مقاله ریاضیات در اقتصاد فایل ورد (word) دارای 26 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله ریاضیات در اقتصاد فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله ریاضیات در اقتصاد فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله ریاضیات در اقتصاد فایل ورد (word) :

ریاضیات در اقتصاد

مقدمه:
امروزه علم اقتصاد با گسترش و رشد قابل توجه به صورت یک موضوع ریاضی تبدیل شده‌است. ریاضیات موجود در نوشته‌های اقتصادی 50 سال گذشته که به عنوان ریاضیات پیش رفته تلقی شده بودند، اکنون از آن به عنوان زبان معمولی تشریح مباحث اقتصادی یاد می‌شود. ریاضیات در تمام شاخه‌های مختلف علم اقتصاد و سایر علوم اجتماعی نقش مهمی را ایفا می‌کند. امروزه

کمتر اقتصاددانی وجود دارد که بتواند خود را از کاربرد ریاضیات در تشریح مباحث و مسائل اقتصادی و به خصوص موضوعات نظری اقتصاد که در حقیقت پایه بررسی‌های تجربی اقتصاد سنجی در این رشته را تشکیل می‌دهند، بی نیاز بداند. بنابراین اقتصاد ریاضی را نمی‌توان مانند اقتصاد بخش عمومی ویا اقتصاد بین الملل به عنوان شاخه مستقلی از علم اقتصاد تلقی نمود. بلکه باید آن را به عنوان ابزاری برای تحلیل مسائل و پدیده‌های اقتصادی به شمار آورد.

چکیده:

کاربرد ریاضیات در رشته اقتصاد نسبت به سایر رشته‏هاى علوم اجتماعى بسیار برجسته‏تر است. با وجودى که ابزار ریاضى براى درک بهتر و سریع‏تر اقتصاد، کمک شایانى به این علم مى‏کند، در عین حال، عدم توجه به ملاحظاتى پیرامون جایگاه این ابزار و ورود به محدوده افراط و تفریط در مورد آن موجب کاستن اعتبار آن مى‏شود. این مقاله در صدد است به این گونه ملاحظات بپردازد. ابتدا بطور مختصر به طرح بحث اشاره مى‏شود. سپس به تحولات موضوع و در بخش بعدى به مسائل و دشواریهاى حوزه مربوطه پرداخته مى‏شود. تاکید بر چند نتیجه مهم بخش پایانى را تشکیل مى‏دهد.

واژگان کلیدى: ریاضیات، اقتصاد، اقتصاد محض :
1 ـ طرح بحث و موضوعات اولیه
ریاضیات شعبه‏اى از علوم است که علمیت آن جنبه محض و خالص دارد. به این صورت که بر خلاف علوم طبیعى (از قبیل فیزیک، شیمى، زیست‏شناسى، زمین‏شناسى و اخترشناسى) و همچنین برخلاف علوم اجتماعى (مانند اقتصاد، جامعه‏شناسى، روانشناسى، تاریخ و علوم سیاسى) که بررسى آنها نیازمند به علوم دیگرى (مثل منطق و ریاضیات) است، براى اثبات گزاره‏هاى ریاضى نیاز به علوم دیگرى نیست.(2) در عین حال خود علم ریاضى براى اثبات دیگر علوم به کار مى‏رود. مثلاً علم فیزیک که پیشاهنگ علوم طبیعى است براى اثبات تئوریهاى خود از ریاضیات استفاده مى‏کند.

در میان علوم اجتماعى، علم اقتصاد بیشترین ارتباط با ریاضیات را به خود اختصاص داده است. پس از اقتصاد، رشته مدیریت نیز استفاده‏هاى فراوانى از ریاضیات در تحلیل مسائل خود مى‏نماید.
استفاده از ریاضیات در اقتصاد پس از تثبیت مکتب نئوکلاسیک با وسعت بیشترى پى‏گیرى شد و پس از جنگ دوم جهانى بسیار تشدید شد؛ به گونه‏اى که کاربرد شدید ریاضیات در اقتصاد در مواردى به عنوان یک انقلاب در روش تعبیر مى‏شد.

با ملاحظه اجمالى برنامه‏هاى آموزش رسمى اقتصاد در دانشگاهها و همچنین با مشاهده مقالات علمى در این زمینه، فرایند وسیع ریاضى سازى در رشته اقتصاد پس از جنگ جهانى دوم آشکار مى‏شود. زمینه‏ها و عوامل مختلفى را مى‏توان براى وضعیت یاد شده مطرح نمود که یکى از مهمترین آنها طرح مقوله علمى بودن یا علمى نبودن اقتصاد در فضاى پس از جنگ مى‏باشد. ریشه بحث به معنا دارى گزاره‏ها و معیار علمى بودن آنها برمى گردد که از دهه 1920 در قالب تفکر اثبات گرایان منطقى مطرح شد. در آن زمان در محافل علمى این امر تثبیت شد که هر معرفتى بخواهد علمى محسوب شود و یا اعتبار علمى بودن کسب کند، باید بتواند گزاره‏هاى خود را یا به صورت تجربى آزمون کند و یا به شکل ریاضى درآورد
اصولاً یکى از نقشها و وظایف علمى اقتصاددانها، این است که فرضیات و قواعد مربوط به متغیرهاى اقتصادى را بیان کنند و یکى از راههاى ارائه این گونه بیانها استفاده از ریاضیات است. زیرا روابط مذکور را مى‏توان در قالب مجموعه‏اى از الفاظ و جملات توصیف نمود و آنها را به شکل هندسى (نمودارى) ترسیم کرد(4) و یا به صورت ریاضى صورت بندى نمود.

بیان ادبیاتى و توصیفى براى همه قابل فهم است و از سادگى قابل توجهى برخوردار است. اما این ابزار در همه اوضاع و احوال پاسخگو نیست. از این رو در مواردى روش هندسى از آن کارآمدتر خواهد بود. اما گاهى پیچیدگى گزاره‏هاى مورد بحث و یا فراوانى متغیرها به گونه‏اى (مثلاً از 3 به بالا) مى‏شود که تنها راه تجزیه و تحلیل آنها ابزار ریاضى خواهد بود.
با وجودى که بسیارى از مباحث اقتصادى، سر و کار نزدیکى با ریاضیات دارند، اما چند موضوع ارتباط ملموس‏ترى با آن دارند. یکى از این موضوعات مقوله اقتصاد سنجى است. دیگرى الگوى تعادل عمومى است، تجزیه و تحلیل داده‏ها و ستانده‏ها، برنامه ریزى خطى، تئورى بازیها، کاربرد منحنیهاى بى تفاوتى و موارد مشابه از دیگر زمینه‏هاى ارتباطى دقیق بین اقتصاد و ریاضیات

محسوب مى‏شوند. از میان دروس اقتصادى برخى مانند اقتصاد خرد، اقتصاد رشد، بخشهایى از اقتصاد منابع، اقتصاد انرژى، ابعادى از اقتصاد رفاه، همچنین موضوعاتى خاص در درون برخى گرایشها مانند مباحث تحقیق عملیات و کنترل تئورى، کاربرد وسیع‏ترى از ریاضیات را به همراه دارند.
در هر صورت کاربرد ریاضیات در اقتصاد، حداقل نوعى تحول در مطالعات مربوط به روشهاى علمى در قالب یاد شده محسوب مى‏شود. بنابراین اندیشمندانى که در تکامل این روش نقشى داشته‏اند، قابل تقدیر هستند. در عین حال هر نوع نگرش حاد به کاربرد ریاضیات چه به صورت بلند پروازى

ریاضى سازى افراطى در اقتصاد و چه به صورت حمله کردن به کاربرد آن در اقتصاد و ریاضى زدایى از آن، موجب دشواریهاى جدى مى‏شود. این بحث همچنان فراگیر، جنجالى و باز مى‏باشد. در بخشهاى بعدى روند تکاملى کاربرد ریاضیات در اقتصاد و دشواریهاى مربوط به آن اشاره مى‏شود و سرانجام نکات کلیدى مقاله در یک جمع بندى کلى مورد تأکید قرار مى‏گیرد.
2 ـ مرورى بر تحولات کاربرد ریاضیات در اقتصاد
گروهى از طرفداران کاربرد ریاضیات در اقتصاد، عقیده دارند که از زمانى که اقتصاد به عنوان یک علم مطرح شده با کاربرد ریاضیات همراه بوده است. نکته‏اى که تذکر آن مفید به نظر مى‏رسد، نقش ریاضى دانان و مهندسان در تکامل تئورى اقتصادى و در تدوین گرایش اقتصاد ریاضى است که در این بخش ملاحظه خواهد شد. به بیان دیگر، یک دلیل مستقل براى توجیه جهت‏گیرى ریاضیاتى علم اقتصاد متعارف، انجام مطالعات زیادى است که توسط دو گروه مذکور در اقتصاد به وقوع پیوسته است. این امر، زمینه انتقاد دیگر اقتصاد دانانى که تمایل زیادى به کاربرد ریاضیات در اقتصاد ندارند را برانگیخته است.
اگر منشاء کاربرد ریاضیات را بر مبناى تکامل برخى از شعبات علم اقتصاد در نظر بگیریم، این موضوع سابقه‏اى طولانى دارد. مثلاً اقتصاد سنجى یکى از شعبات این علم است که در آن، استفاده قابل توجهى از ریاضیات مى‏شود. تدوین این رشته به اواخر قرن 17 و اوایل قرن 18 و در چارچوب تلاش «چارلز داوینه»(6) برمى‏گردد. این در حالى است، که معروف است که علم اقتصاد ساخته و پرداخته اقتصاددانان کلاسیک (و بویژه آدام اسمیت) در قرن 18 میلادى است.

چارلز داوینه مقوله‏اى به نام حساب سیاسى تعریف مى‏کند که به معناى هنر استدلال نمودن با کمک اعداد و ارقام و نمودارها مى‏باشد. گذشته از وى مى‏توان از دکتر کنه نام برد، که در تکامل اقتصاد سنجى نقش قابل توجهى داشته است.(7) البته ذکر این نکته لازم به نظر مى‏رسد که کاربرد عبارت اقتصاد سنجى» در سال 1926 توسط «رنگر فریش»(8) آغاز شد

بطور اساسى‏تر و سازگارتر باید تلاش «کرنو»(9) را براى کاربرد ریاضیات در اقتصاد، حرکتى آغازین تلقى نمود، وى تاکید زیادى بر این امر دارد و در مواردى نوشته هایش در زمینه ریاضیات (در سال 1838)، بخشى از ادبیات اولیه بحث را تشکیل مى‏دهد. کرنو در خود ریاضیات نیز تحولاتى به عمل آورد. وى نقش ریاضیات را محدود به بیان داده‏هاى آمارى ندانسته، عقیده داشت که باید از ریاضیات در بررسیهاى واقعى روابط میان متغیرها استفاده نمود. براى وى این یک موضوع اساسى محسوب مى‏شد. که چارچوبى از تئورى در اختیار داشته باشد که با واقعیتهاى زندگى اقتصادى سازگار باشد.

انتشار نوشته‏هاى «والراس»(10) در سال 1870 و بویژه کتاب علم اقتصاد محض وى در سال 1874 نوشته‏هاى «پارتو» در سال 1893 و مقاله «جان نیومن»(11) در سال 1928 را مى‏توان اولین مجموعه‏اى دانست که در کاربردهاى جدید ریاضیات در اقتصاد تدوین شده است. «پارتو»(12) به همراه «فرانسیس اجورث» (1926-1845F.Y.Edgeworth, ) منحنى بى‏تفاوتى را طراحى کرد، که آن هم قدم دیگرى در تکامل اقتصاد ریاضى محسوب مى‏شود.

گذشته از اینها، ایرونیگ فیشر (1947-1867I. Fisher, )، ریاضیدان و اقتصاددان معروف نیز، تز دکترى خود را تحت عنوان «ارزیابى ریاضى نظریه ارزش و قیمت» در سال 1892 منتشر ساخت که این نیز تلاشى دیگر در تکامل اقتصاد ریاضى محسوب مى‏شد. همچنین گوستاو کسل (1945-1866K.J. cassel, )، تین برگن(Tinbergen)، جان هیکس(J. Hicks)، موریس آلیس(M. Allais)، ساموئلسون(Samuelson)، جان نش(J. Nash)، تجالینگ کوپمنز(T.C. Koopmans) و امثال آن نیز در تحولات این رشته نقش داشته‏اند. تین برگن در سال 1930 مدلهاى جدیدى در زمینه اقتصاد سنجى طراحى کرد و جان هیکس نیز کتابى منتشر ساخت که قدم جدیدى در این عرصه محسوب مى‏شود.(Hicks: 1939)

قابل توجه است که اگر چه ریشه تحولات اقتصاد ریاضى به اروپا مربوط مى‏شود، اما گسترش آن عمده در آمریکا صورت گرفت. زیرا در آمریکا براى حل مشکلات اقتصادى خود، تلاش مى‏کردند که از تکنیکهاى ریاضى، استفاده بیشترى به عمل آورند. «پل داگلاس» و «چارلز کاب» به دنبال طراحى تابع تولید مخصوص خود قدم دیگرى در تکامل کاربرد ریاضیات در اقتصاد برداشتند.(13) استفاده از تکنیکهاى رگرسیونى براى برآورد شاخصهاى اقتصادى، استفاده از تئورى احتمال و تئورى بازیها(14) بخش دیگرى از ادبیات موضوع را تکامل بخشیدند.
کاربرد ریاضیات در مقوله اقتصاد رفاه، اقتصاد بین الملل، الگوسازى در پول و بانکدارى، تحلیل مسأله اشتغال در بازار کار، آزمون تئوریهاى اخیر، محاسبات وسیع کامپیوترى، پیچیده‏تر شدن رفتار متغیرهاى اقتصادى نیز باعث گسترش بیشتر این رشته شده است. در عین حال در ارتباط با ارزش گذارى اعتبار ریاضیات و میزان و قلمرو کاربرد آن در اقتصاد، بین صاحب نظران اقتصادى، اختلاف نظر قابل توجهى وجود دارد که در بخش بعدى به برخى از آنها مى‏پردازیم.

3 ـ مسائل و دشواریها
در این بخش ضمن پرداختن به فوائد مربوط به کاربردهاى صحیح ریاضیات در اقتصاد به مشکلات استفاده نامناسب از آن نیز اشاره مى‏کنیم. اصولاً ریاضیات اگر به عنوان یک ابزار علمى مورد استفاده اقتصاد قرار گیرد و به صورتى سازگار با ماهیت خود و اهداف اقتصادى ملاحظه شود. منافع بسیار زیادى در اقتصاد دارد. مثلاً قبل از طراحى رشته اقتصاد سنجى، از آمار و ریاضیات بطور مستقل استفاده مى‏شد و منافع زیادى از این روشها حاصل نمى‏شد. اما با وجود ایجاد یک شعبه از اقتصاد ریاضى یعنى اقتصاد سنجى(15) (که نوعى تجزیه و تحلیل آمارى و ریاضى تئوریهاى اقتصادى است.) منافع مربوطه چند برابر مى‏شود.(16) اصولاً اقتصاد سنجى جهت نزدیک کردن مطالعات تئوریک اقتصادى با واقعیتهاى جامعه، مقوله‏اى کارساز مى‏باشد.

عنوان دیگرى که در قالب استفاده از ریاضیات در اقتصاد به میزان وسیعى مطرح است، تعادل عمومى است، که با شیوه خاصى به بررسى روابط بسیارى از متغیرهاى اقتصادى مى‏پردازد. در قالب تعادل عمومى مجموعه‏اى از روابط پیچیده ریاضى براى تحلیل عناصر اقتصادى بکار مى‏روند.
تجزیه و تحلیل داده‏ها و ستانده‏ها از عناوین دیگرى است که کاربرد دقیقى از ریاضیات در اقتصاد را نشان مى‏دهد. این تجزیه و تحلیل، در واقع عصاره و روح تعادل عمومى را در یک قالب ساده شده مطالعات تجربى ارائه مى‏نماید. از این رو شاید بتوان آن را شکل خاصى از تعادل عمومى تصور کرد. ضمنا کاربرد تجزیه و تحلیل داده و ستانده در جوامع با نظام متمرکز بیشتر از دیگر نظامهاى اقتصادى

مى‏باشد. همچنین تئورى بازیها، برنامه‏ریزى خطى و امثال آن از دیگر زمینه‏هاى بسیار مهم و کارساز در کاربرد ریاضیات در اقتصاد هستند. تئورى بازیها مطالعه رفتار تصمیم گیرندگان مستقلى را به عهده دارد که منافع آنها به برخورد همکارانه یا غیر همکارانه رقباى آنها بستگى دارد. (Shubick, 1983) برنامه‏ریزى خطى یک تکنیک بهینه یا بى مى‏باشد که اولین بار در سال 1947 توسط «دانت زیگ»(Dantzig) پیشنهاد شده، هر چند قبل از وى جان نیومن و کانترو ویچ زمینه‏هاى اولیه آن را ترسیم کرده بودند.(Luenberger, 1984)

بى توجهى به انتظار واقعى از ریاضیات و کاربرد ناسازگار آن باعث شده که در حال حاضر توافقى فراگیر در مورد کاربرد آن در اقتصاد وجود ندارد. به بیان دیگر اگر ریاضیات به عنوان یک ابزار در اقتصاد بکار رود، مى‏تواند کارایى مطالعات مربوطه را بالا ببرد. اما اگر «هدف» قرار گیرد، مشکل ساز است. به قول صاحب نظر معروف اقتصاد ریاضى آلفا چیانگ، اقتصاد ریاضى رشته مستقلى نبوده، بلکه یک نگرش محسوب مى‏شود. برخى عقیده دارند که ریاضیات به موضوعات مورد بررسى جلوه فنى مى‏دهد. بنابراین در علومى مثل فیزیک، شیمى و اخترشناسى و سایر علوم طبیعى قابلیت استفاده زیادى دارد، زیرا رفتار پدیده‏هاى علوم مذکور عمده تابع قوانین دقیقى هستند.

اما ریاضیات در علوم اجتماعى که در قالب آنها، رفتار انسانى و اجتماعى محور اصلى است، کاربردى زیادى ندارد. زیرا رفتارهاى یاد شده تابع قوانین دقیقى نخواهند بود. دیگر این که، با وجودى که روابط انسانى تحت تأثیر متغیرهاى زیادى قرار مى‏گیرند، اما عناصر ریاضى در قالبهاى معینى، تعریف مى‏شوند. بدیهى است، اگر انتظار از ریاضیات درست تعریف شود، بحث فوق مطرح نخواهد بود. زیرا در آن صورت ریاضیات صرفا براى ساده کردن و شفاف ساختن تئوریهاى اقتصادى است و نباید از ریاضیات انتظار تئورى سازى داشت.

یک هشدار دیگر در مورد کاربرد ریاضیات این است که معمولاً در قالب آن، عناصر ساده و قابل اندازه‏گیرى قرار مى‏گیرد، در نتیجه در مطالعه مربوط به آن، بسیارى از روابط پیچیده و غیر کمى با وجود اهمیت زیادى که دارند، ممکن است کنار گذاشته شوند. بحث دیگر، خلط ابزار و هدف در کاربرد ریاضیات مى‏باشد. باید توجه داشت که هدف از کاربرد ابزار ریاضى، کشف قوانین مطابق با واقع در اقتصاد است، و نه ظاهر سازى و علم نمایى.

خلط جنبه فنى با جوانب سیاسى اجتماعى، از دیگر هشدارهاى مورد توجه در این رابطه است. اصولاً اقتصاد دانان در کاربرد ریاضیات با علائم و فرمولها و اعداد سر و کار دارند. بنابراین ممکن است، در مواردى از واقعیات اجتماعى سیاسى جامعه دور افتند. به عنوان مثال سیاست گذاران اقتصاد ایران در دوره 8 ساله پس از جنگ با کاربرد شاخصها و اعداد نشان مى‏دهند که اقتصاد، با استفاده از نسخه تعدیل اقتصادى از صندوق بین المللى پول، فرایند پویا و موفقى داشته است. ولى این همه معضلات اقتصادى، اجتماعى، سیاسى و فرهنگى که عمده حاصل عملکرد دولتمردان آن دوره است، چگونه توجیه مى‏شود.(19) به نظر مى‏رسد در طراحى مدل تعدیل اقتصادى براى ایران به ساختارهاى اصلى اقتصاد کشور توجه کافى نشده است.

جلوه کمى و علمى دادن به تئورى اقتصادى، از دیگر زمینه‏هاى کاربرد ریاضیات در اقتصاد است. برخى از اقتصاد دانان علاقه دارند، که امور تئوریک را به صورت کاملاً کمى جلوه دهند. ایروینگ فیشر که مولف اولین کتاب اقتصاد ریاضى نیز محسوب مى‏شود، تصریح مى‏کند، تا تئورى اقتصادى، منجر به تجزیه و تحلیل کمى نشود بى فایده است و ریاضیات این قدرت تحلیل را دارد.
گویى کمّى کردن تئوریها و جلوه ریاضیاتى دادن به آن، علمیت و اعتبار علمى نیز براى آن به همراه داشته است. همچنین عده‏اى طرح کاربرد وسیع ریاضیات از نظر گالیله را به تمام رشته‏ها سرایت مى‏دهند.(21) لئونتیف نیز تاکید زیادى دارد که امور اقتصادى را کمّى نماید و اختراع دستگاه داده ـ ستانده توسط وى، نمونه این امر است. در عین حال کار وى بسیار ارزشمند است و ریاضیات را در جایگاه مناسب خود به کار برده است.

با وجودى که طراحى تئوریها با استفاده از ریاضیات، جنبه فنى به آن مى‏دهد و براى ساده سازى آن مفید است، اما دو مطلب را در این مورد باید در نظر داشت: یکى این که این امر لزوما اعتبار علمى براى مطالعه مذکور به همراه ندارد، زیرا علمى بودن به انسجام و روشمندى و سازگارى محتوا و دارا بودن قابلیت بررسى و غیر جانب دارانه بودن و امثال آن مربوط است و این لزوما با ورود ریاضیات تأمین نمى‏شود. دوم این که اصولاً برخى از عناصر اقتصادى، قابلیت کمى شدن ندارند. مثلاً بسیارى از ابعاد انگیزه‏هاى کارگزاران اقتصادى و اهداف اصلى برنامه ریزان اقتصادى و بسیارى از نهادها و سنتهاى اقتصادى و اندیشه‏ها و عقاید اقتصادى از این نمونه است.
ذکر بیانى از ماکس وبر در این رابطه مفید به نظر مى‏رسد. وى تصریح مى‏کند که: علوم طبیعى مبتنى بر ریاضیات، بر دو عنصر متکى است: یکى همان تفکر عقلانى است که از فلسفه یونان نشأت گرفته و دیگرى آزمون تجربى است که مربوط به دوره رنسانس است.(morishima, 1984) اشاره به این امر توسط (وبر) که خود صاحب نظر متدلوژى در علوم اجتماعى است، قابل تأمل است. به بیان دیگر این گونه نیست که تمامى ابعاد استفاده از ریاضیات در اقتصاد از یک ضرورت واقعى شکل گرفته و روندى طبیعى و سازگار داشته باشد.

والراس و مشکلات تئورى (اقتصاد محض)
ریشه برخى از مسائل یاد شده، به تصویر اقتصاد به عنوان یک علم تجربى و طبیعى برمى گردد که عمده از زمان والراس آغاز شد. والراس به خاطر تجربى ساختن علم اقتصاد بطور وسیع از ریاضیات استفاده مى‏کند. او در ترسیم اقتصاد محض، گویى از فیزیک محض سخن مى‏گوید.

والراس در یک جا مى‏گوید: در اقتصاد محض، باید فرض کنیم، بازار کاملاً رقابتى است. همانطور که در مکانیک محض فکر مى‏کنیم، هیچ نوع اصطکاکى وجود ندارد. اقتصاد نیز همانند نجوم و مکانیک، علمى تجربى و عقلانى است.(Ibid) ساموئلسون، کوپمانزو استیون نیز تصریح مى‏کنند که: اقتصاد با مطالعه پیرامون تجربیات ارتباط دارد همانطور که فیزیک یا زیست‏شناسى نیز چنین هستند.(Ibid)
بدیهى است علم محض والراسى با وجود منافع علمى، کاربرد قابل توجهى در جهان واقعى ندارد. البته پرفسور «ارو» و همچنین پرفسور «هان» تصریح مى‏کنند که حتى 70 سال پس از مرگ والراس هم هنوز اقتصاد تبدیل به علم محض نشده است.(Arrow, 1988) اساسا تجسم اقتصاد محض والرسى، همان الگوى تعادل عمومى رقابتى وى است که جنبه غیر واقعى دارد و به همین خاطر از دهه 1960 به بعد تلاشهاى زیادى براى تعدیل و یا جایگزینى آن به عمل آمده است. در الگوى

مربوطه فرض مى‏شود که کلیه قیمتها در بازار به صورتى آزادانه تعیین مى‏شوند. بدیهى است، این فرض، حتى در بخش وسیعى از بازارهاى کشورهاى پیشرفته نیز واقعیت ندارد تا چه رسد به اقتصاد دیگر کشورها. این است که الگوى والراسى عملاً به صورت یک مدینه فاضله، قابل ذکر است و در بسیارى از کشورها اساسا کاربرد ندارد.
اگر قرار باشد، قضایاى ریاضى در تحلیل اقتصادى، جنبه واقعى داشته باشند، باید این قضایا با شرایط اقتصادى جامعه مورد نظر سازگار باشند. به همین خاطر جدول داده ستانده در یک کشور سوسیالیستى با یک نظام سرمایه دارى و یا اسلامى تفاوت دارد. جالب توجه است که پیچیدگى جهان واقعى به گونه‏اى است که حتى در درون نظام سرمایه دارى چندین زیر نظام وجود دارد که با هم تفاوت جدى دارند. نظام سرمایه دارى در ژاپن با نظام سرمایه دارى در انگلستان تفاوت دارد مثلاً نظام سرمایه دارى در آلمان با نظام سرمایه دارى در آمریکا متفاوت است.(ر.ک: دادگر، 1380: صص 26-6(
همین طور در کشورهاى سوسیالیستى و اسلامى نیز زیر نظامهاى مختلفى وجود دارند. نگرش اسلامى در مالزى و پاکستان، با نگرش اسلامى در ایران و مصر تفاوت دارد. دیدگاه اسلامى در افغانستان با نگرش اسلامى در لبنان متفاوت است. گرایش سوسیالیستى در چین با روسیه یکسان نیست. اندیشه سوسیالیستى در کوبا با کره شمالى یکسان نیست. بنابراین عقلایى نیست به دنبال کاربرد یک الگوى ریاضى جهان شمول جهت کاربرد در یک تئورى اقتصادى باشیم.

اصولاً کاربرد نامناسب هر ابزار و استفاده از آن بیش از توان واقعى‏اش داراى بازدهى نهایى منفى خواهد بود. در بسیارى از کشورهاى غربى و بویژه در دنیاى آنگلوساکسون کاربرد ریاضیات در اقتصاد بطور وسیعى بالاتر از ظرفیت علمى آن است. اما ابزار ریاضى در چین و ژاپن و تا حدودى در روسیه و حتى در آلمان و فرانسه، به میزان کمترى حاکم شده و لذا دشوارى زیادى به همراه ندارد.

  تحقیق آشنایی با انرژی هسته ای و استفاده های صلح جویانه از آن در صنعت و اقتصاد فایل ورد (word) دارای 18 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد تحقیق آشنایی با انرژی هسته ای و استفاده های صلح جویانه از آن در صنعت و اقتصاد فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی تحقیق آشنایی با انرژی هسته ای و استفاده های صلح جویانه از آن در صنعت و اقتصاد فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن تحقیق آشنایی با انرژی هسته ای و استفاده های صلح جویانه از آن در صنعت و اقتصاد فایل ورد (word) :

بخشی از فهرست تحقیق آشنایی با انرژی هسته ای و استفاده های صلح جویانه از آن در صنعت و اقتصاد فایل ورد (word)

عنوان صفحه

مقدمه 2
سوخت هسته ای 2
انرژی هسته ای 3
شکافت هسته ای 4
نیروگاه برق اتمی 5
نیروگاه اتمی بوشهر 8
دیدگاههای اقتصادی و زیست محیطی برق هسته ای 9
دیدگاه اقتصادی استفاده از برق هسته ای 10
دیدگاه زیست محیطی استفاده از برق هسته ای 11
کاربردهای علوم و تکنولوژی هسته‌ای 14

انرژی هسته ای از عمده ترین مباحث علوم و تکنولوژی هسته ای است و هم اکنون نقش عمده ای را در تأمین انرژی کشورهای مختلف خصوصا کشورهای پیشرفته دارد. اهمیت انرژی و منابع مختلف تهیه آن، در حال حاضر جزء رویکردهای اصلی دولت¬ها قرار دارد. به عبارت بهتر، بررسی، اصلاح و استفاده بهینه از منابع موجود انرژی، از مسائل مهم هر کشور در جهت توسعه اقتصادی و اجتماعی است. امروزه بحران¬های سیاسی و اقتصادی و مسائلی نظیر محدودیت ذخایر فسیلی، نگرانی¬های زیست محیطی، ازدیاد جمعیت، همگی مباحث جهان شمولی هستند که با گستردگی تمام فکر اندیشمندان را در یافتن راه کارهای مناسب برای حل معظلات انرژی در جهان به خود مشغول داشته اند.
در حال حاضر اغلب کشورهای جهان به نقش و اهمیت منابع مختلف انرژی در تأمین نیازهای حال و آینده پی برده و سرمایه گذاری ها و تحقیقات وسیعی را در جهت سیاست گذاری، استراتژی و برنامه های زیربنایی و اصولی انجام می دهند. در میان حامل¬های مختلف انرژی، انرژی هسته ای جایگاه ویژه ای دارد. هم اکنون بیش از 430 نیروگاه هسته ای در جهان فعال می باشند و انرژی برخی کشورها مانند فرانسه عمدتا از برق هسته¬ای تأمین می شود.
جمهوری اسلامی ایران بیش از سه دهه است که تحقیقات متنوعی را در زمینه های مختلف علوم و تکنولوژی هسته ای انجام داده و براساس استراتژی خود، مصمم به ایجاد نیروگاه¬های هسته ای به ظرفیت کل 6000 مگاوات تا سال 1400 هجری شمسی می باشد. در این زمینه، جمهوری اسلامی ایران در نشست گذشته آژانس بین المللی انرژی اتمی، تمایل خود را نسبت به همکاری تمامی کشورهای جهان جهت ایجاد این نیروگاه¬ها و تهیه سوخت مربوطه رسما اعلام نموده است.

  تحقیق اعتیاد به مواد مخدر در جوامع مختلف فایل ورد (word) دارای 14 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد تحقیق اعتیاد به مواد مخدر در جوامع مختلف فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی تحقیق اعتیاد به مواد مخدر در جوامع مختلف فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن تحقیق اعتیاد به مواد مخدر در جوامع مختلف فایل ورد (word) :

زندگی اجتماعی انسان تحت حاکمیت قواعد و هنجارهای اجتماعی است. اگر ما از قواعدی که انواع رفتار را در زمینه‌های معینی به عنوان رفتارهای مناسب و رفتارهای دیگری را به عنوان رفتارهای نامناسب تعریف می‌کنند، پیروی نمی‌کردیم، فعالیتهایمان دستخوش هرج و مرج می‌گردید.
از سوی دیگر زندگی اجتماعی انسان با پدیده‌های اجتماعی نمود می‌یابد. پدیده‌های اجتماعی در واقع واقعیت‌هایی هستند که جزء ذاتی زندگی اجتماعی بشر می‌باشند. حال اگر برخی از این پدیده‌ها در وضعیتی قرار گیرند که از سوی جامعه، منفی تلقی شوند، ممکن است که در حیات مطلوب اجتماعی اثر نامناسب گذارده و یا آن را تهدید نمایند. اما باید دانست که تلقی منفی از یک پدیده اجتماعی در همه جوامع یکسان نیست و شاید معدودی از این پدیده‌ها را بتوان یافت که وجود آنها در تمام یا اغلب جوامع همراه با تلقی منفی باشد. همچنین در یک جامعه خاص نیز تشخیص مثبت یا منفی بودن یک پدیده در میان گروه‌ها یا افراد مختلف، لزوماً یکسان نمی‌باشد. در این میان تلقی رهبران سیاسی جامعه، فراتر از یک تلقی فردی بوده و به مقدار زیادی در روند حیات جامعه تأثیر دارد.
اعتیاد به مواد مخدر یکی از مسائل مبتلا به امروز جهان است. پدیده‌ای است که بیش از پیش نسل امروز و فردا را تهدید به نابودی می‌کند و این امر تقریباً درد جدیدی است، روزی نیست که سمینارها و کنفرانس‌هایی با شرکت عده‌ای صاحب نظران دنیا در زمینه‌های جرم شناسی، روان شناسی، جامعه شناسی و… تشکیل نگردد و در پی از بین بردن این درد بی‌درمان نباشند. ولی از آنجا که در فکر شناخت زمینه‌های اعتیاد بر نمی‌آیند غالباً طرق درمان پیشنهادی آنان نیز چاره درد نمی‌کند. این است که می‌بینیم هر روز بر تعداد معتادین چه در ایران و چه در جهان افزوده می‌گردد.

  تحقیق نیروگاه ها فایل ورد (word) دارای 144 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد تحقیق نیروگاه ها فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی تحقیق نیروگاه ها فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن تحقیق نیروگاه ها فایل ورد (word) :

1-1- مقدمه
نیروگاه های بخاری یکی از مهمترین نیروگاه های حرارتی می باشند که در اکثر کشورها، از جمله ایران سهم بسیار زیادی را در تولید انرژی الکتریکی بر عهده دارند، به طوریکه سهم تولید این نوع نیروگاهها حدود 3/47% کل تولید انرژی کشورمان می اشد. از مهمترین این نیروگاهها در کشورمان می توان به نیروگاه های شهید سلیمی نکا ،‌شهید رجایی قزوین، شهید محمدمنتظری اصفهان، رامین اهواز، اسلام آباد اصفهان، طوس مشهد، بعثت تهران، شهید منتظر قائم کرج، تبریز، بیستون کرمانشاه ، مفتح (غرب) همدان، و بندرعباس اشاره نمود. مشخصات این نیروگاهها به همراه دیگر نیروگاه های بخاری کشورمان در سال 1381 را میتوان در جدول (1-1) مشاهده نمود.
در این نیروگاهها، از منابع انرژی فسیلی از قبیل نفت، گاز طبیعی، مازوت و غیره استفاده میشود؛ به این ترتیب که از این سوختها جهت تبدیل به انرژی حرارتی استفاده شده، سپس این انرژی مکانیکی، و در مرحله بعد به انرژی الکتریکی تبدیل می گردد. به عبارت دیگر در این نیروگاه سه نوع تبدیل انرژی صورت می گیرد. اولین نوع، تبدیل انرژی شیمیایی (انرژی نهفته در سوخت) به انرژی حرارتی است که این تحول در وسیله ای به نام دیگ بخار صورت می پذیرد. این تبدیل انرژی باعث می شود که آب ورودی به دیگ بخار تبدیل به بخار با دمای زیاد شود. دومین نوع، تبدیل انرژی حرارتی به انرژی مکانیکی است که این تحول در توربین نیروگاه صورت می گیرد و انرژی حرارتی در بخار ورودی به توربین، تبدیل به انرژی مکانیکی چرخشی محور توربین می شود. سومین و آخرین نوع از تبدیل انرژی در نیروگاه های بخاری، تبدیل انرژی مکانیکی روتور به انرژی الکتریکی می باشد که این تحول در ژنراتور نیروگاهها صورت می گیرد. در نهایت، انرژی الکتریکی توسط خطوط انتقال به مصرف کنندگان منتقل می شود. در این فصل برآنیم تا تجهیزات این نوع نیروگاهها را تشریح کنیم. بدین منظور ابتدا سیکل ترمودینامیکی بخاری بیان می گردد. پس از آشنایی مقدماتی با تجهیزات اصلی یک نیروگاه از قبیل توربین، دیگ بخار، کندانسور، و پمپ تغذیه، به طور مجزا، تجهیزات اصلی و جانبی این نیروگاهها مطرح می شود.
جدول (1-1) : مشخصات نیروگاه های بخاری ایران در سال 1381
نیروگاه محل جغرافیایی زمان بهره برداری تعداد واحدها قدرت نامی هرواحد MW مجموع تولید MW
رامین اهواز 78-1358 6 315 1890
شهیدسلیمی نکا 60-1358 4 440 1760
شهیدمنتظری اصفهان 78-1363 8 200 1600
شازند اراک 80-1379 4 325 1300
بندرعباس بندرعباس 64-1359 4 320 1280
شهیدرجایی قزوین 1371 4 250 1000
مفتح غرب همدان 1373 4 250 1000
اسلام آباد اصفهان 67-1348 5 320*2
120*1
5/37*2 835
تبریز تبریز 68-1365 2 368 736
بیستون کرمانشاه 1373 2 320 640
شهیدمنتظرقائم کرج 52-1350 4 25/156 625
طوس مشهد 1365 4 150 600
شهیدمدحج اهواز 1354 2 145 290
بعثت تهران 47-1346 3 5/82 5/247
شهیدبهشتی لوشان 1352 2 120 240
ایرانشهر ایرانشهر 81و76-75 3 64 192
مشهد مشهد 1353 3 60*2 120
زرند کرمان 1352 2 30 60
شهیدفیروزی تهران 1338 4 5/12 50


1-2- سیکل ترمودینامیکی نیروگاه بخاری
1-2-1- مقدمه
تقریباً تمام سیستمهایی که انرژی ذخیره شده در سوخت را به انرژی مکانیکی تبدیل می کنند، دارای یک سیال در گردش سیکل هستند. این سیستم ها را میتوان بر اساس نوع سیال در گردش به صورت زیر دسته بندی نمود:
الف) سیکل های قدرت گازی: سیستم های قدرتی هستند که در آنها، سیال در گردش به صورت گاز است و تغییر فازی در سیکل صورت نمی گیرد. از مهمترین این سیستمها میتوان به توربین های گازی، موتورهای دیزلی و ... اشاره نمود. در این نوع سیکل ها معمولاً هوا و مواد سوختی در شرایط محیط و با نسبت معینی وارد سیستم می شود و پس از طی یک رشته تحول به صورت محصول های احتراق از سیستم خارج میشوند. بدین ترتیب اگر چه این سیستم ها، یک سیکل مکانیکی را طی می کنند، ولی دارای یک سیکل ترمودینامیکی نیستند و اصطلاحاً از نظر ترمودینامیکی به سیستم های باز مشهور هستند.
ب ) سیکل های قدرت بخاری: سیستم های قدرتی هستند که در آنها، سیال در گردش ضمن طی کردن سیکل، تغییر فاز می دهد و بر خلاف سیکل های قدرت گازی، یک سیکل ترمودینامیکی را طی می کنند. این سیکل ها از نظر ترمودینامیکی یک سیکل بسته را تشکیل می دهند که سیال در گردش، همواره در سیستم، جریان دارد. سیالی که معمولاً مورد استفاده قرار می گیرد آب است که به صورت دو فاز مایع و بخار در سیکل، جریان می یابد. سیکل قدرت بخاری که در نیروگاه های بخاری استفاده می شود، سیکل رانکین است. قبل از تشریح سیکل رانکین نیروگاه بخاری، باید سیکل ایده ال کارنو و دلایل عدم استفاده از آن را در این نیروگاهها بیان نماییم.
1-2-2- سیکل کارنو با استفاده از بخار آب
همانطور که از مباحث ترمودینامیک می دانیم سیکل کارنو، یک سیکل ایده‌ال است که بازده سیکل کارنو فقط به درجه حرارتهای منابع گرم و سرد بستگی دارد و به سیال در گردش، ارتباطی ندارد. حال باید دید که چرا چنین سیکلی که دارای بالاترین بازده است، برای سیال بخار آب استفاده نمی شود. بدین منظور، سیکل کارنو به همراه منحنی دما – انتروپی را مطابق شکل (1-1) در نظر بگیرید.
سیکل کارنو از چهار مرحله اصلی تشکیل شده است:
1) یک فرآیند دما ثابت برگشت پذیر که گرما از یک منبع با دمای بالا به سیال منتقل می شود (تحول 3-2).
2) یک فرآیند آدیاباتیک برگشت پذیر انبساطی که با انجام کار در توربین، دمای سیال از دما منبع گرم به دمای منبع سرد کاهش می یابد (تحول 4-3).
3) یک فرآیند دما ثابت برگشت پذیر که گرما از سیال، به منبع با دمای پایین منتقل می شود (تحول 1-4).
4) یک فرآیند آدیاباتیک برگشت پذیر تراکمی که با انجام کار، دمای سیال از دمای منبع سرد به دمای منبع گرم افزایش می یابد (تحول 2-1)
هر یک از فرآیندهای فوق، به طور جداگانه برگشت پذیر هستند و از این رو، سیکل به طور کامل برگشت پذیر است. اما کاربرد سیکل کارنو با استفاده از سیال بخار آب به طور کامل برگشت پذیر است. اما کاربرد سیکل کارنو با استفاده از سیال بخار آب عملی نمی باشد. دلایل غیر عملی بودن سیکل کارنو آن است که اولا تحول 1-4 یک تحول دماثابت و فشار ثابت است که در کندانسور حاصل می گردد، اما نمی توان کیفیت نقطه (1) را که سیال ورودی به پمپ تغذیه است کنترل نمود؛ زیرا اگر نقطه (1) در محل مطلوب و مورد نظر نباشد، فشردن بخار به طور انتروپی ثابت در پمپ تغذیه غیر ممکن است ثانیاً تراکم یک ماده در حالت دو فاز با شرط انتروپی ثابت (مثل ترکیب مایع – بخار در نقطه (1) از سیکل کارنو) تحول مشکلی خواهد بود. ثالثاً امکان انتقال حرارت در دیگ بخار تحت یک تحول دما ثابت وجود ندارد؛ زیرا این کار مستلزم سطح انتقال حرارت بی نهایت می باشد لذا همواره انتقال حرارت، فرآیندی برگشت ناپذیر تلقی می شود.
1-2-3- سیکل رانکین
یک نمونه از سیکل ساده رانکین با سیال بخار آب به همراه نمودار (T-S) را مطابق شکل (1-2) در نظر بگیرید.
در این سیکل، ابتدا آب با فشار کم توسط پمپ تغذیه (BFP) به آب با فشار زیاد تبدیل می شود (تحول 2-1) و آب با فشار زیاد به سمت دیگ بخار منتقل می شود. در دیگ بخار به وسیله انتقال حرارت از منبع گرم به سیال آب، دمای آب ورودی افزایش می یابد. این انتقال حرارت به حدی است که سیال آب ورودی به دیگ بخار، افزایش می‌یابد. این انتقال حرارت به حدی است که سیال آب ورودی به دیگ بخار، تبدیل به بخار اشباع می شود (تحول 3-2) . این تحول به صورت یک تحول با فشار ثابت است. بخار اشباع خارج شده از دیگ بخار، پس از عبور از پره های توربین منبسط می شود که این انبساط، باعث ایجاد کار در طول محور توربین می گردد (تحول 4-3). این تحول، یک تحول آدیاباتیک است که باعث می شود تا سیال خروجی از توربین به صورت بخار مرطوب (بخار همراه مایع) در آید. حرارت موجود در این بخار مرطوب در وسیله ای به نام کندانسور جذب می شود (تحول 1-4).

  مقاله مدیریت منابع ضایعات شهری فایل ورد (word) دارای 43 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله مدیریت منابع ضایعات شهری فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله مدیریت منابع ضایعات شهری فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله مدیریت منابع ضایعات شهری فایل ورد (word) :

هدف :
افزایش بهره وری، حفظ سیمای شهر، آگاهی مردم و پیدا کردن مناسب ترین و اقتصادی ترین روش جمع آوری مواد زاید

تعریف زباله:
پس ماند و باقیمانده حاصل از تولید یا تغییر شکل چیز های دیگر و نیز آنچه قبلاً استفاده شده و دیگر قابل استفاده نیست.
زباله انواعی دارد، بخش هایی که تولید کننده زباله هستند، متفاوتند. با توجه به اینکه زباله در چه بخشی تولید می شود، زباله ها به سه دسته قابل تقسیم اند:
1    شهری
2    صنعتی
3    خطرناک

1 زباله های شهری:زباله هایی است که توسط قسمت های مختلف شهر مثل منازل، ادارات و ; تولید می شود و خود به پنج قسمت عمده تقسیم می شوند.
الف) پسماند های غذایی که مهمترین قسمت زباله است زیرا از یک سو به دلیل تخمیر و فسادپذیری                                          سریع، بوی نامطبوع تولید کرده و محل مناسبی برای رشد و تکثیر مگس و سایر حشرات و جوندگان موزی می شود و از سوی دیگر به دلیل قابلیت تهیه کمپوست (کود) حائز اهمیت است.
از طرفی میزان این پسماند ها در زباله های ایران 35 تا 76 درصد گزارش شده است.
ب) آشغال: به بخش فساد ناپذیر زباله (به جزء خاکستر) آشغال گفته می شود.آشغال ها به دو بخش قابل اشتعال و غیر قابل اشتعال تقسیم می شود.
ج) خاکستر که به باقیمانده حاصل از سوزاندن زغال، چوب و دیگر مواد سوختنی گفته می شود.
د) زایدات ساختمان سازی که به مواد باقیمانده از فعالیت های ساختمانی و راهسازی اطلاق می شود که در زبان عامیانه به آن نخاله های ساختمانی گفته می شود.
ه) زایدات ویژه: منظور از این زایدات مواد حاصل از جارو کردن معابر، خیابان ها، برگ درختان، اجساد حیوانات مرده و مواد به جای مانده از وسایل نقلیه است.

2 زباله های صنعتی: مواد زاید ناشی از فعالیت های صنعتی هستند و معمولاً شامل فلزات، مواد پلاستیکی، مواد شیمیایی و بالاخره زباله های ویژه و خطرناکی هستند که عمل جمع آوری، حمل و نقل و دفع آنها ضوابط ویژه ای دارد. مثل مواد باقیمانده از غنی سازی اورانیوم که زباله های باقیمانده از این عملیات خودداری تشعشعات خطرناکی است.

3 زباله های خطرناک: بر اساس تعریف آژانس حفاظت محیط زیست (EPA) زباله های خطرناک به مواد زاید جامدی گفته می شود که بالقوه خطرناک بوده و یا اینکه پس از طی مدتی موجبات خطر را برای محیط زیست فراهم می کند و یکی از مشخصه های زیر را داراست:
قابلیت انفجار، احتراق، خوردگی، واکنش پذیری، سمی بودن و; .

4    زباله های بیمارستانی: زباله های بیمارستانی جزء زباله های خطرناک دسته بندی می شود که ما به دلیل اهمیت بالای این زباله ها، آنها را به طور جداگانه و در یک گروه مجزا در نظر می گیریم.

زباله های بیمارستانی شامل موادی هستند که با توجه به نوع کار و وظیفه در هر بخش بیمارستان متفاوت می باشند. این زباله ها به هفت گروه تقسیم می شوند.
1-    زباله های معمولی بیمارستانی: زباله های مربوط به بسته بندی مواد و دیگر زباله های پرسنل شاغل در بیمارستان و خوابگاه های آنهاست.
2-    زباله های پاتولوژیکی: شامل بافت ها و اعضای جدا شده از بدن انسان مثل پوست، گوشت، رگ و ; است.
3-    مواد زاید شیمیایی: شامل جامدات، مایعات و گاز های زاید می باشد که به وفور در بیمارستان ها وجود دارد. در بخش های تشخیص و آزمایشگاه ها ماحصل نظافت و ضد عفونی بیمارستان وسایل و ابزار تنظیف و ضد عفونی دارویی و ; شیمیایی است.
4-    مواد زاید رادیواکتیو: این مواد در برخی بخش های بیمارستان وجود دارد و جمع آوری و دفع آنها دارای خصوصیات ویژه ای است.
5-    مواد زاید عفونی: شامل باند هایی که با آنها روی زخم را می بندند.
6-    زایدات دارویی
7-    ظروف مستعمل که تولید آنها در بخش های مختلف بیمارستان به شکل های متفاوتی وجود دارد.

بعد از آشنا شدن با مفهوم زباله و انواع آن وارد بحث اصلی که همان مدیریت مواد زاید شهری است می شویم و در ابتدا تعریفی برای این عنوان ارائه می دهیم.
مدیریت مواد زاید شهری عبارتست از مقررات منسجم و هماهنگ در زمینه کنترل، تولید، ذخیره، حمل و نقل، پردازش و دفع مواد زاید جامد که منطبق بر بهترین اصول اقتصادی، بهداشتی و زیست محیطی است.

در این راستا به چند مفهوم الزامی است
1-    مفهوم جمع آوری زباله
2-    مفهوم دفع زباله
3-    مفهوم بازیافت زباله
که ما به هر کدام به صورت جداگانه ای رسیدگی می کنیم.

1-    جمع آوری زباله:
جمع آوری و حمل و نقل زباله یکی از مهمترین عملیات مدیریت مواد زاید جامد است. طبق محاسبات انجام شده حدود 80 درصد کل مخارج مدیریت مواد زاید شهری مربوط به جمع آوری زباله است که درصد بالایی از این مقدار مربوط به حقوق کارگران و نیروی انسانی است به همین جهت اصلاح، بهینه سازی و مکانیزه کردن سیستم جمع آوری و حمل زباله ضمن تسریع در عملیات، هزینه و نیروی انسانی کمتری را نیاز خواهد داشت. در زیر چند مورد از روش های جمع آوری و حمل و نقل زباله در کشور ایران را به اختصار بیان می کنیم.
الف) حمل زباله از منازل به وسیله گاری های دستی و انتقال مستقیم آنها به کامیون های سرپوشیده:
در این روش زباله های خانگی طبق برنامه های پیش بینی شده توسط کارگران تنظیف شهری از منازل جمع آوری و به وسیله چرخ های زباله با حجم کافی به ایستگاه های مشخص شده در سیستم منتقل شده و مستقیماً در کامیون های زباله کش بارگیری می شود.
ب) جمع آوری زباله از منازل و انتقال آن به جایگاه های موقت شهری:
استفاده از این روش عموماً در شهر های قدیمی به علت وجود کوچه های تنگ و باریک و عدم دسترسی به چرخ های زباله که عموماً غیر بهداشتی است وجود دارد. به این ترتیب که به جایگاه های موقت حمل گردیده و بر روی هم تلنبار می شود تا به وسیله کامیون های زباله کش به ترمینال های زباله یا به محل دفن حمل شود.
ج) کاربرد وانت ها در حمل و نقل زباله
د) سیستم جمع آوری زباله با کانتینر های ثابت  Stationary Container System(S.C.S)
در این روش کانتینر های مستقر در اماکن تولید زباله به وسیله مردم یا مأمورین شهرداری بارگیری می شود. سپس کامیون های ویژه حمل زباله طبق برنامه از پیش تعیین شده به محا استقرار کانتینر حرکت نموده و پس از تخلیه زباله در مخزن خود کانتینر را در محل اصلی مستقر می کند.

2- مفهوم دفع زباله:
دفع زباله در ایران معمولاً به دو روش صورت می گیرد:
    الف) دفن کردن            ب) سوزاندن

    که هر روش دارای محاسن و معایب متعددی است.
الف) دفن زباله:
در خصوص دفن زباله ها معیار ها و مکان یابی هایی وجود دارد. زمینی که مواد در آن دفن می شود باید از چند نظر مورد بررسی قرار گیرد:
1-    شیب زمین
2-    بارش
3-    جهت باد
4-    عمر متوسط زمین
عمر متوسط زمین با توجه به تغییر رشد جمعیت معمولاً دوره های 20 تا 40 ساله در نظر گرفته می شود.

طبق تحقیقات انجمن علمی آمریکا(APA) در مورد اندازه زمین مورد نیاز برای دفن بهداشتی زباله فرمول تجربی زیر ارائه شده است:
vفضای مورد نیاز در طول سال
Rسرانه تولید زباله
Cvحجم خاک پوششی مورد نیاز
Pدرصد کاهش حجم زباله بر اثر فشردگی
Dدانسیته (تراکم) متوسط زباله

علاوه بر تعیین اندازه زمین برای دفن زباله باید به دستورالعمل های اولیه و مقدماتی جهت یافتن مکان مناسب دفن زباله توجه کرد.
1- از چاه های تغذیه آب آشامیدنی حداقل 300 متر فاصله داشته باشد
2- از منابع آب های سطحی حداقل 100 متر فاصله داشته باشد
3- در مناطق پر باران مستقر نباشد
4- دارای خاک ریز به ضخامت 10 متر و از جنس رس یا مواد مشابه باشد
5- در جهت باد های غالب قرار نداشته باشد
6- از گسل ها و شکست های زمین حداقل 80 تا 100 متر فاصله داشته باشد
7- دارای دوره سیل خیزی حداقل 100 ساله باشد
8- خاک آن رسی و در مرحله بعد شنی باشد
9- شیب کمتر از 4 درصد داشته باشد
10- دارای سنگ بستری تا حد امکان از جنس سنگ های آذرین باشد
11- از مراکز جمعیتی، هتل، رستوران، تأسیسات فرآوری خوراکی، مدارس و پارک های عمومی حداقل 300 متر فاصله داشته باشد
12- از شبکه جاده های دسترسی حداقل 80 متر و حداکثر 1 کیلو متر فاصله داشته باشد
13- از شهر ها حداقل 2 تا 3 کیلومتر و حداکثر 20 کیلومتر فاصله داشته باشد.
14- جاده های دائمی مسیری به عرض حداقل برابر 6 تا 7 متر داشته باشد.
15- دارای کاربرد های با ارزش مثل کشاورزی، مرتع و تالاب نداشته باشد.
16- حداقل 8 کیلومتر با فرودگاه فاصله داشته باشد.
17- از مراکز تاریخی و باستانی، نواحی حساس و بحرانی حداقل 700 متر فاصله داشته باشد.
18- قیمتی کمتر از 50 درصد قیمت گرانترین محل اطراف را داشته باشد.
19- دارای عمری معادل 15 تا 20 سال باشد.
 
ب) سوزاندن:
در ایران با توجه به کیفیت زباله های شهری که بهره‌وری بازیافت و کود سازی در آنها زیاد است و نیز با عنایت به وجود زمین های بایر و فراوان اطراف شهر‌ها جهت دفن بهداشتی زباله ها،سرمایه گذاری در جهت احداث کارخانه های زباله سوز توصیه نمی شود. اما از آنجا که آلودگی بیولوژیکی و عفونی زباله های بیمارستانی معمولاً بیش از انواع دیگر زباله است، کارشناسان بهترین روش برای دفع زباله های بیمارستانی را سوزاندن در کوره های زباله سوز توصیه کرده اند

محاسن سوزاندن زباله:
1-    این روش مناسب ترین روش دفع زباله است که در مقایسه با روش دفن کردن به زمین کمتری نیاز دارد. خاکستر به جای مانده از سوزاندن زباله ها به علت عاری بودن از مواد آلی و باکتری ها از نظر بهداشتی مخاطره آمیز نبوده و قابل دفن است.
2-    در این روش آب و هوا و تغییرات جوی تأثیر گذار نیست.
3-    سوزاندن زباله در دستگاه زباله سوز منافع جنبی که به آن EXTERNALITY  مثبت می گوییم دارد. نظیر استفاده از حرارت ایجاد شده برای گرم کردن بویلر ها و در نتیجه تولید انرژی.

معایب سوزاندن زباله:
1-    این روش در مقایسه با سایر روش ها به سرمایه گذاری و هزینه اولیه بیشتری نیاز دارد.
2-    این روش ایجاد بو و آلودگی هوا می نماید که عموماً مورد اعتراض مردم است.
3-    به پرسنل کارآزموده و افراد  مجرب برای بهره برداری و نگه داری دسگاه های زباله سوز نیاز است.
4-    هزینه نگهداری و تعمیرات در این روش بالاست.
5-    این روش برای دفع مواد زاید خطرناکی نظیر مواد رادیواکتیو و مواد قابل انفجار روش مناسبی نیست.

بازیافت:
بازیافت، فرایندی است که در آن مواد زاید، جدا شده و به عنوان ماده خام برای تولید محصولات جدید، استفاده می‌شود. به بیان دیگر، بازیافت به معنای بازگرداندن مواد قابل استفاده به چرخه تولید و یا به طبیعت است. بازیافت دارای مراحلی نظیر جداسازی مواد قابل بازیافت (مانند شیشه، پلاستیک، فلز و;) و پردازش آن است. به‌گونه‌ای که مواد زاید در فرایندهای مختلف مجدداً استفاده شوند
 
فواید بازیافت
1    کاهش حجم زباله ورودی به محیط زیست
2    کاهش آلودگی
3    کاهش نیاز به مراکز دفن و زباله‌سوزها
4    کاهش نیاز به تولید یا ورود مواد خام از خارج
5    افزایش تولید ملی
6    افزایش اشتغال
7    افزایش سطح بهداشت عمومی

همین مسأله باعث شده است کیفیت فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی انواع خاک های کشاورزی کشور ما در حد مطلوب نباشد. برای حل این مشکل کمپوست کردن مواد زاید آلی نظیر زباله های خانگی به عنوان یکی از راه های اصلاح خاک های کشاورزی و همچنین یکی از راه های جلوگیری از آلوده شدن آب ها و خاک های محل دفع مواد زاید و فسادپذیر و پیشگیری از اشاعه بیماری ها توسط حشرات، جوندگان و ; توصیه می شود.

تهیه کمپوست به دو روش هوازی و بی هوازی صورت می گیرد. روش کمپوست بی هوازی از طریق راکتور های تهیه کمپوست بی هوازی صورت می گیرد. این راکتور ها شامل 3 بخش استوانه ای با قطر 30 سانتیمتر و ارتفاع 120 سانتیمتر طراحی می گردد. ته و درب این استوانه ها به صورت مجزا تهیه و به وسیله پیچ بر روی استوانه ها نصب می گردد کل استوانه با پشم شیشه عایق بندی می شود.
کمپوست تولیدی از مواد زائد شهری نقش مهمی در افزایش درصد مواد آلی خاک دارد و در صورت تولید با کیفیت بالا به راحتی می تواند قسمت مهمی از نیاز خاک و به تبع آن گیاهان را در جذب مواد غذایی و آب تأمین نماید.
علاوه بر این کمپوست به خاطر ویژگی های خاص خود در اصلاح خاصیت فیزیکی خاک دارای نقش ارزنده ای می باشد. میزان کاربرد کود کمپوست در خاک ها بسته به شرایط آنها بین 40 تا 80 تن در خاک توصیه می گردد.

اثرات کمپوست در خاک عباتند از:
1-    کمپوست در خاک های سنگین دانه بندی و تخلخل خاک را بهتر می سازد که این امر باعث افزایش نفوذ پذیری و تهویه خاک می شود.
2-    در خاک های سبک به نگهداری آب و مواد غذایی کمک نموده و از شستشوی آنها جلوگیری می کند.
3-    حالت چسبندگی خاک را کاهش داده و از مقاومت خاک در مقابل ماشین آلات کشاورزی و در نتیجه عملیات زراعی در مزرعه با انرژی کمتر انجام می شود.
4-    هوموس حاصل از مواد آلی کمپوست می تواند چند برابر خود آب جذب کند و از به هدر رفتن آن جلوگیری کند.
5-    کمپوست دارای عناصر غذایی پر مصرف و کم مصرف گیاهان می باشد و این مواد را به تدریج آزاد و در اختیار گیاهان قرار می دهد.
6-    کمپوست عموماً فعالیت های بیولوژیک خاک را تشدید نموده و به حاصلخیزی خاک کمک می کند.
7-    مصرف کمپوست خاک های بکر و غیر قابل استفاده را احیا نموده و محیط مناسبی جهت رشد درختان و گیاهان زراعی فراهم می کند.
تهیه کمپوست از زباله های شهری لجن فاضلاب راه مفیدی برای مصرف مجدد و دفع بهداشتی این مواد است.
 
      یک مطالعه توصیفی را به صورت مقطعی در شهر یزد انجام داده ایم. برای انجام این مطالعه پرسشنامه ای تهیه گردید که شامل 5 سؤال به صورت گزینه ای بود. در پرسشنامه تنظیم شده مواردی مانند آشنایی با مفهوم بازیافت، مواد قابل قابل بازیافت و شرایط جمع آوری و نگهداری زباله مورد بررسی قرار گرفت.
به دلیل محدودیت زمانی ومکانی پر سشنامه ها فقط در دو منطقه (صفاییه و امام شهر)  و خوابگاه های دانشجویی دانشگاه یزد توزیع گردید، که جمعا 100 نمونه انتخاب و توسط آنها پرسشنامه تکمیل گردید.پس از جمع آوری پرسشنامه نتایج تجزیه و تحلیل شد، که نتایج در جدول شماره 1 و نمودارهای شماره 1 تا 5 نشان داده شده است.
 
پرسشنامه:
1)تا چه اندازه با مفهوم بازیافت آشنا هستید؟  
الف) اصلاً آشنایی ندارم            ب) تا حدی آشنا هستم                 ج) با کلیه مراحلش آشنا هستم
2) آیا دقیقا می دانید چه موادی قابل بازیافت هستند؟
     الف) بله                             ب) خیر
جدول شماره 1: چگونگی جمع آوری و انتقال زباله در منازل و میزان آگاهی مردم از بازیافت
5    4    3    2    1    مناطق / سؤال
خیر    بله    خیر    بله    خیر    بله    خیر    بله    ج    ب    الف    
%31    %19    %12    %38    %25    %25    %21    %29    %5    %41    %4    صفاییه
%23    %7    %3    %27    %10    %20    %11    %19    %5    %20    %5    امام شهر
%12    %8    %5    %15    %8    %12    %8    %12    %3    %15    %2    خوابگاه دانشجویی
%66    %34    %20    %80    %43    %57    %40    %60    %13    %76    %11    جمع (سطح شهر)
3) درهنگام دور ریختن زباله هایتان  مواد قابل بازیافت و غیر قابل بازیافت را کاملا تفکیک می کنید؟
        الف) بله                             ب) خیر
4) آیا آب پسماند مواد غذایی مثل چای و میوه را قبل ازانتقال به سطل زباله می گیرید؟
        الف) بله                             ب) خیر
5) اطلاع دارید زباله های منزل شما بعد از جمع آوری به کجا منتقل می شود؟
        الف) بله                             ب) خیر

 
تحلیل:
همانطورکه مشاهده می کنیم طبق نمودار شماره 1، بیشترین درصد از مردم تا حدی با مفهوم بازیافت آشنا هستند و تعداد کمی از آنها اصلا با این مفهوم آشنا نیستند.
طبق نمودار شماره 2، 60% از مردم می دانند دقیقا چه موادی بازیافت می شوند و تنها 40% از آنها از این موضوع بی اطلاعند.
طبق نمودار شماره 3، 57% از مردم مواد قابل بازیافت و غیرقابل بازیافت را از هم تفکیک می کنند و تنها 43% از آنها این کار را انجام نمی دهند.  
طبق نمودار شماره 4، 80% از مردم آب پسماند های مواد غذایی خود را میگیرند و تنها 20% این کار را انجام نمی دهند.
طبق نمودار شماره 5، 34% از مردم می دانند زباله ها را به کجا انتقال می دهند و 66% نمی دانند.  

نتیجه گیری
جهت حفظ سیمای طبیعی و جلوگیری از آلودگی ها و پیامد های ناگوار زیست محیطی و بهداشتی ناشی از مدیریت غیر اصولی مواد زاید جامد شهری، در مرحله اول آموزش مردم و تولید کنندگان زباله بسیار حائز اهمیت می باشد و در مرحله بعد اجرای طرح تفکیک زباله از مبدأ و احداث کارخانه تولید کمپوست به عنوان راهکار های اجرایی می تواند مورد استفاده قرار گیرد. بهبود سیستم جمع آوری و بهسازی محل دفن زباله به طوریکه زباله به صورت بهداشتی دفن گردد نیز راهکار مناسب دیگری برای کنترل اثرات سوء بهداشتی ناشی از زباله است.