردن یا بررسی  به کار گیری یک استاندارد مقایسه را شامل می‌شود. کنترل راهبردی از این منظر به مفهوم آزمون یا بررسی هنر مدیر عمومی است. با این وجود، در عمل، مفهوم کنترل راهبردی نامفهوم‌تر است . ابهام توام با تلاشها به منظور ارائه یک تعریف مستقیم و تبدیل آن به اصطلاحات (واژه‌های ) اجرایی در سازمان واقعی ، به وجود می‌آید . در زمینه مدیریت ما سامانه‌ کنترل راهبردی را به عنوان یک سامانه‌ برای حمایت مدیران در ارزیابی ارتباط راهبرد سازمان با پیشرفت آن در تکمیل هدفهای سازمان، و زمانی که اختلافاتی وجود دارد؛ به منظور حمایت قلمروهایی که نیازمند توجه هستند، تعریف می‌کنیم ( لورانژ و همکاران – 1986 )

با توجه به ضرورت امر بهتر است در این قسمت موضوع کنترل و راهبرد را بیشتر مورد بحث قرار دهیم

1-4-2-کنترلهای مثبت و منفی

در تئوری، در عمل مدیریت و همینطور در زندگی، کنترل چندین معنی در امتداد یک پیوستار از پاییدن تا تحمیل کردن  را شامل می‌شود. فرهنگ لغت اکسفورد کنترل را بدین صورت معنی کرده است: اعمال محدودیت یا جهت‌ بر اقدامات آزادِ ; . یکی از توجیه‌های مقرر  برای زندان کردن، جدا کردن مجرم از جامعه به منظور جلوگیری از جرمهای بیشتر، در مهندسی، طرحهای برگشت به شرایط امن[13]، به منظور ممانعت فیزیکی  خروج سامانه‌ از کنترل. در زمینه مدیریتی، طبعاً این مفهوم کنترل مورد نظر است. دیگر مفهوم معمول کلمه کنترل، ترس از مذمت یا تنبیه است. همانطور که  اُ ای دی[14] آنرا بیان می‌کند:  مواخذه کردن، احضار برای حسابرسی، توبیخ، نکوهش.. به چالش کشیدن، یافتن اشتباه; در این مفهوم کنترل، اگر چه شخص به طور مستقیم از ورود به یک عمل ناخواسته منع نمی‌شود؛ باید نگران پی‌آمدهای ناخواسته عمل خود باشد. این نوع کنترل نیز به طور آشکار در سازمانها متداول است، برای مثال کدهای رفتار با کدهای تلویحاً بیان شده، فرآیند تخصیص سرمایه یا ندادن افزایش حقوق نوعی از این کنترل هستند که در صورت نیل به نتیجه، پاداش (مقام، هدیه،..) عرضه می‌کنند. اینها به طور واقعی دو روی یک سکه اند- اجرا نکردن به مفهوم عدم دسترسی به پاداش است – از طریق چارچوب قراردادن نتایج به صورت مثبت(پاداش) تا منفی (تنبیه )، می توان الگوهای رفتاری مختلف ایجاد کرد (کانمن و همکارش – 1979)[15]. این اندیشه کنترل به طور وسیعی در ادبیات  تئوری کارگزاری[16] شرح داده شده است،‌ (ایسن هارت- 1989)[17]

هر دوی این مفاهیم به کار گرفته شده از کنترل عموماً به شکل منفی هستند. کنترل به منظور جلوگیری از آنچه افراد می خواهند انجام دهند یا ترجیح می دهند و نیز تحمیل مستقیم یا غیر مستقیم روشی که دیگران برگزیده اند، اعمال می شود. سومین مفهوم کلمه کنترل فاقد این جنبه های منفی است و ممکن است منجر به آن شود که بازیگر، کنترل را در یک شیوه مثبت ببیند و آن زمانی است که کنترل به صورت یک زنگ خطر، یک علامت هشدار دهنده که حاکی از عدم درستی اجرا یا عدم تطابق با برنامه است، پنداشته می شود و منجر به بحث دلایل انحراف از عملکرد مورد انتظار و ضرورت اصلاحات می‌گردد. برای مثال در مدیریت اقتصاد کلان، شاخصهای آینده نگر[18]، این نقش را بازی می کنند. چراغ فشار روغن در یک ماشین، یک مقیاس مهندسی است. گلد و کوئین، (1990)[19] برای بسیاری از مدیران، ارزشمندترین جنبه سامانه‌ کنترل راهبردی را پیدا کردند که نشان می‌دهد کنترل راهبردی  تصور شده با این شیوه زنگ خطر، می‌تواند از طریق اعمال مفهوم مراوده صحیح به بیشترین سطح خود برسد

2-4-2-کنترلهای نتایج و اقدامات

با تبعت از مرچنت (1985)[20] می توان دو نوع کنترل راهبردی را مشخص کرد: کنترل نتایج و کنترل اقدامات – و در ارتباط با راهبرد می توان پرسید

* کجا می خواهیم برویم؟ به چه نتایجی می خواهیم برسیم؟

* چطور می خواهیم به آنجا برویم؟ برای دستیابی به نتایج مورد نظر چه اقداماتی که امیدوار کننده باشد، باید اتخاذ گردد؟ (کویین -385: 1996)

اولین رویکرد مبتنی بر فعالیت تدوین هدف[21] است. اما ما با کنترلهای راهبردی سروکار داریم، در کنترلهای راهبردی نتایج، بسته به ماهیت کسب و کار ، ممکن است برای چند دوره یا در واقع چند سال  مشاهده نشوند. انگیزش با زمان در نظر گرفته شده برای دستیابی به هدف، نسبت معکوس دارد، یعنی هر قدر زمان رسیدن به هدف طولانی تر باشد، به همان نسبت انگیزش کاهش خواهد یافت، بنابراین تنظیم تابلوهای راه شمار، برای چیره شدن بر مسأله انگیزشی مدیریت ضروری است (ربینیک و جویس – 1984)[22] . برای مثال، اگر هدف راهبردی نیل به رهبری بازار طی پنج سال باشد، ممکن است آماجهای سالانه (تابلوهای راه شمار) برای رشد در سهم بازار تدوین شوند

دومین رویکرد کنترل اقدامات است اما در راهبردی- بر عکس عملیاتی- مساله اجرای راه حل ، عموماً دراز مدت تر است. (در واقع یک جنبه تعریف راهبردی، زمان در نظر گرفته شده به منظور اجرای یک راه حل برای مساله است). چنین اجرایی نیازمند نه تنها یک اقدام، بلکه یک ساختار شناور و اقدامات حائز اهمیت تدوین یک پروژه است

این دو رویکرد برای کنترل راهبردی کاملاً در اجرایشان متفاوت هستند، ولی به طور واضح مناسبات مشترکی با هم دارند ( به هم وابسته‌اند ) . همچنین اگرچه آنها زوایای مختلفی از نظر کنترل نشان می‌دهند، اما از نظر  موقعیت ادراکی[23] مشترکند، به گونه ای که ما می‌توانیم ارتباط بین وسیله هدف را درک کنیم. اما مشاهدات تجربی فرآیند راهبرد نشان می‌دهد که راهبرد تحقق یافته به طور نادری با راهبرد مورد نظر جور درمی‌آید (مینتز برگ و همکارش)[24] ، به شکلی که بیشتر فرآیندهای مدیریت راهبردی آگاهی ضعیفی در مورد ارتباطهای « وسیله- هدف » نشان می‌دهند

در مطبوعات موضوع مشخص شده است که بعضی از شرایط وجود دارد که در آن نه تنها روابط (وسیله – ‌هدف) نامعلوم است ، بلکه نتیجه مورد نظر نیز نامعلوم است . در جائی که چنین شرایطی وجود دارد، سومین طبقه کنترل مرچنت  ممکن است مناسبتر باشد. کنترل پرسنل مرچنت (1985)، یا کنترل گروه اجتماعی[25](اوجی و بقیه) [26]. این نوع کنترل هنوز هم به طور اساسی وابسته به پارادایم برنامه‌ریزی عقلایی است، به شکلی که فرض می کند نوع شخص یا فرهنگ لازم برای ارائه نتایج مورد نظر قابل شناخت است. انتخاب بین سه کنترل را می توان به صورت شماتیک (نمودار 2-2) نشان داد

3-4-2- ضرورت کنترل

اشتباهات و اختلافات[27] ، منابع و علل کنترل هستند، زیرا همه اشتباهات و اختلافات نیازمند کنترل‌اند، شمای های متعددی برای طبقه‌بندی اشتباهات و اختلافات پیشنهاد شده است

اولین شما توسط انصاری[28] پیشنهاد شد. همانطور که در نمودار (3-2) رؤیت می‌شود ، اختلافات همراه با یک بعد ماهیت، به صورت اختلافات مورد انتظار و اختلافات غیر مترقبه و یک بعد منشاء محیطی، به صورت (a) داخلی ( با یک مرکز هزینه )، (b) بیرونی ( از دیگر مراکز هزینه)، یا (c) برونزاد[29]، دسته بندی شده‌اند. شش خانه برای دسته‌بندی واریانس به کار گرفته‌شده است

               منشاء محیطی

ماهیت اختلاف

1- درونی

2- بیرونی

3- برونزاد

1-  مترقبه

نوسان در ستاده بعلت عدم تجربه کارکنان

کمبود مواد خام خریداری شده توسط مامور انبار

تغییر در قیمتهای مواد خام

2- غیر مترقبه

خرابی ماشین

تاخیر در دریافت کار از بخش قبلی

تاخیر در حمل مواد ناشی از اعتصاب

4-4-2-تعریف راهبرد

کوئین (1980)[30] راهبرد را اینگونه تعریف می‌کند: راهبرد، الگو یا برنامه‌ای است که هدفهای عمده، خط‌مشی‌ها و زنجیره‌های اقدام یک سازمان را به صورت کاملاً به هم پیوسته، ترکیب می‌کند. یک راهبرد خوب تدوین شده، به جهت‌گیری و تخصیص منابع یک سازمان در یک وضعیت یگانه و پایدار مبتنی بر شایستگیها و کاستیهای نسبی داخلی سازمان، تغییرات پیش‌بینی شده در محیط و حرکتهای مناسب رقبای
هوشمند، کمک خواهد کرد

راهبرد، طرح جامع شرکت است که نشان می دهد شرکت چگونه به ماموریت و هدفها دست می‌یابد. راهبرد، مزیت رقابتی را بیشینه و کمبودها را کمینه می کند (هانگر و ویلن- 24: 1381)

ماهیت انسان تمایل به آن دارد که برای هر مفهوم تنها یک تعریف ارائه دهد. در حالیکه کلمه راهبرد طی زمان طولانی به صور مختلف بکار گرفته شده است . شناخت روشن تعاریف چندگانه می‌تواندبه افراد برای تحرک در این میدان دشوار،کمک کند. مینتز برگ [31] پنج تعریف برای راهبرد ارائه کرده است،
1- راهبرد به‌عنوان یک طرح[32] 2- راهبرد به عنوان تدبیر جنگی (حیله – لشکرآرایی[33]) برای حصول مزیت 3- راهبرد به عنوان الگو[34] 4- راهبرد به عنوان  موقعیت[35] و 5- راهبرد به عنوان دیدگاه[36]

1-4-4-2-معیارهای راهبرد اثر‌بخش

مثالهای تاریخی از راهبرد‌های هم بازرگانی و هم نظامی – سیاسی نشان می‌دهند که راهبرد‌های اثر‌بخش باید شامل عوامل عمده زیر باشند (کویین – 1980)

* هدفهای روشن، قطعی: آیا تمامی تلاشها در راستای هدفهای کلیِ هستند که قابل درک، روشن و قابل دسترسی می‌باشند؟ هدفهای مشخص واحد‌های زیر‌دست ممکن است در گرما‌گرم رقابت و مبارزات تغییر کنند، ولی هدفهای برتر راهبرد برای همه واحد‌ها باید به لحاظ ارائه تداوم و پیوستگی ( چسبندگی ) گزینش تاکتیکی، طی افق زمانی راهبرد، به اندازه کافی روشن باشند

* حفظ ابتکار: آیا راهبرد، آزادی عمل را حفظ می کند و تعهد را افزایش می‌دهد؟ آیا راهبرد سرعت را تنظیم و سیر حوادث را مشخص می‌کند یا بیشتر به آنها واکنش نشان می‌دهد؟ یک چنین حالت واکنشی طولانی‌مدت، نا‌آرامی و روحیه پایین را سبب شده، مزیت زمان‌بندی و مسایل نا‌ملموس را به رقبا واگذار می‌کند. نهایتاً چنین حالتی ( وضعیتی ) هزینه‌ها را افزایش و تعداد انتخابهای موجود را کاهش می دهد و احتمال دست‌یابی به موفقیت کافی برای تضمین استقلال و تداوم را کم می‌کند

* تمرکز: آیا راهبرد نیروی برتر را در مکان و زمانی که احتمالاً زمان و مکان مسلم هستند، متمرکز می‌کند؟ آیا راهبرد به طور مختصر و مفید مشخص کرده است که چه چیزی آنرا از نظر عمل تهور ‌آمیز در قدرت بر‌تر می‌سازد؟ آنهم در بهترین ابعاد بحرانی در ارتباط با رقبایش – یک شایستگی برجسته که موفقیت گسترده‌تری با منابع کمتر حاصل می‌کند، مبنایی اساسیِ برای منافع ( سود) نسبت به رقبا است;

* انعطاف‌پذیری: آیا راهبرد به طور هدفمند با ضربه‌گیرهای منابع تدوین می‌شود و ابعادی برای انعطاف‌پذیری و تحرک دارد؟ توانمندیهای ذخیره شده، قابلیت تحرک برنامه‌ریزی ‌شده و  تجدید موضع، امکان به کارگیری حداقل منابع را ایجاد می‌کند، در حالیکه رقبا را در یک شرایط عدم مزیت نسبی نگه دارد؟

* رهبری هماهنگ و متعهد : آیا راهبرد، رهبری مسوول و متعهدی را برای هر یک از هدفهای عمده‌اش مهیا می‌کند ؟; «رهبران » ، باید به شکلی انتخاب و برانگیخته شوند که توجه و ارزشهایشان با نیازهای نقششان مطابقت داشته باشد، راهبردهای موفق نیازمند تعهد هستند نه فقط نیازمند به پذیرش

* موارد غیر منتظره: آیا راهبرد در زمانهای غیر منتظره از سرعت ، رازداری و فراست، برای حمله به رقبا بی‌سنگر یا ناآماده، سود می‌جوید؟ با موارد غیر منتظره و زمانبندی درست ، می‌توان موفقیت را از تمامی نسبتهای انرژی به کار برده شده، به دست آورد و می‌توان به طور مسلم موقعیتهای راهبردی‌ را تغییر داد …

* امنیت: آیا راهبرد اساس منابع و همه نقاط عملیاتی حیاتی را برای موسسه دارای ویژگی مخاطره آمیز، ایمن می‌نماید؟ آیا راهبرد یک سامانه‌ اثربخش هوشمند، که به اندازه کافی از غیر مترقبه‌های رقبا ممانعت کند، تدوین کرده است ؟ آیا راهبرد تدارکات کاملی را برای حمایت هر یک از نیروهای[37] عمده‌اش، در نظر گرفته است ؟ آیا راهبرد ائتلافها را به طور اثر‌بخشی به منظور گسترش اساس منابع و قلمرو پذیرش صمیمانه برای موسسه[38] به کار می‌برد؟

اینها عناصر بحرانی راهبرد در بازرگانی عمومی یا جنگ هستند

مجددا به اختصار به تعریف کنترلهای راهبردی می پردازیم: فیگنر(1990) ، کنترل راهبردی و سامانه‌های کنترل راهبردی و واژه های مربوط به آنها را بدین صورت تعریف می کند: کنترلهای راهبردی، رویه های رسمی و غیر رسمی هستند که به سازمان در تدوین و حفظ جهت‌گیری، اثر بخشی و یکپارچگی راهبردی آن کمک می کنند. سامانه‌ کنترل راهبردی، سامانه‌ای از رویه های غیر رسمی و رسمی است که تضمین می کند، مدیریت بر جهت‌گیری، اثر بخشی و یکپارچگی راهبردی سازمان کنترل داشته باشد. البته تعریف هر دو واژه توسط مدیریت ارشد صورت می گیرد. جهت‌گیری راهبردی: آرایش پویای راهبردها را حفظ میکند. تدوین و حفظ کنترلها و سامانه‌های کنترل، که برای تغییرات در راهبرد و هدفهای بنیادین راهبرد (به منظور تکمیل یک آرایش پویا در زمان واقعی) به اندازه کافی گسترده و واکنشی باشند. اثر بخشی راهبردی، تضمین می‌کند که راهبردهایی که تدوین شده اند، به طور بالقوه ای اثر بخش باشند و طی زمان نیز اثر بخش باقی بمانند. تدوین و حفظ کنترلهایی که راهبردهای اثر بخش تولید می کنند و بین راهبردهای موجود و پیشنهاد شده و فرضیات بنیادین، ( براساس یک مبنای پیوسته به منظور ارائه اطلاعات باز خور و پیش خور، برای قضاوت های مورد نیاز طی زمان، درباره راهبرد) چالش ایجاد می کنند. یکپارچگی راهبردی، تضمین می کند که اجرای راهبرد با یک شیوه یکپارچه در سراسر سازمان انجام شود. کنترلها برای تضمین آنکه همه عناصر سازمان در یک سطح کافی از هماهنگی راهبردی، نمایش داده شوند و به طور داخلی با کنترلهای عملیاتی و تاکتیکی در همه سطوح سازگار باشند، تدوین و حفظ می شوند

5-2-تفاوت کنترل راهبردی با کنترل مدیریت

  مقاله مدیریت تولید آب فایل ورد (word) دارای 18 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله مدیریت تولید آب فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله مدیریت تولید آب فایل ورد (word)

نقش مدیریت مصرف در کمک به مدیریت تولید»  
مدیریت تولید در هزاره سوم  
تولید شبکه‌ای  
ویژگی‌های تولید شبکه‌ای  
تولید شبکه‌ای مبتنی‌بر MICK-4FI  
سطح تولید شبکه‌ای  
مقایسه سطح تولید شبکه‌ای با سطح سازمان  
منابع:  

بخشی از منابع و مراجع پروژه مقاله مدیریت تولید آب فایل ورد (word)

1 ووماک- جیمز، جونز- دانیل، روس- دانیل، 1382، تولید ناب، آزاد هرادنژاد، انتشارات آموزه

2 توری- حمید، رادفورد- راسل، 1379، مدیریت تولید و عملیات، دوردانه داوری، انتشارات سازمان مدیریت صنعتی

3 “Create Enterprise Value Chain and Promote Core Competence”,

4. “Informatization in Enterprise- a key to open the century door”

5. “Enterprises Information and Enterprise Competence”,

نقش مدیریت مصرف در کمک به مدیریت تولید»

نقش مدیریت در مصرف یکی از عوامل تأثیر گذار در سازمان می باشد. زیرا خیلی از محصولات در چرخه تولید یا از بین می رود یا به حساب نمی آید، به همین منظور در این مقاله به بررسی مدیریت تولید آب و مصرف آن پرداخته ایم

 نقش مدیریت در مصرف یکی از عوامل تأثیر گذار در سازمان می باشد. زیرا خیلی از محصولات در چرخه تولید یا از بین می رود یا به حساب نمی آید، به همین منظور در این مقاله به بررسی مدیریت تولید آب و مصرف آن پرداخته ایم.اگرچه بیش از دو سوم سطح کره زمین را آب فرا گرفته است، اما براساس برآوردهای موجود تنها 5/2 درصد از منابع آبی جهان، آب شیرین است و در مجموع، کمتر از یک درصد از کل منابع آب جهان در اختیار جوامع بشری قرار دارد و مابقی آبهای شیرین به صورت یخچالهای قطبی و یا منابع آبی بسیار عمیق هستند که دستیابی به آنها اقتصادی نیست، منابع آبی اگرچه تجدید پذیر هستند ولیکن حجم آنها ثابت بوده و در مقابل تقاضای بشری برای آن رو به افزایش است. به گونه ای که طی 100 سال اخیر، تقاضای جهانی برای آب بیش از شش برابر شده است در صورتی که جمعیت سه برابر شده است. بدین ترتیب سرانه آبی برای مردم جهان رو به کاهش است، لذا امروزه حفظ و صیانت از منابع آبی و بهره برداری بهینه و اقتصادی و عادلانه آب یک مسأله جهانی است و به همین جهت است که در قرن بیست و یکم آب به عنوان یک چالش فراگیر بشری در اجلاسهای بین المللی مورد توجه قرار گرفته است و تأکید جامعه جهانی این است ک کلیه دولتها و ملتها به مقوله آب به عنوان «کلید توسعه» توجه کنند.ایران با متوسط بارندگی 270 میلیمتر در سال (یک سوم میانگین جهانی) یکی از مناطق خشک و نیمه خشک جهان شناخته می شود. حجم کل بارندگی در کشور 416 بیلیون مترمکعب در سال می باشد که 117 بیلیون متر مکعب آن به صورت بالقوه به شکل آب سطحی و آب زیرزمینی قابل استفاده است و 13 بیلیون مترمکعب آب سطحی که از مرزها به داخل کشور جریان دارد این رقم به 130 بیلیون مترمکعب می رسد که با اضافه کردن آبهای بازیافت شده، حجم نهایی منابع به 159 بیلیون مترمکعب می رسد و مابقی نزولات از طرفی افزایش جمعیت طی 40 سال اخیر موجب کاهش سرانه منابع آبی تجدید شونده کشور از 7هزار مترمکعب به 2 هزار مترمکعب درسالهای اخیر رسیده است و پیش بینی می شود با ادامه روند رشد جمعیت سرانه منابع آبی ایران در بیست سال آتی به یک هزار و 300 مترمکعب کاهش یابد که نشانگر ورود کشور به شرایط تنش آبی است

ضمن اینکه به مهمترین مسأله بخش آب کشور که عنایتی به ارزش ذاتی وجایگاه اقتصادی آب در چرخه تقاضا و مصرف آب می باشد، نگاه رایگان بودن آب و تلقی فقدان ارزش اقتصادی برای آب در بخش کشاورزی مهمترین تهدید در بهره برداری پایدار در منابع محدود آب شیرین خواهد بود که اگر نهادهای مسؤول و مدیریت کشور از این موضوع مهم احساس غفلت کنند خسارتهای جبران ناپذیری به منابع آب کشور و بهره برداری پایدار آن وارد خواهد کرد.به عنوان مثال طرح ممیزی آب روستایی که برای اولین بار در شرکت آب و فاضلاب روستایی خراسان در شهرستان مانه و سملقان برگزار شد، نمونه بارزی از نقش مدیریت مصرف در کمک به مدیریت تولید بود که این ممیزی در مجتمع آبرسانی امام رضا(ع) که مطالعات آن در سال 1373 آغاز شده بود شروع و پیش بینی شد که 16 روستا با 23 هزار و 690 نفر، تحت پوشش آب شرب قرار گیرند که تا پایان دی ماه سال 1383، 10 روستا با جمعیتی بالغ بر 15 هزار نفر تحت پوشش قرار گرفتند.تا پایان سال 1382 فقط تعداد 6 روستا با 9 هزار و 150 نفر تحت پوشش مجتمع بودند ولی در عین حال تابستان سال 1382 همیشه مشکل تأمین آب شرب در روستاهای تحت پوشش وجود داشت و شکایت های زیادی از طرف مشترکین می شد که وقتی از نزدیک بازدید و بررسی شد مشخص شد که حق به جانب آنهاست، لذا به فکر چاره افتادیم و این سؤال مطرح شد که چرا با اینکه سه حلقه چاه به طور فعال و با حداکثر دبی مجاز یعنی 28 لیتر در ثانیه کار می کنند ولی هنوز مشکل آب را داریم.تولید 28 لیتر در ثانیه بایستی حداقل 3 هزار و 500 مشترک با 17 هزار نفر را تأمین آب نماید در صورتی که در پایان سال 82 تعداد یک هزار و 779 مشترک با 8 هزار و 895 نفر را تحت پوشش داشتیم. لذا طی جلساتی که با واحدهای بهره برداری و فنی و اجرایی برگزار شد، جهت روشن شدن موضوع تصمیم به انجام ممیزی روستاهای تحت پوشش در مجتمع گرفته شد که برای انجام این امر، فرمهای ممیزی تهیه و با یک پیمانکار عقد قرارداد شد و بحث ممیزی با جدیت تمام انجام گرفت.در این طرح ممیزی تعداد 13 شیر برداشت بدون کنتور که در داخل کوچه ها نصب شده بود و استفاده های غیرمجاز می شد شناسایی و 123 مشترک با کنتور خراب در روستاهای این مجتمع شناسایی گردید و با کنتورهای نو عازم روستاها شدند و در مدت 10 روز کلیه کنتورهای خراب را تعویض نمودند.همچنین تعداد 67 مشترک، بدون کنتور و به صورت غیرمجاز از آب استفاده می نمودند که ضمن انجام اقدامات قانونی کلیه انشعابها قطع گردید و آنها نیز طی حداکثر یک ماه نسبت به تکمیل پرونده و واریز وجه امتیاز خود اقدام و با نصب کنتور از آب استفاده نمودند.کل فروش آب در پنج دوره ابتدایی سال 1383 برای 10 روستا با 2 هزار و 737 مشترک مقدار 382 هزار و 106 مترمکعب بود. این در حالی بود که قبل از طرح ممیزی کل فروش آب در سال 1382 برای شش روستا با یک هزار و 779 مشترک مقدار 289 هزار و 562 مترمکعب بوده است و این آمار نشان می دهد 32 درصد افزایش فروش داشته ایم که خود نشان دهنده آب به حساب نیامده در این مجتمع بوده است.افزایش تعداد مشترکین سال 1382 نسبت به سال 1381 مقدار 6 درصد بوده است در صورتی که این افزایش در سال 1383 نسبت به سال 1382 مقدار 18 درصد بود در سال 382 برای تأمین آب شرب 6 روستا از این مجتع مشکل داشتیم ولی در سال 1383 که تعداد 10 روستا را تحت پوشش قرار دادیم، هیچگونه کمبود آبی در این روستاها وجود نداشت.با توجه به اینکه منابع آبی ثابت است، لذا از مقایسه آمار و ارقام ارائه شده می توان به تأثیر نقش مدیریت مصرف بر مدیریت تولید پی برد و به این نتیجه رسید که برای بهینه سازی تولید باید مدیریت مصرف را نیز سرلوحه کار خود قرار دهیم

مدیریت تولید در هزاره سوم

بررسی و تجزیه و تحلیل فضای اقتصادی حاکم بر پدیده جهانی‌سازی، جریان اطلاعاتی و ویژگی‌های تولید شبکه‌ای که صنایع تولیدی با آن روبه‌رو هستند، می‌پردازد. بررسی و تجزیه و تحلیل فوق‌الذکر بیانگر این مطلب است که تولید شبکه‌ای در فضای نوین اقتصادی می‌تواند به عنوان انقلابی در سازمان‌های تولیدی، مطرح شود

بر این اساس، مفهوم نوینی بنام MICK4FI (یکپارچگی1، جریان مواد2، جریان اطلاعات3، جریان سرمایه4 و جریان دانش5) در سطح سازمان و سطح تولید شبکه‌ای تعریف شده و به عنوان مدل نوینی برای تولید شبکه‌ای مطرح می‌شود. زیرا MICK4FI به منظور دستیابی برای شایستگی‌های محوری سازمان در فضای اقتصادی کنونی و یا به عبارتی، فضای اقتصاد شبکه‌ای، ضروری به نظر می‌رسد

نتایج به دست آمده، بیانگر تفکری نوین پیرامون تدوین راهبردهای تولیدی سازمان و ارائه روشی پایدار برای حفظ یکپارچگی منابع تولید شبکه‌ای می‌باشد

در فضای اقتصادی نوین، سیستم‌های تولیدی همراه با توسعه فناوری‌های شبکه‌ای می‌بایست به سمت تولید شبکه‌ای حرکت کنند. اگر سازمان‌ها تمایل به کسب شایستگی‌های محوری داشته باشند می‌بایست از اینترنت برای تأمین نیازهای بازار استفاده کنند و از حداکثر مزایای منابع موجود در اینترنت بهره‌مند شوند

امروزه، سازمان‌ها نباید خود را در به کارگیری منابع نظیر: منابع اطلاعاتی، سرمایه، مواد خام و دانش، محدود کنند، بلکه باید زمینه لازم برای جریان‌ها و عوامل تسریع‌کننده جهانی را ایجاد کنند. زیرا رقابت در زنجیره ارزش صورت می‌گیرد و سازمان به تنهایی رقابت نمی‌کند. بنابراین اگر مشتریان اطلاعات مربوط به تقاضای خود را ارسال کنند، سازمان‌های همبسته در زنجیره ارزش می‌بایست بلافاصله به آن پاسخ دهند، محصول مورد نظر آنها را در کوتاه‌ترین زمان، طراحی و تولید کرده و از این طریق شایستگی کل زنجیره ارزش را توانمند کنند. همراه با توسعه اینترنت، نیازهای مشتریان نیز متفاوت شده است. به بیان دیگر، مشتریان خواهان محصولات منحصر بفرد، تحویل در کوتاه‌ترین زمان و ارائه خدمات در سطح بین‌المللی هستند. در شرایط کنونی، سازمان‌ها اقدام به کوتاه نمودن دوره طراحی و تولید محصولات با هدف تأمین نیازهای متفاوت مشتریان کرده‌اند. زیرا از طریق ارائه پاسخ سریع به نیازهای بازار می‌توانند از شایستگی‌های قوی‌تری برخوردار شوند. بنابراین، رقابت در زنجیره ارزش تحت شرایط نوین اقتصادی می‌تواند به سازمان‌ها در همکاری با یکدیگر کمک کند و روابط برنده- بازنده6 سازمان‌ها را به روابط برنده- برنده7 و در برخی موارد به برند‌گی چندگانه8 تغییر دهد. این نوع روابط بین سازمان‌ها باعث دسترسی به منابع مناسب شامل سرمایه، فناوری، بازار و ارائه خدمات در سطح بین‌الملل با هدف تأمین نیازهای متفاوت مشتریان می‌شود. در صورتی که بتوان از طریق شبکه اینترنت، اطلاعات را سریع و صحیح منتقل کرد باعث کسب مزایایی نظیر: کاهش هزینه خرید، کاهش موجودی انبار، کوتاه کردن دوره تولید محصول، کاهش هزینه بازاریابی، ارائه خدمات به مشتری با کیفیت بالا، توسعه کانال‌های توزیع و غیره می‌شود

استفاده گسترده از فناوری اطلاعات در سازمان‌ها باعث بهبود و تقویت مدیریت یکپارچگی جریان مواد9، جریان سرمایه10، جریان منابع انسانی11 و جریان اطلاعات12 و مدیریت شرکت باعث تقویت شایستگی‌های سازمان می‌شود

نتیجه‌ای که براساس تجزیه و تحلیل فوق‌الذکر می‌توان ارائه کرد، حاکی از این مطلب است که سازمان‌های تولیدی می‌بایست با فضای نوین اقتصادی سازگار شوند. بر این اساس، دانش، ویژگی‌های تولید شبکه‌ای و جهت‌گیری‌های تولید در فضای نوین اقتصادی در مقاله حاضر معرفی و تجزیه و تحلیل می‌شوند

تولید شبکه‌ای

  مقاله احکام و آثار اصل رضایی بودن بودن اعمال حقوقی فایل ورد (word) دارای 53 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله احکام و آثار اصل رضایی بودن بودن اعمال حقوقی فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله احکام و آثار اصل رضایی بودن بودن اعمال حقوقی فایل ورد (word)

مبحث اول) احکام اصل رضایی بودن اعمال حقوقی  
گفتار اول: میزان لازم الاجرا بودن اصل رضایی بودن اعمال حقوقی  
الف – اصل رضایی بودن اعمال حقوقی یک قاعده تکمیلی است.  
1- مفهوم تکمیلی بودن  
2- تحلیل حقوقی تکمیلی بودن اصل رضایی بودن اعمال حقوقی  
از آنچه گفته شد، دو نتیجه مهم اخذ می شود:  
در تشریح این  ماده آمده است:  
3- ضمانت های اجرایی عدم رعایت تشریفات  
1-3- تشریفات قانونی  
2-3- تشریفات توافقی  
ب – تغییر در مفاد قراردادهای رضایی و تشریفاتی  
1) تغییر در مفاد قراردادهای تشریفاتی  
2) تغییر در مفاد قراردادهای رضایی  
در مقام پاسخ به این سئوال می توان پاسخ داد:  
گفتار دوم: نحوه تفسیر اعمال حقوقی رضایی و تشریفاتی  
الف – مفهوم و شیوه های تفسیر  
1- مفهوم تفسیر عمل حقوقی  
2) شیوه های تفسیر  
ب – چگونگی تفسیر قراردادهای رضایی و تشریفاتی  
1- تفسیر قراردادهای رضایی  
2- تفسیر قراردادهای تشریفاتی  
- حمایت از طرف ضعیف  
- حمایت از اشخاص ثالث  
حمایت از منافع عمومی  
مبحث دوم: آثار اصل رضایی بودن اعمال حقوقی  
گفتار اول – امکان انعقاد قراردادهای از راه دور  
الف) مفهوم قراردادهای از راه دور و تحلیل حقوقی ارتباط اصل با آن.  
ب) مصادیق قراردادهای از راه دور  
1- قراردادهای منعقده با استفاده از وسائل مدرن  
2- قراردادهایی که با استفاده از ابزار فرامدرن منعقد می گردند.  
تاریخچه و کارکرد:  
2-2- شبکه های رایانه ای  
گفتار دوم – نقش گسترده اراده ضمنی در حقوق قراردادها  
الف – انواع اعلام اراده و گستره اراده ضمنی  
1- انواع اعلام اراده و مفهوم اعلام ضمنی اراده  
2- گستره اعلام اراده ضمنی  
ب) تأثیر رضایی بودن اعمال حقوقی در توسیع نقش اراده ضمنی  

1- مفهوم تکمیلی بودن

قاعده تکمیلی همچنان که از نام آن پیداست به معنای قاعده ای است که تنها در جهت تکمیل و تقسیم اراده یا اراده های دخیل در ایجاد یک عمل حقوقی از سوی قانونگذار وضع گردیده اند و به همین دلیل تراضی طرفین و حتی اراده یک طرفه در ایقاعات می تواند با آنها مخالفت ورزد و آنها را نادیده بگیرد.[1] در مقابل قواعد تکمیلی، قواعد امری قرار دارند که فلسفه وجودی آنها ایجاد نظم و انتظام در روابط حقوقی و الزام به رعایت مصالح فردی و اجتماعی است. بدیهی است وجود یا فقدان این دسته از قواعد و مقررات، در حیطه اراده ها نیست و بدلیل ریشه داشتن در نظم عمومی یا اخلاق حسنه، نمی تواند با مخالفت اراده یک طرفه یا دو طرفه اشخاص مواجه گردد پس تراضی برخلاف آن امکان پذیر نیست.[2] مفهوم قواعد تکمیلی وامری و تمایز میان این دو به خوبی در ماده 10 قانون مدنی ایران متجلی گردیده است زیرا آنجا که قانونگذار از اعتبار قراردادهای خصوصی سخن به میان می‌آورد، حتی مخالفت با قواعد تکمیلی را نیز می پذیرد اما در آن قسمت از ماده که اعتبار اینگونه قراردادهای خصوصی را مشروط به عدم مخالفت با قانون می‌سازد، قطعاً و قاعدتاً، قوانین امری را در نظر دارد

با توجه به آنچه آمد، قوانین و قواعد تکمیلی اساساً نیازی به تصریح و اعلان ندارند بلکه خود بخود و بنفسه، جزیی از مفاد اعمال حقوقی مرتبط را تشکیل می دهند اما در عین حال، طرفین می توانند با تصمیم خویش، وجود این قواعد را نادیده بگیرند و آنچه را که خود می‌خواهند، جایگزین اراده تکمیلی قانونگذار کنند. به اعتقاد ما، اصل رضایی بودن اعمال حقوقی نیز از لحاظ لازم الاجرا بودن با مفهوم قواعد تکمیلی انطباق دارد. نقطه مقابل این اصل، تشریفاتی بودن اعمال حقوقی است. به ویژه در جاهایی که ریشه آن را قانون تشکیل می دهد. در این حالت، تشریفاتی بودن را قطعاً باید در گروه قواعدامری جای داد و ریشه آن را در نظم عمومی دانست بنحوی که ارداه یک طرفه یا دو طرفه حق مخالفت با آن را نداشته و گریزی از آن نخواهد داشت

2- تحلیل حقوقی تکمیلی بودن اصل رضایی بودن اعمال حقوقی

در حقوق اروپایی و بین المللی، مسئله تکمیلی بودن اصل رضایی بودن، در بسیاری از موارد در قوانین موضوعه و حداقل در دکترین حقوقی و در راستای استنباط از قواعد عمومی و اصول کلی، مورد پذیرش واقع شده است. دکترین حقوقی اروپا، با ارائه دیدگاهی نوین نسبت به اصل رضایی بودن، تکمیلی بودن این اصل را نتیجه می گیرد: مطابق تعریفی که عموماً ارائه می شود، عقد رضایی، قراردادی است که به صرف توافق طرفین تشکیل می شود بدون آن که شیوه اعلام اراده، اهمیت چندانی داشته باشد، این اصل رابطه تنگاتنگی با اصل استقلال اراده داشته و طرفین علی الاصول آزادند تا محتوای روابط قراردادی خود را تعریف کنند و با اعتماد متقابلی که خود از اصل حسن نیت سرچشمه می گیرد، بنای قراردادی خویش را استوار نمایند.[3]

اما در راستای ارائه تعریفی دقیق تر از، رضایی بودن، می توانیم آن را به جای عدم وجود تشریفات، به آزادی در استفاده از تشریفات تعبیر کنیم. [4] بنابر آنچه گفته شد، با توسیع مفهومی اصل رضایی بودن، نتیجه می شود که رضایی بودن مانع از آن نیست که طرفین بتوانند برای انعقاد قرارداد خود، وجود مشکل شخصی را ضرور بدانند. مفهوم مخالف این نظریه آن است که من بعد، ریشه تشریفاتی بودن را باید صرفاً در قانون جستجو نمود. به عبارت دیگر، تشریفاتی بودن از جایی آغاز می شود که قانون شیوه های پذیرفته شده ای را برای ابراز اراده تعیین کند بدون آن که در کنار آن معادلی قرار دهد به نحوی که اگر این شیوه ها رعایت نگردند، ابراز اراده فاقد تأثیر حقوقی باشد.[5]

از آنچه گفته شد، دو نتیجه مهم اخذ می شود

اول این که تشریفاتی بودن واقعی فقط در قالب قوانین موضوعه صریح امکان پذیر است و وضع برخی تشریفات از سوی متعاقدین در قراردادهایی که اصولاً رضایی هستند، این قراردادها را به قرارداد تشریفاتی تبدیل نمی کند بلکه ذات رضایی اینگونه قراردادها باز هم باقی و پایداراست

دوم این که رضایی بودن، جزء قواعد آمره و وابسته به نظم عمومی نیست. بنابراین طرفین اختیار دارند که رضایی بودن را مطابق منافع اقتصادی خود به کار گیرند و برای انعقاد یک قرارداد قطعی، وجود شکل خاصی را پیش بینی نمایند و این امر به هیچ وجه مخالف رضایی بودن نیست زیرا معنای رضایی بودن، دقیقاً، احترام به خواست و اراده طرفین عقد است.[6]

مسئله تکمیلی بودن، اصل رضایی بودن با همان مفهومی که بدان اشاره گردید، در اصول حقوق متحدالشکل راجع به قراردادهای تجارت بین الملل و کنوانسیون بیع بین المللی کالای وین نیز صراحتاً مورد پذیرش قرار گرفته و با تحلیل هایی از سوی برخی حقوقدانان همراه شده است

مواد 4-1 و 13-2 و 18-2 اصول حقوق متحدالشکل ، صراحتاً، مسئله تکمیلی و غیر آمره بودن اصل رضایی بودن را مورد اشاره قرار داده و به همین جهت به طرفین و دول اجازه و امکان روی آوردن به شکل و تشریفات را اعطا می کنند. ماده 13-2 در این رابطه اشعار می‌دارد: «هنگامی که طرفین در جریان مذاکرات لازم بدانند که انعقاد قرارداد به توافقی در خصوص برخی مسائل مربوط به ماهیت یا شکل مربوط شود، آن قرارداد تنها زمانی منعقد می گردد که طرفین به توافقی در این مسائل رسیده باشند.»

در تشریح این  ماده آمده است

«در رویه عملی تجاری و به طور خاص در معاملاتی که از پیچیدگی قابل توجهی برخوردار باشند، به طور متداول، پس از مذاکره طولانی مدت طرفین، سندی فاقد تشریفات موسوم به «توافق مقدماتی»، «موافقت نامه» یا «قولنامه» یا مشابه آن تنظیم می شود که حاوی توافقاتی است که تا آن زمان به دست آمده است و در عین حال قصد آنها را برای نگارش بعدی یک سند شکلی نشان می دهد

در برخی موارد طرفین ملاحظه می کنند که قرارداد آنها پیش از این منعقد شده است و این سند شکلی تنها تأییدی است بر توافقی که قبلاً انجام شده است، با این وجود در صورتی که طرفین یا یکی از آنها، به روشنی اظهار دارد که آنها قصد نداشته اند تا پیش از نگارش سند شکلی، خود را مقید سازند، قراردادی وجود نخواهد داشت هر چند طرفین پیش از این بر تمامی جنبه های معاملاتی خود به توافق رسیده باشند

به عنوان مثال، “A” و “B” پس از مذاکره طولانی مدت، موافقت نامه ای را امضاء کرده اند که حاوی توافق «جوینت وینچر»[7] برای اکتشاف و بهره برداری از فلات قاره کشور “C” است. طرفین متعهد شده اند که پس از آن توافقی را با اسناد شکلی نگارش کنند و در یک مراسم عمومی، مبادله نمایند. در صورتی که از قبل، در آن موافقتنامه، همه الفاظ مناسب توافق درج شده باشد و اسناد بعدی تنها برای عرضه بهتر آن به عموم در نظر گرفته شود، می توان عقیده داشت که آن عقد پیش تر و با امضای نخستین سند، منعقد شده است. اما اگر این توافقنامه حاوی عباراتی چون: «تا زمانی که قرارداد نهایی امضاء نشود الزام آور نیست.» باشد، طرفین پیش از امضاء و تبادل اسناد شکلی متعهد نیستند.[8]

مواد 12 و 96 کنوانسیون وین نیز با منظور نمودن حق رزروبرای کشورهایی که پیش بینی تشریفات در عقد بیع را ضروری می دانند، در واقع تکمیل بودن اصل رضایی بودن را مورد پذیرش قرار داده، و آن را از زمره قواعد آمره خارج کرده است. شارحین کنوانسیون بر این اعتقادند که چون تشریفاتی بودن باعث افزایش آگاهی طرفین، تضمین منافع خصوصی ایشان و در صورت لزوم منافع عمومی است، ریشه در نظم عمومی داشته و جزو قواعد آمره است فلذا نمی توان برخلاف آن تراضی نمود.[9]

در این قسمت از بحث شایسته است مفهوم تشریفاتی بودن را نیز مجدداً مورد مداقه قرار دهیم

دکترین حقوقی اروپا معتقد است که باید میان شکل و تشریفاتی بودن تمایز قائل شویم

رضا برای بیان شدن بهرحال نیازمند به شکل است بنابراین اگر شکلی برای اعلام اراده وجود نداشته باشد، عقدی نیز وجود نخواهد داشت[10]، اما تشریفاتی بودن، شکل خاصی است که برای اعتبار و تشکیل عقد توسط قانون تحمیل می شود. این شکل قانونی غیرقابل جایگزین است اما در عین حال نکته مهم این است که نباید شکل تحمیلی توسط قانون را با شرایط اساسی صحت معاملات مخلوط کنیم. توضیح آن که شرایط اساسی صحت، در تمامی قراردادها اجباری و الزامی اند و با ماهیت عقد ارتباط مستقیم دارند در حالی که شکل های قانونی تأثیری در ماهیت عقد ندارند و بنا به مصالح خاص و برای عقودی خاص منظور شده اند فلذا الزام شکل، الزام مکملی است که نمی‌تواند جایگزین دیگر عناصر تشکیل دهنده عقد گردد. به عنوان مثال، در حقوق فرانسه، استلزام شکل نمی تواند به خودی خود به حذف الزام وجود «علت»[11] بیانجامد.[12]

نتیجه آن که لحاظ برخی اشکال توسط خود طرفین بدون آن که قانون آنها را الزام نموده باشد، موجد یک عقد تشریفاتی نیست بلکه قرارداد، رضایی باقی می ماند. با وجود آن که اشکال تعریف شده قانونی غیرقابل جایگزین هستند اما متعاملین می توانند به جای انعقاد عقد تشریفاتی مورد نظر قانون، عقد دیگری را منعقد نمایند که نتیجه آن به عقد تشریفاتی نزدیک باشد و بدین ترتیب به موضوع خویش بدون رعایت تشریفات نائل گردند. به عنوان مثال، رویه قضایی فرانسه متأثر از حکم ماده 931 قانون مدنی این کشور، هبه منعکس در اسناد عادی را نمی پذیرد اما هیچکس در اعتبار یک هبه دستی تردید نمی کند زیرا آن را قراردادی متفاوت می دانند، هبه دستی عبارت از یک عقد عینی است که تنها ناظر به اموال منقول است و با قبض و اقباض شکل می‌گیرد.[13]

در حقوق ایران، پیرامون مطالبی که آمد، هیچگونه از اظهارنظری نشده است اما هیچ تردیدی وجود ندارد که مبانی حقوق ایران به نظریات ذکر شده بسیار نزدیک است. ماهیت غیر آمره اصلی بودن اعمال حقوقی در حقوق ایران بر هیچکس پوشیده نیست چرا که در حقوق ایران، هرگز با وضع تشریفات در قراردادهای رضایی مخالفت نشده و استثنایی بودن عقد و تشریفاتی و لزوم تصریح تشریفات در قانون نیز اموری بدیهی محسوب می گردند. از طرف دیگر و در باب فرار مشروع از تشریفات مدنظر قانونگذار، شاید بتوان قالب عقد صلح را مورد تمرکز قرار داد. عقد صلح با عنایت به کلیّت و عموم مصادیق و فقدان شکل و قالب خاص می تواند بستر و جایگاه مناسبی برای رهایی از برخی تشریفات و انعکاس تراضی مورد نیاز طرفین باشد. با این وجود باید توجه داشته باشیم که قانونگذار برای ممانعت از فرار اشخاص از تشریفات مربوط به نظم عمومی در باب اموال غیرمنقول، صلحنامه را نیز همچون دیگر نقل و انتقالات مربوط به اموال غیرمنقول ثبت شده، تنها در قالب تنظیم سند رسمی می‌پذیرد تا بدین وسیله از سوء استفاده افراد از عقد صلح در باب املاک جلوگیری کند.[14]

3- ضمانت های اجرایی عدم رعایت تشریفات

1-3- تشریفات قانونی

تشریفاتی که منطوق قوانین موضوعه در مورد برخی قراردادها وضع می کنند، در سطوح حقوقی مختلفی قرار دارند و بر همین اساس ضمانت های اجرایی متفاوتی را نیز به همراه خواهند داشت. فلذا، تشریفات مربوط به اراده، تشریفات مربوط به اثبات و تشریفات مربوط به انتشار، ضمانت های اجرایی مختلفی را دارا هستند. در میان این تشریفات سه گانه، تنها تشریفات مربوط به اراده است که موجبات بطلان عمل حقوقی را فراهم می سازد. تشریفاتی بودن اثبات عمل حقوقی قاعدتاً بر اعتبار آن عمل تأثیرگذار نیست اما در مرحله اثبات در نهادهای قضایی و اداری، اثبات و در نتیجه وجود و اجرای آن را قطعاً دچار مشکل می سازد به عبارت دیگر، در صورت عدم رعایت تشریفات اثباتی، و در صورت انکار طرف مقابل، حق موجود و معتبر است اما مطالبه و اجرای آن متعسّر

تشریفات انتشار نیز تأثیری در اعتبار و اجرای عقد میان طرفین ندارند بلکه تنها در امکان یا قابلیت استناد به عمل در برابر اشخاص ثالث موثرند فلذا، عمل حقوقی مورد نظر تنها میان طرفین اعتبار خواهد داشت و به دلیل عدم رعایت تشریفات، در مقابل اشخاص ثالث قابل استناد نیست.[15]

به نظر می رسد معضل حقوقی مهم در راستای اعمال این ضمانت‌های اجرایی، یک معضل مصداقی است تا حکمی. توضیح آن که گاه در تشخیص نوع تشریفات مدنظر قانونگذار دچار شبهه می شویم و همین امر، گاه اشتباه در سریان حکم را نیز به همراه خواهد داشت. نمونه بارز این معضل را در باب تشریفات انتقال رسمی املاک ثبت شده مورد بحث قرار دادیم.[16]

در حقوق فرانسه، عدم رعایت تشریفات اراده، علی الاصول بطلان مطلق است مانند آنچه در مورد هبه، ازدواج و رهن دیده می شود.[17] با این وجود، ضمانت اجرایی دیگری نیز که در حقوق فرانسه مشاهده می‌شود عبارتست از «بطلان جزیی» که در برخی موارد می تواند به توصیف دوباره عقد بیانجامد. به عنوان مثال، عدم وجود نوشته در یک قرارداد کار با مدت مشخص، بطلان شرط أجل و در نتیجه توصیف این قرارداد کار به یک قرارداد کار به مدت نامشخص را به همراه خواهد داشت.[18] تغییر در توصیف قراردادهایی که تشریفات مدنظر قانونگذار را رعایت نکرده اند، در حقوق فرانسه نمونه‌های دیگری نیز دارد.[19]

بحث دیگر آن است که آیا نمی توان ضمانت اجرای «عدم ایجاد» را جایگزین «بطلان» نمود؟ از آنجا که درحقوق ایران نهادی تحت عنوان «عدم ایجاد» تعریف نشده است نمی توان این اعتقاد را نفیاً یا اثباتاً مورد تحلیل قرار داد فلذا باید به قدر متیقن که همانا ضمانت اجرای بطلان است اکتفا کنیم. با این وجود برخی حقوقدانان فرانسوی با استناد به اصلی بجا مانده از قرن نوزدهم که مطابق آن «بدون وجود منطوق خاص، بطلانی وجود نخواهد داشت»، از ضمانت اجرای عدم ایجاد حمایت کرده اند.[20]

تحلیل دیگر حقوقدانان این است که این راه حل را باید صرفاً در هنگامی معتبر دانست که تشریفات صرفاً با ریشه قانونی همراه باشد نه در اثر تراضی.[21]

2-3- تشریفات توافقی

هرگاه تشریفات با ریشه توافقی منظور شده باشند و مورد رعایت قرار نگیرند چه ضمانت اجرایی وجود خواهد داشت؟

در مقام پاسخ به این سئوال در حقوق اروپایی تردیدهای زیادی در باب «بطلان مطلق» وجود دارد. به عبارت دیگر، حقوقدانان اروپایی این ضمانت اجرای سنگین و قاطع را تنها در جایی قابل اجرا می دانند که تشریفات قانونی در جهت حفظ امنیت معاملات و حفظ حقوق اشخاص ثالث وضع شده باشد[22] اما در حالتی که طرفین خود این تشریفات را لحاظ کرده اند و قانونگذار تأکیدی بر حفظ منافع ایشان یا اشخاص ثالث ندارد و حساسیتی در این رابطه نشان نمی دهد. بطلان مطلق را حاکم نمی‌دانند. در همین راستا، چنانچه تشریفات توافقی ایجاد شده باشد، به طریق اولی، ضمانت اجرای، «عدم ایجاد» هیچگونه کاربردی نخواهد داشت.[23]

به نظر می رسد در حقوق ایران دادرس باید با تفسیر قرارداد بر مبنای قصد مشترک طرفین، ضمانت اجرای عدم رعایت تشریفات مورد تراضی طرفین را احراز و بر اساس آن نسبت به سرنوشت قرارداد تصمیم گیری نماید بنابراین تمایل صرف به «بطلان» یا عدم اقبال نسبت به آن چندان صحیح به نظر نمی رسد. بدیهی است هنگامی که وجود تشریفات موجب تراضی باشد قطعاً ضمانت اجرای فقدان آن نیز باید برحسب تراضی تفسیر گردد

ب – تغییر در مفاد قراردادهای رضایی و تشریفاتی

1) تغییر در مفاد قراردادهای تشریفاتی

مهمترین مسئله در باب تغییر در مفاد قراردادهای تشریفاتی آن است که آیا تغییر در یک عقد تشریفاتی باید به همان شکل و تشریفاتی که در انعقاد عقد لازم بوده است انجام شود یا خیر؟ پاسخ این سئوال مثبت است. لزوم تطابق میان این دو نوع تشریفات را در عالم حقوق «انطباق شکلها»[24] می‌نامند. «انطباق شکلها» در هنگام تغییر در مفاد عقد، شروط شکلی و تشریفاتی عقد نخستین را به طرفین یادآوری می کند به اضافه این که امکان اثبات تغییرات حاصله در قرارداد را تسهیل می‌سازد و موجب آسان شدن کار قضات می گردد چرا که شیوه های دفاعی و ادله اثباتی مورد استناد طرفین را تحدید می کند.[25]

آنچه گفته شد یعنی لزوم «انطباق شکلها» در حقوق کشورهای اروپایی مختلف همچون آلمان، بلژیک، انگلستان[26] و ایالت کبک کانادا به رسمیت شناخته شده است و تنها استثنای آن در باب ابطال یا تقلیل دین در حقوق سوئیس است زیرا هنگامی که قرار است بدهی یک بدهکار تقلیل یابد یا از بین برود دیگر نیازی به حمایت از او نیست و تشریفات مورد نیاز نخواهند بود.[27]

تحلیل حقوقی مسئله در حقوق ایران نیز ما را به نتایج مشابهی رهنمون می سازد

هرگاه دیدگاه قانونگذار در باب اصل قرارداد شکلی و تشریفاتی باشد قاعدتاً در باب اعمال تغییر در آن نیز همان شکل و تشریفات باید اجرا گردد در غیر این صورت نقض غرض خواهد شد. به عبارت دیگر چنانچه متعاقدین بتوانند یک قرارداد تشریفاتی را به صورت غیرتشریفاتی تغییر دهند در واقع مصلحت مورد نظر قانونگذار را که بر اساس آن وضع تشریفات نموده است نادیده خواهند گرفت و این چیزی است که نظام حقوقی ایران با آن موافق نخواهد بود. به عنوان مثال هنگامی که انتقال املاک ثبت شده نیاز به تنظیم سند رسمی داشته باشد، اقاله آن نیز به موجب سند رسمی خواهد بود و اگر جز این باشد، غرض و هدف قانونگذار در حمایت از حقوق اشخاص ثالث پایمال خواهد شد

2) تغییر در مفاد قراردادهای رضایی

 

[1] – کاتوزیان، ناصر، مقدمه علم حقوق، ش 130

[2] – همان جا،

[3] . Bresseur, OP. Cit , P

[4] . B. NUYTTEN et L.LESAGE, “Regards sur les notions de consensualisme et de formalisme” . Rep, Defrenois, 1998 , P

[5] . G.GOUTURIER, “Les finalites et les sanctions de formalisme”. Rep. Defrenois, 2000, n 15-16. P

[6] . H. DE Page, Traite elementaire de droit cilil belge , Liv III , n

[7] . Joint Venture

[9] . K.H.NEUMAYER et .C.MING. Convention de vienne sur les contrats de vente Internationals des Marchandises. Commentaire, Lausanne, CEDIDAC, 1993 . P

[10] . H.DE . PAGE . OP. Cit. P

[11] . Cause

[12] . H.DE PAGE. L obligation abstraite en droit interne et en droit copmpane’ , Bruxelles, Bruylant, 1957 . P

[13] . Bresseur . op. Cit  . P

[14] – مواد 47 و 48 قانون ثبت اسناد و املاک ایران

[15] . Bresseur, OP.  Cit, P

[16] – ر.ک. همین رساله، ص ;

[17] . M.REVILAND, “Successions. Liberalites”, Juris – Classeur, 1995. P

[18] . Voir art. 122-3-1 C. travet : Cass. Fro, 21 fevrier 1990, C.S.B . 1990, P

[19] .Voir. J. Flour , J-L. AUBERT et E. SAVAUX, Les Obligation, Paris Armandcolin , 2000, P. 219-M.A. GUERRIERO. OP. Cit, P

[20] .M.A. GUERRIERO. OP. Cit , P

[21] . Bresseur , OP, Cit, n

[22] . H. DE PAGE, OP . Cit , III , n

[23] . M.A. GUERRLERO . OP. Cit

[24] . Parallelisme des formes

[25] . Bresseur, OP. Cit . P

[26]  . I. EDGE et ph. DANN, “Rapport Angleterre- Irlande” , Forme et preuve du contrat , 1979, Pp. 93-

[27] . L’arts 243. al. 1 et 493/5 du code Suisse des obligations

 

  مقاله خوارزمشاهیان فایل ورد (word) دارای 71 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله خوارزمشاهیان فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله خوارزمشاهیان فایل ورد (word)

خوارزمشاهیان

سلطان محمد خوارزمشاه

مغولان و نحوه به قدرت رسیدن

وضعیت کلشو خان بعد از جدایی از چنگیز

وضعیت چنگیزخان و همپیمانانش

قصد سلطان علاء الدین محمد خوارزمشاه در ناحیه عراق در سال 614 هـ

رفتن سلطان محمد به عراق

رها شدن اتابک از دام های سلطان محمد خوارزمشاه

قصد سلطان محمد خوارزمشاه بعد از تصرف بغداد و بازگشت از نیمه راه

سرانجام برهان الدین محمد

اشتباهات سلطان محمد خوارزمشاه در مقابل چنگیز

حرکت سلطان از کیلف بعد از تصرف بخارا توسط چنگیز

حوادثی که سلطان محمد خوارزمشاه قبل از مرگ با آن مواجه شد

مختصری راجع به اوضاع خراسان بعد از مرگ سلطان

ولیعهدی جلال الدین و خلع ازلغ شاه

بازگشت جلال الدین با ازلغ شاه به خوارزم و جدایی آنها از یکدیگر

رسیدن جلال الدین به نیشابور به قصد رفتن به غزنه

بازگشت سلطان جلال الدین به غزنه در سال 618

جنگ میان سلطان جلال الدین خوارزمشاه و چنگیز خان د رکنار رود سند

سلطان جلال الدین و دوستی و دشمنی قباچه

سلطان جلال الدین و شمس الدین ایل تتمش و خروج از هند

وقایع خوارزم در زمان حمله مغولان

حرکت جلال الدین از هند به کرمان

حرکت سلطان جلال الدین به طرف خوزستان

تصرف آذربایجان

ازدواج سلطان با دختر طغرل

بازگشت سلطان به گرجستان و فتح تفلیس;

اتفاقاتی که در غیبت سلطان جلال الدین به وقوع پیوست;

سفر سلطان جلال الدین به عراق در سال 624 و ملاقات او با مغولان در اصفهان

محاصره شدن سلطان جلال الدین در قلعه شیرکبوت;

اخلاق و اعمال شرف الملک;

سالشمار وقایع دوره خوارزمشاهیان

منابع

خوارزمشاهیان

جد بزرگ خوارزمشاهیان، غلامی ترک نژاد به نام نوشتکین بود. او نه فرزند داشت و پسر ارشد او قطب الدین محمد نام داشت. در سال 491 قطب الدین محمد از طرف سلطان سنجر سلجوقی، حاکم خوارزم شد و لقب خوارزمشاه گرفت و مدت سی سال به همین منوال گذشت تا اینکه وفات کرد و بعد از او پسرش اتسز جانشین وی شد

این واقعه در سال 521 هجری قمری رخ داد. او در کنار سلطان سنجر در   جنگ ها شرکت میکرد و حتی او را یکبار از مرگ نجات داده بود، قدر و ممنزلتش در نظر وی فزونی یافت. در این میا بزرگان و امراء کشور چون توجه سلطان را به استز می دیدند، منتظر بودند که او را از بین ببرند و همین امر باعث شد که از سلطان اجازه بگیرد تا به خوارزم بازگردد. سلطان با رفتن او موافقت کرد و هنگامی که اتسز پایتخت را ترک می کرد، سلطان سنجر در حضور نزدیکان گفت ((پشتی است که باز روی آن نتوان دید)) وقتی جماعت از امیر پرسیدند با این حال چرا با رفتن او موافقت کردی، در جواب گفت : او بر گردن ما حق زیادی دارد. در این اوضاع، اتسز به خوارزم برگشت و دشمنی و تمرد خود از سلطان سلجوقی را اعلام کرد به گونه ای که سلطان صف‌آرایی کرد اما چون دید که نمی تواند مقاومت کند،‌از جنگ روی گردان شد و گریخت. ولی پسرش آتلیغ به دست سنجر دستگیر شده و به قتل رسید. با فرار اتسز سلطان سنجر برادرزاده خود رسلیمان ب محمد را به عنوان حاکم خوارزم تعیین کرد و خود را به خراسان مراجعت نمود. پس از مراجعت سنجر ، مجدداً اتسز به خوارزم آمده، عامل سنجررا اخراج نمود و چون سلطان سنجر در سال 536 از قراختائیان شکست خورد، یاغی گری را اتسز بیشتر شد و شرایطی پدید آورد که سلطا قصد سرکوبی او را نمود. بار دیگر اتسز با هدایا و تملق گویی به خدمت رسید و مورد عفو قرارگرفت،‌ولی همچنان به حیله ها و خودسری خود ادامه می داد و دست از اعمال سابق خود برنمی داشت و حتی ادیب صابر شاعر معروف و نماینده سلطان سنجر که در نزد اتسز بود متوجه شد که او قصد دارد به وسیله دو نفر از فدائیان اسماعیلی،‌سلطان سنجر را به قتل برساند لذا طی پیامی، مطالب را برای سلطان فرستاد و سلطان آن دو نفر را دستگیر کرده و اعلام نمود. وقتی اتسز، جریان را مطلع شد، دستور داد صابر را در آب جیحون غرق کردند

سنجر در سال 546 به طرف خوارزم حرکت کرد و قلعه هزار اسب را گرفت و پس از 2 ماه که آنجا را محاصره کرد، خوارزم را نیز گرفت. اتسز با تقدیم هدایای خود و اظهار ندامت و پیشمانی از سلطان عفو خواست و سلطان هم پذیرفت

درسال 547 سلطان سنجر به دست غزه ها اسیر شد و اسارتش به طول انجامید. اتسز به بهانه کمک به سلطان سنجر و در اصل جهت تسخیر خراسان با سپاهیانش حرکت نمود. او قصد داشت قلعه آمویه را تصرف کند اما با مقاومت قلعه دار آنجا مواجه شد. لذا کسی را نزد سلطان سنجر فرستاد و تقاضا کرد آن ناحیه را به او واگذار نماید. سلطان پیام داد در صورتی که ایل ارسلان را جهت کمک به او روانه کند،‌با آن خواسته موافقت خواهد نمود

اتسز با خواهر زاده سلطان سنجر موسوم به رکن الدین محموود هم دست شد، زیرا دسیسه هایی در سر داشت. ولی سنجر از اسارت خلاص شد و نقشه آنها برملا شد و سرانجام در سال 551 اتسز در حدود نساء درگذشت

ایل ارسلان در زمان پدرش به پایتخت رسید، متوجه شد برادرش سلیمان شاه قصد دارد علیه او عصیان نماید. لذا او را زندانیکرد و در سوم رجب 551 رسماً بر تخت سلطانت نشست

در این زمان عده ای از بزرگان قرلق به نزد ایل ارسلان آمده و از ترس جلال الدین علی بن حسین مشهور به کوک ساغر خان تقاضای کمک نمودند. از این رو در جمادی الاخر سال 551 به قصد سرکوبی کوک ساغر خان عازم ماوراالنهر شد

کوک ساغر خان، قراختائیان و ایلک ترکمان را به کمک خود طلبید و طرفین در مقابل هم آرایش جنگی دادند. اما عده ای از بزرگان و علما نزد خوارزمشاه آمده و تقاضای صلح ترکان قرلق دوباره به قلمرو خود بازگشتند

در سال 560 ختائیان در ماوراالنهر علیه او شوریدند و لذا خوارزمشاه درصدد مقابله با آنها برآمد و در ابتدای امر، عده ای را به عنوان سپاه پیشقراول، روانه منطقه جنگ نمود. بی تدبیری سردار آنها عیار مکل، باعث درگیری میان سپاه ناچیز او و ختائیان شد که شکست سختی را به دنبال داشت. ایل ارسلان که به قصد جبران این واقعه به راه افتاد، در بین راه دچار بیماری شد و از همان بیماری نیز در سال 565 هـ . ق درگذشت

پس از ایل ارسلان،‌پسر کوچک او سلطان شاه به یاری مادرش به جای پدر نشست و بردار بزرگتر او ((تکش)) در آن اوقات درجند به سر می برد. چون بین این دو برادر بر سر جانشینی پدر اختلاف به وجود آمد، تکش با همکاری قراختائیان قصد خوارزم را کرد

سلطان شاه به هماره مادرش،‌ نزد مؤید آی ابه به خراسان رفت و تکش بدون درگیری در روز دوشنبه 22 ربیع الاول وارد خوارزم شد و به تخت نشست. بعد از مدتی شاه سلطان و مادرش به اتفاق مؤید آی ابه قوایی را جهت جنگ با تکش تهیه کردند اما تکش توانست بر آنها غلبه کند. در این جنگ مادر سلطان شاه در دهستان به دست تکش افتاده و کشته شد. در این زمان، اختلافی بین تکش و قراختائیان به وجود آمد و سلطان شاه از فرصت استفاده کرد و با آن طایفه هم دست شد و تصمیم گرفت که خوارزم را محاصره و تسخیر کند. تکش آب جیحون را در معبر آنان انداخت و راه بر آنها بست و رئیس قراختائیان که دید مردم خوارزم از سلطان شاه حمایت نمی کنند، برگشت و یک گروه از لشکریان خود را تحت امر او قرار داد

جنگ و درگیری بین این دو برادر ادامه داشت تا اینکه در سال 583، تکش ((شادیاخ)) را گرفت و سال بعد به طوس آمد و بین دو برادر صلح برقرار شد. در سال 585 مجدداً جنگ بین دو برادرآغاز شد و تکش ((سرخس)) را تصرف و خراب کرد ولی در نهایت، کار به صلح انجامید. سپس به دلیل شکایت قتلغ اینانج از طغرل امیر سلجوقی، تکش به طرف عرق عزیمت کرده و قلعه طبرک را در ری گرفت و در همان حال متوجه شد که سلطان شاه، خوارزم را محاصره کرده است. لذا در سال 589 به طرف خراسان حرکت کرد و قلعه دار قلعه سرخس کلیدهای قلعه و خزاین آن شهر را به تکش داد و دست سلطان شاه را از آن کوتاه نمود. این خبر به قدری در سلطان شاه اثر کرد که پس از چند روز، از کثرت اندوه از دنیا رفت و تکش، سلطان مستقلی شد

در خلال این مدت،‌طغرل سلجوقی قلعه طبرک را در ری گرفت که اقدام او منجر به جنگ میان تکش و طغرل شد. در میانه جنگ، طغرل به دست قتلغ اینانج کشته شد و تکش سر طغرل را به نزد تکش روانه شد. اما او مغرورانه برای تکش پیام فرستاد که باید پیاده به استقبال او بیاید. این امر باعث شد تکش از ری به همدان آمده و لشکر خلیفه ((ناصرالدین الله عباسی)) را مغلوب و امور عراق را به امیران خود بسپارد

در سال 591 یونس خان پسر تکش، سپاه بغداد را شکست دادو با وجود این که تکش در سقناق (نزدیک جند) شکست خورد ولی در همان سال باز هم لشکر خلیفه را مغلوب کرد و نام تکش در عراقین بلند گردید. تکش در آخرعمر ((بوقوخان)) را در ((سقناق)) شکست داد و حتی تصمیم گرفت اسماعیلیان را سرکوب نماید. قطب‌الدین محمد را به محاصره ترشیز مأمور کرد و در همان سال 596 از دنیا رفت

  سلطان محمد خوارزمشاه